Renta "inwalidzka" nie wyklucza ulgi dla seniora, ale renta rodzinna już tak

Emeryt może skorzystać z ulgi dla seniora, jeśli pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy. Renta inwalidzka, mimo iż została przyznana na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nie wyklucza prawa do preferencji - stwierdził dyrektor KIS. Z ulgi nie skorzysta natomiast emerytka pobierająca rentę rodzinną po zmarłym mężu, nawet gdy renta za dany okres jej się nie należała i musiała zwracać pieniądze.

Ulga dla seniorów przysługuje tym, którzy mimo nabycia uprawnień nie otrzymują emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa m.in. w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 

Polega na tym, że nie zapłacą podatku od przychodów do kwoty 85 528 zł rocznie. Dodatkowo pracujący seniorzy, którzy rozliczają się według skali podatkowej, zapłacą podatek dopiero po przekroczeniu 115 528 zł zarobków (30 tys. zł kwoty wolnej + 85 528 zł ulgi).

Preferencja przysługuje kobietom powyżej 60. roku życia oraz mężczyznom powyżej 65. roku życia.

Zwolnienie dotyczy przychodów:

• z pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),
• z umów zlecenia,
• z działalności gospodarczej opodatkowanych według skali podatkowej, 19 proc. podatkiem liniowym, stawką 5 proc. (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• oraz z zasiłków macierzyńskich,

Warunkiem jest, by podatnik podlegał z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Czytaj również: Nieprawidłowe rozliczenie ulgi dla seniorów za 2022 r. >>

Skomplikowane zasady rozliczenia

- Ulga dla seniora to dość skomplikowana preferencja, która w praktyce stwarza szereg wątpliwości. Co do zasady podatnik po osiągnięciu wieku emerytalnego musi pozostać aktywny zawodowo i odrzucić świadczenia, jednak są wyjątki. Okazuje się, że dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej korzystnie interpretuje przepisy i zgadza się, że zakaz nie obejmuje osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy. To korzystna i potrzebna interpretacja. Sam wnioskodawca wskazał bowiem, że w praktyce ulga jest niejednolicie stosowana przez organy podatkowe. Należy mieć nadzieję, że zostanie to ujednolicone zgodnie ze stanowiskiem dyrektora KIS - mówi Agata Malicka, współwłaścicielka biura rachunkowego. 

Potwierdzeniem jest interpretacja z 13 listopada 2023 r. (nr 0112-KDIL2-1.4011.689.2023.3.MKA). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odpowiedział na pytanie podatnika, który marcu 2022 r. ukończył 65 rok życia i mimo osiągnięcia wieku emerytalnego nie przeszedł na emeryturę. Nadal pozostaje zatrudniony na umowę o pracę. Pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na ogólny stan zdrowia. Mężczyzna skorzystał z ulgi dla seniora w rozliczeniu za 2022 r. Urząd skarbowy zwrócił mu nadpłacony podatek, ale potem poinformował, że ze względu na rentę mężczyzna jednak nie miał prawa do ulgi. Musi złożyć korektę zeznania i zwrócić pieniądze.

Mężczyzna zapytał, czy pobierając rentę inwalidzką, która nie jest emeryturą, ani rentą rodzinną, ma jednak prawo do ulgi. Dyrektor KIS zgodził się z nim, że stanowisko urzędu skarbowego jest nieprawidłowe.

Renta z tytułu niezdolności do pracy na innych zasadach

Według dyrektora KIS, pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy nie wyłącza możliwości korzystania z ulgi dla seniorów, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT. Co prawda świadczenie „renta z tytułu niezdolności do pracy” przysługuje w ramach ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednakże w lit. d art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT ustawodawca wskazał wyłącznie „emeryturę” lub „rentę rodzinną” przyznane na podstawie tej ustawy.

Zgodnie z art. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenia określone w ustawie obejmują:

• emeryturę;
• rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową;
• rentę rodzinną;
• dodatek pielęgnacyjny;
• dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej;
• zasiłek pogrzebowy.

Natomiast art. 21 ust. 1 pkt 154 lit. d ustawy o PIT zakazuje pobierania emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

- „Renta z tytułu niezdolności do pracy” nie mieści się w zakresie definicji „emerytura” oraz „renta rodzinna” w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, została wymieniona w tej ustawie jako odrębne świadczenie. W konsekwencji, pobieranie „renty z tytułu niezdolności do pracy” nie wyłącza możliwości korzystania ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o podatku PIT, przy spełnieniu pozostałych warunków wskazanych w ustawie – wyjaśnił dyrektor KIS.

To oznacza, że przychody mężczyzny, który ma ukończony 65. rok życia i nabył uprawnienia do emerytury, uzyskiwane ze stosunku pracy, podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, mimo pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sprawdź również książkę: PIT. Komentarz 2023 >>

Odprawa od pracodawcy może być zwolniona z podatku

Ulga dla seniorów zyskuje na popularności m.in. dzięki wysokiej kwocie zwolnienia z podatku oraz temu, że pracujący senior może wybrać okres korzystania z niej. Można ją stosować tylko przez część roku, np. by otrzymać odprawę emerytalną zwolnioną z podatku. Jednak preferencja dotyczy tylko niektórych przychodów. Organy podatkowe traktują ją, podobnie jak inne ulgi, jak wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, co wyklucza interpretację rozszerzającą.

Dyrektor KIS nie zgodził się, by z ulgi skorzystała kobieta pobierająca rentę rodzinną, choćby nie miała do niej w danym okresie prawa i musiała ją zwracać. Mówi o tym interpretacja z 13 listopada br. (nr 0111-KDSB2-2.4011.313.2023.2.MM) dotycząca kobiety, która w 2021 r. ukończyła 60 lat i 30 listopada 2021 roku złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie emerytury. Decyzję o jej przyznaniu otrzymała 15 grudnia 2021 roku. Wypłata emerytury podlegała jednak zawieszeniu z uwagi na kontynuację zatrudnienia.

14 stycznia 2022 r. kobieta rozwiązała umowę pracę i otrzymała od pracodawcy: nagrodę indywidualną, odprawę emerytalną, dodatkowe wynagrodzenie za 2021 r. "trzynastkę" oraz wynagrodzenie za styczeń. 17 stycznia 2022 r. złożyła do ZUS wniosek, a 25 stycznia 2022 roku otrzymała decyzję o wysokości i wypłacie emerytury od 1 stycznia 2022 r. 

Renta rodzinna zawsze wyklucza ulgę

Jednocześnie w 2021 r. kobieta pobierała rentę rodzinną po zmarłym mężu, która podlegała zawieszeniu od stycznia 2022 r., w związku jej przejściem na emeryturę. Z uwagi na fakt, że wniosek o wypłatę świadczenia emerytalnego dotarł do ZUS 17 stycznia 2022 roku, Zakład przelał z góry rentę rodzinną 10 stycznia 2022 roku. Od tego miesiąca otrzymała świadczenie emerytalne, zatem renta była wypłacona nienależnie. Decyzja z 25 stycznia 2022 r. informuje o tym, że nienależnie pobrane świadczenie zostanie potrącone przy wypłacie pierwszego świadczenia emerytalnego. 9 lutego 2022 r. otrzymała pierwszą wypłatę emerytury.

Dyrektor KIS zaznaczył, że kluczowa jest data otrzymania przez kobietę renty rodzinnej. Skoro w styczniu 2022 r. otrzymała rentę rodzinną, to  w momencie wypłaty należności od pracodawcy (styczeń 2022 r.) była osobą otrzymującą rentę rodzinną. Późniejsze rozliczenie tej renty w związku z przyznaniem emerytury nic tu nie zmienia. Nie może więc skorzystać z ulgi. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.