Wskazuje na nie doradca podatkowy Władysław Varga* z kancelarii Taxpoint w glosie do wyroku w sprawie Senatex (C-518/14), która ukazała się niedawno w programie LEX Prawo Europejskie.
Sprawa dotyczyła niemieckiej spółki, w stosunku do której urząd skarbowy wykazał, że faktury wystawiane przez usługodawców spółki nie zawierały jednego z obowiązkowych elementów, co doprowadziło w konsekwencji do zakwestionowania prawa do odliczenia podatku przez tę firmę. Pomimo skorygowania faktur przez usługodawców firmy Senatex urząd skarbowy dopuścił odliczenie VAT dopiero w okresie, w którym nastąpiła korekta. W odniesieniu do przeszłych rozliczeń natomiast organ podatkowy uznał, że VAT nie może być odliczony.
Sprawa trafiła przed niemieckie sądy, skąd została skierowana do unijnego Trybunału w ramach pytania prejudycjalnego. Najważniejsze pytanie dotyczyło kwestii, czy już pierwotna faktura musi zawierać numer identyfikacyjny do celów VAT pod rygorem utraty prawa do odliczenia, czy też numer ten może zostać uzupełniony później z takim skutkiem, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z pierwotnej faktury zostaje zachowane (istnieje od samego początku).
W. Varga podkreśla w swojej glosie, że Trybunał opowiedział się po raz kolejny za szerokim ujęciem zasady neutralności, uznając że obejmuje ona nie tylko VAT naliczony (co jest oczywiste), ale także odsetki. Z wyroku TS UE wynika w jego opinii, że przepisy VAT powinny być interpretowane w taki sposób, aby podatek nie był obciążeniem dla przedsiębiorców, zarówno w aspekcie odliczenia, jak i odsetek (związanych z ewentualną zaległością wynikającą z niedochowania wymogów formalnych odliczenia), zakładając że w danej sprawie nie ma ryzyka oszustwa lub świadomego nadużycia prawa. Glosowany wyrok potwierdza również, że uchybienia formalne na fakturach, takie jak brak numeru VAT, nie powodują utraty prawa do odliczenia (nawet przejściowej, jeżeli błąd jest później odpowiednio korygowany).
W ocenie eksperta objęcie przez Trybunał odsetek od zaległości zasadą neutralności oznacza, że przepisy i praktyka państw członkowskich powinny być stosowane w taki sposób, aby nie powodować obciążeń dla podatników m.in. poprzez odsuwanie w czasie prawa do odliczenia, jeżeli to prawo powstało materialnie w danym okresie rozliczeniowym. Powyższa teza ma bardzo konkretne konsekwencje praktyczne - dodaje doradca podatkowy. Przykładem mogą być tutaj polskie przepisy dotyczące odliczenia VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT). Zgodnie z nimi, podatnik który nie otrzymał faktury w przeciągu trzech miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, jest przejściowo pozbawiony prawa do odliczenia aż do okresu rozliczeniowego, w którym taką fakturę otrzyma. Co więcej, zgodnie z forsowanymi przez ministra finansów i zaakceptowanymi przez Radę Ministrów planami nowelizacji VAT na rok 2017, regulacje te mają być zaostrzone poprzez wprowadzenie wymogu, iż podobnej sankcji (przejściowej utraty prawa do odliczenia) podlega podatnik, który wprawdzie posiadał fakturę dotyczącą WNT, ale nie wykazał związanego z nią podatku należnego w przeciągu trzech miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Prawo do odliczenia może być zrealizowane dopiero "w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej". Późniejsza realizacja prawa do odliczenia przy jednoczesnym obowiązku wstecznego wykazania podatku należnego oznacza odsetki od zaległości podatkowych oraz dodatkową sankcję VAT.
Jak zauważa Władysław Varga, już przepisy obowiązujące dotychczas (w roku 2016) były kontrowersyjne z punktu widzenia zgodności z zasadą neutralności w rozumieniu przyjętym przez unijny Trybunał w omawianym wyroku. Tymczasem przepisy polskie planowane na rok 2017 (chodzi głównie o art. 86 ust. 10i) idą jeszcze dalej i są już w oczywisty sposób sprzeczne z tym wyrokiem. Trybunał nie pozwala karać podatników odsunięciem w czasie prawa do odliczenia i odsetkami z przyczyn formalnych, jeżeli materialnoprawne przesłanki odliczenia zostały spełnione. Jeżeli podatnik faktycznie nabył towary, służą mu one do czynności opodatkowanych i w dodatku dysponuje fakturą, to prawo do odliczenia w świetle glosowanego wyroku przysługuje mu ex tunc. Nie można odsuwać tego prawa w czasie i naliczać odsetek od zaległości, czy to z uwagi na brak numeru na fakturze (jak w sprawie będącej kanwą wydania glosowanego wyroku), czy to z uwagi na brak wykazania podatku należnego w terminie.
-------------------------
Dotarcie do glosy w programie LEX zawierającym moduł Prawo Europejskie jest możliwe na różne sposoby.
Jeden z nich zakłada wykorzystanie wyszukiwarki pełnotekstowej, do której wpisujemy sygnaturę komentowanego orzeczenia. Po pojawieniu się na ekranie tekstu orzeczenia należy kliknąć na link "Glosy", znajdujący się w prawym panelu orzeczenia pod nagłówkiem "Dokumenty powiązane" > "Komentarze i publikacje", i wybrać poszukiwaną glosę.
Glosa jest również dostępna z poziomu odpowiednich artykułów zarówno dyrektywy VAT (zob. np. art. 167, art. 168, art. 178 lit. a), art. 226 pkt 3) jak i ustawy o VAT (zob. np. art. 86 ust. 10(g)). W tym celu należy po kliknięciu na ikonę 
-----------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.