- W aktualnym stanie prawnym, zgodnie z art. 26a ordynacji podatkowej, podatnik nie ponosi odpowiedzialności za zaliczki, do których pobrania jest zobowiązany płatnik. Płatnik ponosi odpowiedzialność nawet wówczas, kiedy winę za niepobrane zaliczki ponosi podatnik np. poprzez wprowadzenie w błąd płatnika – podkreśla Aneta Lech, doradca podatkowy, wykładowca, Przewodnicząca Komisji Biur Rachunkowych SKwP.

Ekspertka dodaje, że przepis ten całkowicie uwalnia podatnika od odpowiedzialności na gruncie ordynacji podatkowej.

- Podatnik – pracownik nie musi dopłacać zaległego podatku, jeżeli płatnik – pracodawca nie pobrał zaliczki wskutek błędnej interpretacji otrzymanej od organu podatkowego albo na skutek błędnie złożonego płatnikowi przez podatnika oświadczenia - wyjaśnia Aneta Lech.

 

Zamieszanie w rozliczaniu podatków po zmianach z Polskiego Ładu

Księgowi to grupa zawodowa, na którą w największym stopniu spadły skutki Polskiego Ładu. Dlatego Stowarzyszenie Księgowych w Polsce reaguje na rozwiązania, które mogą skutkować problemami dla księgowych i wspomaganych przez nich przedsiębiorców.

- W wyniku uchwalanych przez Sejm zmian i powszechnego zamieszania wokół informacji PIT-2, w praktyce będą zdarzały się sytuacje, w których podatnicy będą musieli dokonać dopłat kwoty podatku w zeznaniu rocznym za 2022 r. (kwoty mogą być znaczne) i powinno być to uświadamiane podatnikom przez ustawodawcę, a nie tylko przez księgowych – ostrzega Prezydium Zarządu Głównego w specjalnym oświadczeniu.

Zobacz również: SKwP wspiera księgowych i przedsiębiorców w rozliczaniu Polskiego Ładu >>

 

Rozliczanie zaliczek na PIT i odpowiedzialność płatnika

Sejm przyjął 27 stycznia br.  nowelizację ustawy o PIT. Chodzi w niej m.in. o rozliczanie i pobór zaliczek na PIT i funduszy tworzonych przez pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Projekt ten trafił do Sejmu 25 stycznia. Tego samego dnia Prezydium Zarządu Głównego SKwP wydało wspomniane oświadczenie, w którym wskazało na pewne problemy i konieczność ich przeanalizowania.

- Z informacji dostępnych w BIP Rządowego Centrum Legislacji nie wynika, że projekt był poddany jakimkolwiek konsultacjom publicznym. Oświadczamy, że Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP) nie zostało poproszone o ocenę tego projektu i nie uczestniczyło w konsultacjach tego projektu – stwierdzono w oświadczeniu.

Główna zmiana zaproponowana w projekcie polega na dodaniu art. 53a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawierającego rozwiązania ujęte w rozporządzeniu ministra finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. 

Jeszcze przed uchwaleniem zmian SKwP zwróciło uwagę, że projekt przewiduje zmianę art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie składania oświadczenia PIT-2. Po nowelizacji płatnik będzie stosować zmniejszenie zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli o 425 zł) również, gdy oświadczenie PIT-2 zostanie złożone w trakcie roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym. Ponadto oświadczenie PIT-2 będzie mógł złożyć również emeryt lub rencista, który złoży do organu rentowego wniosek o niestosowanie kwoty wolnej od podatku.

 - W przepisie przejściowym dodano, że wnioski PIT-2 złożone na dotychczasowych wzorach zachowują moc. SKwP uważa, iż umożliwienie składania oświadczeń PIT -2 w trakcie roku, a także niefortunny moment wprowadzania kolejnej zmiany komplikującej dotychczasowe zasady rozliczeń, w swoisty sposób zachęcającej do składania PIT-2, mogą spowodować błędy po stronie pracowników, którzy są zatrudnieni u więcej niż jednego pracodawcy lub pobierają świadczenia emerytalne (rentowe) – podkreślono w oświadczeniu.

Zobacz również: Ministerstwo Finansów naprawia Polski Ład i przenosi rozporządzenie do ustawy >>

Stowarzyszenie zwróciło uwagę, że w przypadku omyłkowego złożenia PIT-2 także u drugiego pracodawcy lub złożenia PIT-2 mimo niezłożenia wniosku o niestosowanie kwoty wolnej przez organ rentowy, może dojść do sytuacji, w której kwotę wolną będą uwzględniać dwaj płatnicy. To z kolei spowoduje konieczność zwrotu kwot uzyskanych nienależnie w rozliczeniu rocznym, a więc dopłatę podatku.

- Zasadne jest więc zwrócenie szczególnej uwagi przede wszystkim w razie składania oświadczeń przez już zatrudnionych pracowników i potwierdzanie, że złożenie PIT-2 w ich sytuacji jest prawidłowe – stwierdziło SkWP.

 

Dopłata podatku w rocznych PIT

W swoim oświadczeniu organizacja księgowych podkreśliła jeszcze dwie istotne kwestie.  

Pierwsza z nich to konieczność informowania o tym, że mogą zdarzyć się sytuacje, że w rozliczeniu rocznym podatnicy będą musieli dokonać dopłat kwoty podatku w zeznaniu rocznym za 2022 r. (kwoty mogą być znaczne) i powinno być to uświadamiane podatnikom przez projektodawcę, czyli Ministerstwo Finansów, a nie tylko przez księgowych.

Ponadto organizacja podkreśliła, że odpowiedzialność podatkowa płatnika, wynikająca z art.26a ordynacji podatkowej, w przypadku płatnika PIT (pracodawcy) nie jest ograniczona błędnym oświadczeniem pracownika. W ocenie SKwP, przy okazji projektowanej zmiany należałoby poddać analizie zasadność ograniczenia odpowiedzialności płatnika, o ile niepobranie zaliczki na podatek dochodowy wynika z błędnego oświadczenia podatnika.

Ustawodawca nie uwzględnił w ostatniej nowelizacji tych uwag, ale to z pewnością nie jest ostatnia nowelizacja naprawiająca Polski Ład. Warto przyjrzeć się tym propozycjom.

- W kontekście tego, co aktualnie dzieje się po wprowadzeniu Polskiego Ładu, sytuacja staje się dla płatników bardzo ryzykowna. Podatnicy (pracownicy) często nie znają swoich praw i obowiązków związanych z poborem podatku przez płatnika. Nie rozumieją, jak działa system podatkowy ani które ulgi i odliczenia od podatku działają na wniosek a które z mocy prawa – podkreśla Aneta Lech.

Ekspertka wyjaśnia, że sytuacji nie poprawiają, naprędce wprowadzane przepisy i ich kolejne szybkie nowelizacje.

- Dostawcy oprogramowania w ekspresowym tempie przygotowują kolejne wersje oprogramowania. Pośpiech i wątpliwości sprzyjają możliwości popełnienia błędu, który może powstać na każdym etapie – podkreśla Aneta Lech.

 Należy zadać pytanie, czy w obecnej sytuacji obarczanie płatnika wyłączną odpowiedzialnością jest słuszne?

- W naszej ocenie, płatnik podatku nie powinien być przysłowiowym chłopcem do bicia, dlatego apelujemy by wraz z kolejną nowelizacją Polskiego Ładu ograniczyć odpowiedzialność płatnika i przywrócić obowiązującą przed 2017r. zasadę, iż płatnik nie ponowi odpowiedzialności za podatek nie pobrany o ile doprowadził do tego sam podatnik np. wskutek złożenia błędnego oświadczenia/błędnej informacji itp.   – podkreśla Aneta Lech.

Dodaje ona, że obowiązujące przepisy ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności płatnika za podatek nie pobrany wzbudzają wątpliwości i kontrowersje do tego stopnia, że 31 stycznia miała zapaść uchwała NSA dotycząca tego zagadnienia. Ostatecznie do wydania uchwały nie doszło, ale będzie w tej sprawie wyrok w składzie 7 sędziów NSA, który ma zapaść 14 lutego br. (postanowienie NSA z 31 stycznia 2022r. sygn. akt II FPS 3/21).

Zobacz również: Siedmiu sędziów NSA przeanalizuje kwestię odpowiedzialności za niepobrane zaliczki >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.