Spór w niniejszej sprawie dotyczył oceny, czy nabyty przez podatnika pojazd był samochodem osobowym, czy też samochodem ciężarowym. Chodziło o samochód Audi Q7. Według organów, co zaakceptował Sąd I instancji, samochód ten winien być klasyfikowany do pozycji CN 8703 (osobowy), zaś według podatnika do pozycji CN 8704 (ciężarowy). Kwestia ta ma bowiem znaczenie dla ustalenia, czy w związku z nabyciem wewnątrzwspólnotowym powstał po stronie podatnika obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym. Transakcje związane z przedmiotowym pojazdem oraz wygląd, cechy, stan techniczny samochodu nie były sporne pomiędzy podatnikiem a organami celnymi. Nie było również objęte sporem to, w jakim charakterze pojazd był rejestrowany (zapisy w dowodzie rejestracyjnym), w rzeczywistości, bowiem organy celne nie kwestionowały danych z rejestracji, a jedynie nie uznały się związane nimi co do oceny prawnej nabycia pojazdu na gruncie przepisów o podatku akcyzowym. Podatnik kwestionował zatem ocenę prawną, tj. uznanie samochodu za samochód osobowy.
A jak podnosi podatnik dokumentacja rejestracyjna pojazdu sporządzona w Niemczech jednoznacznie potwierdza, iż pojazd winien być zakwalifikowany, jako pojazd służący do przewozu towarów. Podatnik ponosił też to, że dokonane w pojeździe modyfikacje mają charakter trwały.
Fiskus z kolei działał w oparciu o dowody z dokumentów w postaci informacji przekazanej przez producenta, z której jasno wynika, że samochód marki Audi Q7 został wyprodukowany, jako osobowy, a także w oparciu o oględziny pojazdu, odzwierciedlające wygląd pojazdu, jego cechy konstrukcyjne i wyposażenie.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd musiał zbadać czy fiskus w sposób zgodny z zasadami prowadzenia postępowania dowodowego zaklasyfikował nabyty wewnątrzwspólnotowo samochód, jako wyrób akcyzowy.
NSA podkreślił tu, że ustawa o podatku akcyzowym w art. 100 ust. 4 zdefiniowała samochody osobowe, jako pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób. Odniesienie do Nomenklatury Scalonej przy definiowaniu pojęcia samochodu osobowego w ustawie o podatku akcyzowym powoduje, że dla klasyfikacji pojazdów i nadawania im poszczególnych kodów CN nie mają wiążącego charakteru dowody wymagane przepisami innych ustaw, w tym przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym, a jedynie klasyfikacja dokonywana w oparciu o przepisy Nomenklatury Scalonej. Zatem o uznaniu danego pojazdu za samochód osobowy w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym decyduje klasyfikacja do pozycji CN 8703 i jego zasadnicze przeznaczenie do przewozu osób. A analiza pozycji CN 8703 i pozycji CN 8704 wskazuje, że do pozycji CN 8703 można zakwalifikować jedynie pojazd, który jest przeznaczony zasadniczo do przewozu osób, czyli nie tylko do przewozu ludzi, ale do innych celów, przy czym cele te mają charakter poboczny. Natomiast do pozycji CN 8704 pojazdy silnikowe do transportu towarów.
Zatem klasyfikacja pojazdu samochodowego do kategorii samochodów osobowych z pozycji CN 8703 musi być poprzedzona ustaleniami świadczącymi o tym, że główną funkcją użytkową samochodu jest przewóz osób. Do kategorii pojazdów z tej pozycji są włączone pojazdy wielozadaniowe, np. typu van, suv.
NSA podkreślił, że w dokumentach rejestracyjnych, zarówno niemieckich jak i polskich przedmiotowy samochód nie został sklasyfikowany według zasad Nomenklatury Scalonej Wspólnej Taryfy Celnej. Klasyfikacji takiej dokonały dopiero organy podatkowe.
NSA zwrócił też uwagę na wyposażenie pojazdu w stałe punkty kotwiące do mocowania siedzeń w tylnej jego części. Wskazuje to, że pojazd posiada cechy projektowe i konstrukcyjne charakterystyczne dla pojazdów osobowo-towarowych wymienionych w pozycji CN 8703.
Sąd zwrócił też uwagę na utrwalony pogląd, według którego dla klasyfikacji pojazdów i nadawania im poszczególnych kodów CN nie mają wiążącego charakteru dowody wymagane przez przepisy o ruchu drogowym, takie jak: opinia diagnosty, wpis w dowodzie rejestracyjnym czy wyciąg ze świadectwa homologacji, a jedynie klasyfikacja dokonywana w oparciu o CN. Zaświadczenie o przeprowadzeniu badania technicznego pojazdu, czy potwierdzające zarejestrowanie samochodu, jako ciężarowy potwierdzają przede wszystkim to, czy dany pojazd spełnia warunki określone w ustawie Prawo o ruchu drogowym, a nie to, czy dany pojazd jest samochodem ciężarowym w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym.
Niezasadne jest również kierowanie się świadectwem homologacji przy klasyfikacji pojazdu, jako wyrobu akcyzowego. Świadectwo homologacji jest urzędowym potwierdzeniem tego, że dany typ pojazdu z punktu widzenia bezpieczeństwa może uczestniczyć w ruchu drogowym. Homologacja nie stanowi żadnego prejudykatu w sprawie zaklasyfikowania pojazdu samochodowego jako wyrobu akcyzowego.
Wyrok NSA z 20 lipca 2016 r., sygn. akt I GSK 1855/14
