Wyniki przedstawiła Elżbieta Piotrowska-Albin, pełnomocnik Zarządu ds. Rozwoju Edukacji w Wolters Kluwer Polska.
- Badania były realizowane we współpracy kilku działów naszej firmy Wolters Kluwer Polska, przez dział Analiz Badań Marketingowych, przez redakcję LEX Prawo oświatowe i przez redakcję "Dyrektora Szkoły". Staraliśmy się, żeby odzwierciedlało różny charakter szkół: szkół publicznych było trzynaście, niepublicznych dwie. Uwzględniliśmy także różne etapy nauczania i typy szkół, badanie objęło szkoły podstawowe, przedszkola, szkoły branżowe i licea - mówiła. W badaniu wzięło udział 15 dyrektorów z prawie wszystkich województw - zarówno z wiejskich szkół, jak i zlokalizowanych w miastach o różnej wielkości. Kolejnym etapem ma być badanie ilościowe, na większej próbie.

O szkole w czasie kryzysu demokracji na VIII Kongresie Edukacja i Rozwój>>

 

Najistotniejszą zmienną pandemia Covid-19

- Posłużę się cytatem jednej z pań dyrektorek, która brała udział w badaniu, „Nie sposób mówić o szkole, nie mówiąc o uczniach. Myślę, że to jest centrum całego świata szkolnego.” Ki edy dyrektorzy mówią o wyzwaniach takie motto dobrze oddaje punkt odniesienia. Zmienną, która często determinuje listę problemów w bieżącym roku definiowaną przez dyrektorów szkół i przedszkoli jest oczywiście sytuacja pandemii COVID-19 oraz doświadczenia ostatniego półtora roku. - mówiła Elżbieta Piotrowska-Albin. - To co jednak przede wszystkim przebija z rozmów, to zrównoważenie, opanowanie sytuacji, troska o bezpieczeństwo zarówno fizyczne, jak i psychiczne uczniów, pracowników dydaktycznych i administracyjnych. Wydaje się też, że dyrektorzy zarówno lęk o zdrowie, jak też zarządzanie kryzysowe mają w dużym stopniu opanowane, chociaż czynnik niepewności i nienormalności sytuacji jest często podkreślany - tłumaczyła.

 

Szanse w obszarze edukacyjnym:

  • Rozwój umiejętności cyfrowych nauczycieli, rodziców i uczniów - 13 dyrektorów
  • Łatwiejszy kontakt z rodzicami (np. zdalne zebrania) - 3
  • Możliwość organizowania wydarzeń na szerszą skalę (z udziałem innych szkół,  osób z zagranicy) - 2
  • Rozwój umiejętności cyfrowych u uczniów z niepełnosprawnościami - 1
  • Wykorzystanie nowych metod  edukacji w oparciu o narzędzia  cyfrowe, platformy, aplikacje - 8
  • Ułatwienie prowadzenia nauczania indywidualnego (wykorzystanie zdalnych możliwości) - 2
  • Większe możliwości prowadzenia zajęć dodatkowych, rozwijających - 1
  • Usprawnienie kontaktu z chorym uczniem - 1


Szanse w obszarze społecznym:

  • Docenienie przez uczniów jak ważna jest szkoła i bezpośrednie kontakty i spotkania z innymi osobami - 3
  • Możliwość otwarcia się dla uczniów, którzy stacjonarnie się nie odzywali - 1
  • Zwiększenie samodzielności i odpowiedzialności uczniów - 2
  • Wzrost zaufania rodziców do szkoły i ich większe zaangażowanie w życie szkoły - 1


- W obszarze cyfryzacji najczęściej podkreślano rozwój umiejętności cyfrowych: uczniów, nauczycieli, dyrektorów. Szczególnie dla kadry nauczycielskiej był to skokowy rozwój - mówiła prelegentka.  Dyrektorzy wymieniali konkretne rozwiązania i narzędzia cyfrowe, które pomogły w rozwoju, bardzo konkretne rozwiązania.

 

Izolacja zagrożeniem dla rozwoju

- Cyfrowa komunikacja nie zniwelowała całkowicie izolacji, spowodowała natomiast inne negatywne skutki, wzrost zagrożenia bullyingiem, znikanie dzieci z niektórych przedmiotów, wykluczenie cyfrowe - mówiła prelegentka. Dyrektorzy podkreślali, że pandemia zamknęła niektóre dzieci, zamknęły się we własnym świecie i trudno im o powrót do normalnej, stacjonarnej nauki. Zdalna nauka pogłębiła problemy z rozpraszaniem uwagi, wybiórczością.

 

Zagrożenia dla sfery edukacyjnej:

  • Utrudnione kształcenie w trybie zdalnym (rozproszenie innymi mediami, wybiórczość nauki, niedostatek zajęć praktycznych)
  • Wzmożone zainteresowanie nauczaniem domowym i indywidualnym
  • Wykluczenie cyfrowe niektórych dzieci
  • Utrudniony udział w konkursach, wolontariacie, uroczystościach szkolnych (spadek zainteresoweania uczniów takimi formami aktywności)
  • Ograniczone poznawanie źródeł pozaprzedszkolnych (np. bezpośredni kontakt z danym zawodem);

 

Zagrożenia dla sfery organizacyjnej i zarządczej:

  • Ograniczony kontakt szkoły z rodzicem
  • Choroby wśród kadry
  • Braki kadrowe nauczycieli (zwolnienia nauczycieli, brak nowych pracowników).


Wyzwaniem są też oczywiście szkolne finanse. - Problemem są wykluczające się oczekiwania wobec szkoły, a środki finansowe. Mocno do lamusa odchodzą tablica i kreda, czy tradycyjne podręczniki. Uczniowie zobaczyli, że e-booki, tablety, są dużo wygodniejsze, ale na to są potrzebne środki. (...) Musimy doposażyć bibliotekę, bo w wakacje zmieniła się lista lektur i okazało się, że my tych książek nie mamy w bibliotece, bo nigdy ich nie było w spisie, a to jest koszt 15 tys. zł - zwracają uwagę dyrektorzy.

 

Wyzwaniem niejasne przepisy

Za barierę dyrektorzy uważają też niejasność i niestabilność przepisów prawa oświatowego. - Było wiele zaproponowanych rozporządzeń w czasie wakacji, na początku roku szkolnego zostało podpisane jedno o planie nadzoru pedagogicznego, gdzie zrezygnowano z ewaluacji. Ja uważam, że ona w szkole jest bardzo potrzebna. Na to miejsce wprowadzono kontrole i uważam, że to jest zły kierunek. Wiele rozporządzeń pozostało w fazie projektów, np. to czy nauczanie indywidualne może się odbywać zdalnie, czy stacjonarnie, czy można sobie wybierać. Teoretycznie powinny one już obowiązywać, a wciąż są w fazie projektów - wskazywali.

 

 

 

Za niejasne dyrektorzy uważają:

  • Wytyczne dotyczące przygotowania planu nadzoru pedagogicznego
  • Konieczność zgłaszania do Kuratorium wizyty zewnętrznych gości w placówce
  • Organizacja szczepień w szkołach
  • Wieloznaczność i częste zmiany przepisów
  • Nauczanie indywidualne (stacjonarnie, zdalnie czy do wyboru)
  • Uaktualnienie statutu  do przepisów prawa
  • Nadmierna biurokracja szkół
  • Prawne wytyczne, jak postępować z dziećmi transpłciowymi
  • Zapisy dotyczące bezpieczeństwa w kontekście pandemii, które powinny się znaleźć w statucie 1
  • Niedoprecyzowanie w kwestii kwalifikacji nauczycieli
  • RODO
  • Wytyczne dotyczące nauczania zdalnego w przedszkolach
  • Organizacja rady pedagogicznej w czasie pandemii
  • Zmiany w Karcie Nauczyciela
  • Organizowanie zajęć praktycznych dla uczniów techników i szkół branżowych w czasie pandemii
  • Rozporządzenia dotyczące ograniczenia funkcjonowania  (przydałby się jednolity akt).

 

- Warto jednak zwrócić uwagę, że wyzwania są często definiowane przez dyrektorów nie tylko poprzez konsekwencje pandemii, ale także zagrożenia wynikające z polityki państwa, takie jak ryzyko utraty kadry dydaktycznej i administracyjnej, zła jakość prawa, odejście od wartości, które rozwijane były w edukacji przez 30 lat - podkreślała Elżbieta Piotrowska-Albin. Zachęcała też dyrektorów szkół do wzięcia udziału w badaniu ilościowym na ten temat.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.