Według interpelacji jednego z posłów nauczyciele pracują w zbyt wielu szkołach, bo system premiuje zatrudnienie w innych placówkach niż ta macierzysta. - Obecnie polskie szkoły zmagają się z problemem braku nauczycieli, co prowadzi do poważnych trudności w organizacji pracy placówek oświatowych - zwraca uwagę poseł. - Szczególnie widoczny jest problem związany z nauczycielami, którzy pracują na pełny etat w jednej szkole, a jednocześnie podejmują dodatkowe godziny w innej placówce. W praktyce nauczyciele ci chętniej wybierają godziny w szkołach dodatkowych, ponieważ dzięki temu mogą korzystać z dodatkowych świadczeń przypisanych do każdego stosunku pracy, takich jak świadczenia urlopowe czy inne formy wsparcia w ramach funduszu świadczeń socjalnych - wskazuje.

Podwyżki dla nauczycieli i budżet na oświatę w 2025 r.>>

 

Zatrudnienie za zgodą dyrektora?

Poseł wskazuje, że czasem nie ma wyjścia i nauczyciel musi pracować w kilku szkołach - są sytuacje, w których dyrektorzy muszą znaleźć nauczycieli na kilka godzin z powodu niewielkiej liczby godzin danego przedmiotu w siatce godzinowej albo z przyczyn obiektywnych. - Jednak istotne jest, aby obowiązujące przepisy nie sprzyjały nadmiernemu preferowaniu takiego modelu pracy, który powoduje, że nauczyciele chętniej podejmują pracę w innych szkołach, zamiast zwiększać zaangażowanie w szkole macierzystej. Mechanizmy prawne nie powinny tworzyć sytuacji, w której taki model pracy jest dogodniejszy lub bardziej opłacalny finansowo, ponieważ odbija się to na jakości pracy w szkole. Zaangażowanie nauczycieli w życie szkoły macierzystej, w tym ich dostępność dla uczniów, rodziców i społeczności szkolnej, jest kluczowe dla podnoszenia jakości edukacji - wskazano w interpelacji.

 

Pomysł na zmianę, to powrót do rozwiązania z czasów wdrażania ostatniej systemowej reformy oświaty - obowiązywały wtedy przepisy, które nakładały na nauczycieli obowiązek uzyskania zgody dyrektora szkoły macierzystej na podjęcie dodatkowej pracy w innych placówkach. - Być może warto rozważyć powrót do tego rozwiązania lub wprowadzenie innych mechanizmów, które pozwoliłyby zachować równowagę między koniecznością uzupełniania braków kadrowych w różnych szkołach, a potrzebą większego zaangażowania nauczycieli w ich głównym miejscu pracy - wskazuje poseł.

Czytaj w LEX: Komentarz do ustawy - Przepisy wprowadzające Prawo oświatowe, [w:] Prawo oświatowe oraz przepisy wprowadzające. Komentarz: Art. 222 Ograniczenie równoległego zatrudnienia nauczycieli w wielu szkołach > >

 

Bezsensowne ograniczenie

- Takie rozwiązanie nie ma sensu - wskazuje Krzysztof Baszczyński ze Związku Nauczycielstwa Polskiego. - Przecież dla wielu nauczycieli praca w wielu szkołach to nie kwestia fanaberii, a konieczność, bo w inny sposób nie mają szans na wyrobienie swojego pensum i uzupełnienie etatu. Nie widzę też żadnego powodu, by ograniczać swobodę pedagogów, którzy taką pracę zwyczajnie chcą podjąć i czują, że mają na to siłę. Obecnie na rynku pracy brakuje doświadczonych nauczycieli i takie ograniczenie tylko utrudni życie dyrektorom, a nie wprowadzi żadnej zmiany jakościowej - ocenia związkowiec.

 

Poprzednio ograniczenie obowiązywało przez dwa lata - zawierała je ustawa Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (art. 222).  Według tego przepisu w okresie od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r. podjęcie lub kontynuowanie dodatkowego zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w innej szkole przez nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć wymaga uzyskania pisemnej zgody dyrektora szkoły wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia.

- Ograniczenie dotyczyło wyłącznie nauczycieli zatrudnionych w podstawowym miejscu zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć - wskazuje dr Artur Olszewski, autor komentarza do wspomnianej ustawy. - Komentowany przepis miał zastosowanie wyłącznie do sytuacji podjęcia przez nauczyciela dodatkowej pracy na podstawie stosunku pracy i w innej szkole. W konsekwencji obowiązek uzyskania pisemnej zgody dyrektora szkoły nie dotyczył zatrudnienia nauczyciela na podstawie innej niż umowa o pracę (umowa cywilnoprawna, kontrakt w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) - podkreśla.

Zobacz wzór dokumentu w LEX: Wniosek nauczyciela/dyrektora szkoły o wyrażenie zgody na podjęcie lub kontynuowanie dodatkowego zatrudnienia > >

 

Przepisy raczej bardziej liberalne

Nic nie wskazuje na to, by rząd w jakikolwiek sposób zamierzał zaostrzyć przepisy i ograniczyć nauczycielom możliwość zatrudniania w innych placówkach. Braki kadrowe są na tyle duże, że w poprzednich latach kierunek zmian był zgoła odwrotny - liberalizowano przepisy, by nauczyciele mogli wyrobić większą liczbę godzin ponadwymiarowych w liceach, co miało związek z faktem, że trafiły do niego dwa większe roczniki uczniów (kwestia nieudanej reformy obniżającej wiek nauki szkolnej).

 

Na to, że to właśnie problemy tego rodzaju spędzają dyrektorom sen z powiek, wskazywało badanie Lexometr Oświatowy 2023. Pokazało, że aż 80 proc. dyrektorów szkół za najtrudniejsze uważa sprostanie wyzwaniom związanym z organizacją placówki. Z badania wynikało, że wzrosło poczucie niepewności związane z zapewnianiem godziwych warunków finansowych dla nauczycieli (77 proc., 56 proc. w 2022), które z trzeciego miejsca wyzwań przesunęło się na pierwsze, oraz brak kadry dydaktycznej i trudności w pozyskiwaniu nowych nauczycieli (57 proc., 39 proc. w 2022 r.), które z szóstego miejsca przesunęło się na drugie.  Według Alicji Pacewicz, koordynatorki Koalicji SOS dla Edukacji, przewodniczącej Rady Fundacji Szkoła z Klasą, ekspertki Centrum Edukacji Obywatelskiej, wyniki badania LEXOMETR Oświatowy 2023 potwierdzają obawy o stan polskiej edukacji i jej najbliższą przyszłość. - Dyrektorzy i dyrektorki są przytłoczeni wyzwaniami, jakie stawia przed nimi zarówno system oświaty, w tym braki kadrowe czy zła legislacja, jak i czynniki zewnętrzne - ocenia. - Już odpowiedzi na ogólne pytanie o najważniejsze wyzwania musi budzić niepokój. Głównym źródłem obaw i problemów okazuje się… organizacja systemu oświaty (80 proc. badanych), wymieniana dwukrotnie częściej niż proces dydaktyczno-wychowawczy, którego dobre prowadzenie jest przecież główną misją każdej edukacyjnej placówki - wskazuje. Ostatni rok - mimo podwyżek wynagrodzeń w oświacie - niewiele zmienił w tym zakresie, szkoły nadal mierzą się z poważnymi brakami kadrowymi.

Weź udział w badaniu LEXOMETR Oświatowych 2024>>

Zobacz inny wzór dokumentu w LEX: Zgoda dyrektora na podjęcie lub kontynuowanie dodatkowego zatrudnienia przez nauczyciela > >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.