Zmiana zasad wypłaty „trzynastki” po wyroku Trybunału Konstytucyjnego

Senat przygotował projekt zmiany ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, czyli ustawy o trzynastkach. Jego celem jest dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2011 r. (sygn. akt P 59/11), ogłoszonego 17 lipca 2012 r. w Dz.U. i wprowadzenie możliwości wliczania urlopu macierzyńskiego do okresu uprawniającego do otrzymania trzynastki.

Jak było do tej pory

Obecnie obowiązujący art. 2 ust. 1 ustawy o „trzynastkach” przewiduje, że pracownik jednostki sfery budżetowej nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Przepracowanie jest rozumiane jako „faktyczne (efektywne) wykonywanie pracy, a nie tylko pozostawanie w stosunku pracy”. Jednocześnie ust. 2 wprowadza wyjątek poszerzający zakres pracowników uprawnionych do „trzynastki”, przewidując, że pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy. Ust. 3 wprowadza kolejny wyjątek, także rozszerzający, i przewiduje, że w kilku przypadkach przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane; m.in. w przypadku powołania pracownika do służby wojskowej czy korzystania z urlopu wychowawczego. Oznacza to, że osoba, która wzięła urlop wychowawczy otrzymuje „trzynastkę”, niezależnie od tego jaki okres w roku przepracowała (oczywiście w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu). Wśród owych wyjątków w ust. 3 brak jest np. urlopu macierzyńskiego, co oznacza, że osoba, która wzięła urlop macierzyński, by otrzymać „trzynastkę” musi przepracować co najmniej 6 miesięcy. Trybunał Konstytucyjny uznał pomijanie urlopu macierzyńskiego za niekonstytucyjne.

 

Jak ma być

Jeżeli senacka propozycja wykonania wyroku Trybunału zostanie przyjęta, okres urlopu macierzyńskiego będzie umożliwiał nabycie prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego przez pracowników jednostek sfery budżetowej, w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, w sytuacji nieprzepracowania w ciągu całego roku kalendarzowego faktycznie 6 miesięcy.

Inicjatywa ustawodawcza Senatu nie jest autorską zmianą prawa, lecz koniecznością dostosowania przepisów do wyroku Trybunału. Oznacza to, że niezależnie od losów tej inicjatywy, musza zostać wprowadzone możliwości wliczania urlopu macierzyńskiego do okresu uprawniającego do otrzymania „trzynastki”.

 

Czy nastąpi zwiększenie wynagrodzeń

Osoby i podmioty odpowiedzialne za przygotowanie budżetu w tych jednostkach – mając już wiedzę o konieczności wypłacenia „trzynastki” dodatkowej grupie osób – mogą kwotę przeznaczoną na całoroczne wynagrodzenie takich osób podzielić na 13 części, zamiast dotychczasowych 12 części. W konsekwencji mogą zmniejszyć pulę przeznaczoną na niestałe części wynagrodzeń (premie, nagrody).

Ewa Drzewiecka