TK: Zasady profilowania pomocy dla bezrobotnych musi określać ustawa

To, że bezrobotny nie może zaskarżyć ustalonego dla niego przez urząd pracy profilu pomocy nie narusza konstytucji - uznał w środę Trybunał Konstytucyjny. Niezgodne z ustawą zasadniczą jest natomiast uregulowanie zasad przypisywania tego profilu w rozporządzeniu.

Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał w środę skargę rzecznika praw obywatelskich na przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku. Orzekł w sprawie dwóch z nich, w pozostałym zakresie umorzył postępowanie.

Profilowanie bezrobotnych nie narusza konstytucji

Profilowanie bezrobotnych weszło w życie w maju 2014 roku. Powiatowy urząd pracy, do którego zwraca się bezrobotny, niezwłocznie po rejestracji ustala dla niego profil pomocy - jeden z trzech dostępnych. Urząd gromadzi w tym celu dane osobowe bezrobotnego, wśród których są m.in. wiek, płeć, wykształcenie, stopień niepełnosprawności i czas pozostawania bez pracy. Od przyznanego profilu zależy zakres form pomocy, które otrzyma bezrobotny.

Wątpliwości Adama Bodnara wzbudził brak możliwości odwołania się od przydzielonego przez system informatyczny profilu oraz wadliwe podstawy prawne dla przetwarzania danych w trakcie samego procesu.

TK uznał 6 czerwca, że z Konstytucji nie wynika bezwzględny obowiązek wprowadzenia przez ustawodawcę odrębnego środka zaskarżenia od ustalonego dla bezrobotnego profilu pomocy. Ustalenie profilu pomocy nie jest ani „sprawą” w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji ani też „orzeczeniem lub decyzją wydaną w pierwszej instancji” w rozumieniu art. 78 Konstytucji. Ustalenie profilu nie jest równoznaczne z ostatecznym władczym rozstrzygnięciem o prawach lub obowiązkach jednostek, a tylko stwarza warunki do wydania takich rozstrzygnięć.

Zasady przypisywania profilu osobie bezrobotnej muszą trafić do ustawy

Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i rynku pracy, sposób ustalania profilu pomocy oraz postępowanie w ramach profili pomocy określa minister właściwy do spraw pracy w drodze rozporządzenia.

Rzecznik praw obywatelskich podkreślał w skardze, że profilowanie jest jedną z metod przetwarzania tych danych. Zakwalifikowanie człowieka do którejś z kategorii może mieć dla niego ogromne znaczenie. Z tego względu profilowanie jest materią zastrzeżoną dla ustawy. Pogląd ten podzielił Trybunał Konstytucyjny i uznał, że uregulowanie sposobu ustalania profilu pomocy oraz postępowania w ramach profili pomocy w rozporządzeniu jest niezgodne z konstytucją.

 [-OFERTA_HTML-]

Trybunał wskazał, że reguły dot. profilowania zawarte w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku są bardzo ogólnikowe i wynika z niej jedynie, jakie podmioty biorą udział w tej czynności oraz jaki jest jej wynik. W uzasadnieniu orzeczenia zaznaczono, że ustawa w żaden sposób nie reguluje zakresu danych zbieranych w czasie profilowania, a więc zasad zbierania informacji ani też reguł ich przetwarzania, czyli przeliczania na punkty, których suma determinuje przypisanie do profilu. Sędzia Leon Kieres podkreślił, że w rezultacie podstawą udostępnienia przez bezrobotnego informacji urzędowi pracy nie jest ustawa, tylko rozporządzenie - a to jest niezgodne z konstytucją.

TK odroczył utratę mocy obowiązującej przez art. 34a ust. 3c ustawy o 12 miesięcy ze względu na potrzebę zachowania ciągłości pomocy świadczonej bezrobotnym przez urzędy pracy. Do czasu nowelizacji obecnie obowiązujące przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i rozporządzenia w sprawie profilowania mogą być nadal stosowane, a wydane na ich podstawie decyzje w sprawach indywidualnych pozostają w mocy.