Definicję wypadku przy pracy określa art. 3 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: Ustawa). Zgodnie z tym przepisem za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło m.in. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych.
Definicja ustawowa obejmuje również inne okoliczności pozwalające uznać określone zdarzenie za wypadek przy pracy lub za zrównany z wypadkiem przy pracy. Jednak czy praca w stresujących warunkach bądź stresująca sytuacja mogą być uznane za przyczynę zewnętrzną oraz zdarzenie nagłe w rozumieniu Ustawy?
Stres czy też stresujące warunki pracy co do zasady nie są uznawane ani za zewnętrzną, ani za nagłą przyczynę zdarzenia związanego z powstaniem urazu u zatrudnionego. Za dominujący należy uznać pogląd, że „sama w sobie" praca przy dużym obciążeniu psychicznym (jak np. na stanowisku dyrektora zakładu pracy), czy też na stanowisku, z którym związane jest podejmowanie istotnych decyzji lub występuje odpowiedzialność za działalność danej jednostki organizacyjnej bądź grupy, nie może być uznana za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy. Konieczne jest bowiem, aby miał miejsce również nadzwyczajny czynnik sprawczy (skutkujący zawałem/udarem), a więc przyczyna nagła i zewnętrzna.
[-DOKUMENT_HTML-]
Pracy na stanowisku kierowniczym co do zasady nie można uznać za stanowiącą przyczynę zdarzenia zakwalifikowanego jako wypadek przy pracy. Obecnie stres jest bowiem immanentną cechą wielu zawodów, pozostaje wpisany w charakter takiej pracy.
Nie można jednak całkowicie wykluczyć, że także będąc zatrudnionym w „stresującym środowisku" można z powodu stresu stać się ofiarą wypadku przy pracy. Konieczne jest jednak wystąpienie jakiejś nadzwyczajnej sytuacji, rażąco odbiegającej od normalnych zdarzeń, z jakimi zatrudniony spotyka się na danym stanowisku pracy – tzw. zdarzenia spustowego.
Skoro jednak możliwość wystąpienia nadzwyczajnych sytuacji jest elementem ryzyka zawodowego zwłaszcza na stanowisku kierowniczym, wykazanie, że dane stresujące zdarzenie miało charakter nadzwyczajny, jest znacząco utrudnione. Ustalenie, czy w danym przypadku stres był nadmierny, wymaga bowiem indywidualnej oceny, czy nie doszło np. do kumulacji kilku czynników przekraczających możliwość poradzenia sobie z nimi przeciętnego człowieka. Indywidualna ocena danego przypadku odnosi się bowiem do typowego wzorca, a nie do subiektywnych odczuć czy niewspółmiernej reakcji emocjonalnej danej osoby.
Źródło: "Rzeczpospolita"