Strasburg: sześć lat zakazu zatrudnienia to przesada

Stosowanie przez 6 lat względem urzędnika służby publicznej - w czasie toczącego się przeciwko niemu postępowania karnego - zakazu pracy zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, poza możliwością prowadzeniem badań i nauczania, naruszyło prawa podstawowe uznał Europejski Trybunał Praw Człowieka w swym wyroku z 24 lipca br.

Skarga została wniesiona przez obywatela Bułgarii, urzędnika państwowego oskarżonego o branie łapówek i oszustwa. Na czas postępowania karnego, które trwało sześć lat, względem skarżącego zastosowany został zakaz pracy zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, poza dziedziną badań naukowych i nauczania. Skarżący zarzucił, iż przez tych 6 lat nie mógł w związku z tym pracować zarobkowo i pozostawał na utrzymaniu żony, której dochody nie pozwalały na zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziny.

Trybunał uznał ten stan rzeczy za naruszenie prawa do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie (art. 6 Konwencji o prawach człowieka) oraz za naruszenie prawa do życia prywatnego (art. 8 Konwencji). Postępowanie przeciwko skarżącemu dotknięte było licznymi wadami procesowymi, a przede wszystkim trwało zbyt długo. Trybunał nie znalazł żadnego uzasadnienia dla utrzymywania tak szeroko zakrojonego zakazu podejmowania zatrudnienia przez okres ponad sześciu lat. Zawieszenie w obowiązkach służbowych jest zrozumiałe w odniesieniu do urzędnika, który jest podejrzany o popełnienie przestępstwa związanego ze swoją pracą, gdyż zapobiega powstawaniu konfliktów interesów w sprawie i umożliwia sprawne prowadzenie postępowania karnego. Mimo wszystko jednak stosowanie prawie zupełnego, blankietowego zakazu podejmowania zatrudnienia przez 6 lat to przesada i nie można mówić o zachowaniu zasady proporcjonalności w takim przypadku. Ten stan rzeczy, który uniemożliwiał skarżącemu podjęcie pracy zarobkowej i zaspokojenie podstawowych potrzeb swoich i swojej rodziny, sprowadzał się zatem nie tylko do naruszenia prawa do sądu, ale i do naruszenia prawa do poszanowania życia prywatnego skarżącego.

Omawiany wyrok dobrze wpisuje się w linię orzeczniczą Trybunału, która dotyczy problematyki stosowania środków zapobiegawczych w postępowaniu karnym. Trybunał uznaje konieczność i zasadność ich stosowania, lecz nakreśla wyraźne granice utrudnień w codziennym życiu obywatela, które środek może za sobą pociągać. Środki takie nie mogą być stosowane bezmyślnie i automatycznie, zawsze muszą realizować aktualne i dobrze wyważone interesy postępowania.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 24 lipca 2012 w sprawie nr 29476/06, D.M.T. i D.K.I. przeciwko Bułgarii.

Katarzyna Warecka