Istnieje wiele sposobów ich identyfikacji. Wskaźnikiem służącym do obliczania konkretnych zysków jest współczynnik użyteczności, wyrażony w wartości pieniężnej. Jego przydatność ilustrują badania testu selekcyjnego na stanowisko operatora wiertarki promieniowej (test RDO-1). W badaniach tych wyliczono, że wybieranie pracowników na to stanowisko na podstawie wyniku testu skutkuje zyskiem rzędu 1,46 USD na godzinę na jednego pracownika, przez cały okres jego zatrudnienia. Warto przy tym mieć na uwadze, że koszty stosowania procedur selekcyjnych obciążają jedynie pierwszy okres zatrudnienia pracownika, natomiast korzyści z nich płynące są długoterminowe i rozkładają się na cały czas zatrudnienia. Mnożąc zatem kwotę 1,46 USD przez całkowity czas zatrudnienia, wynoszący w tym przypadku trzy lata, oraz ilość pracowników, (zakładając ostrożnie, że jedynie połowa z 291 zatrudnionych osób zostanie na stanowisku) obliczony dla firmy zysk wyniósł przeszło 1,3 miliona dolarów.
Innym przykładem korzyści wynikających ze stosowania skutecznych procedur selekcyjnych są wyniki badań dotyczących testu przydatności do pracy na stanowisku programisty (test PAT - Schmidt, Hunter, McKenzie i Muldrow, 1979). Badania te dotyczyły selekcji programistów pracujących dla rządu (618 stanowisk, średni okres zatrudnienia 9,69 roku). Wskaźnik skuteczności testu PAT wynosi 0,76. Nawet przy założeniu stosunkowo wysokiej skuteczności poprzedniej procedury selekcyjnej - 0,50, całkowity zysk z zastąpienia jej testem PAT (zakładając, że ze 100 kandydatów wybranych zostanie 30 najlepszych) wynosił 18,7 miliona dolarów, co przy uwzględnieniu zmian wartości dolara dałoby, w 1998 roku, zysk w kwocie 46,75 miliona dolarów.
Gdy do dyspozycji jest kilka strategii selekcyjnych, należy określić która z nich jest najbardziej opłacalna. Racjonalne określenie najbardziej optymalnej strategii możliwe jest dzięki analizie równowagi. Pozwala ona porównywać techniki selekcji pod kątem danego parametru i ustalić, którą z nich lepiej zastosować w danej sytuacji. Możliwe jest zarówno stosowanie kilku strategii wymiennie, w zależności od okoliczności, jak również ich łączenie, w celu skumulowania płynących z nich korzyści.
Skuteczne procedury selekcji i awansu przekładają się na realne, wyliczalne korzyści. Poza wymienionymi już zyskami bezpośrednimi, związanymi z przyrostem użyteczności, pozwalają one także znacznie zredukować koszty procesu obsadzania stanowisk, przy jednoczesnym utrzymaniu jego skuteczności i opłacalności. Umożliwiają również znaczne zredukowanie czasu jego trwania. Z tego właśnie powodu poświęcenie należytej uwagi rzetelnym procedurom selekcji i awansu leży w interesie każdego przedsiębiorstwa.
Grzegorz Rajca - Instytut Analiz im. Karola Gaussa
Opracowano na podstawie: Cascio, W. F. (2001). Kalkulacja kosztów zasobów ludzkich.