Związkowcy zwalniani z pracy za promowanie związków zawodowych. RPO pyta GIP o kontrole

Pracodawcy zwalniają liderów związków zawodowych za czynności związane z ich funkcjami. Działania te mogą wywoływać wśród pracowników lęk przed negatywnymi konsekwencjami wstępowania do związków zawodowych. W piśmie do Głównego Inspektora Pracy RPO przypomina, że prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych jest wolnością konstytucyjną i jednym z podstawowych praw człowieka.

Rzecznik Praw Obywatelskich reaguje w twn sposób na informacje prasowe dotyczące kroków podejmowanych przez niektórych pracodawców wobec działaczy związków zawodowych. Niekiedy decydują się oni na wyrzucanie związkowców z pracy. Tak było w przypadku dwóch pracowników, którzy zostali zwolnieni dyscyplinarnie za samo ogłoszenie powstania związków zawodowych w ich zakładach pracy.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, taka praktyka pracodawców grozi wywołaniem wśród pracowników efektu mrożącego dla korzystania z konstytucyjnej wolności zrzeszania się, gwarantowanej w art. 59 ust. 1 Konstytucji. Trudno bowiem uznać zwykłe czynności związane z zakładaniem związków zawodowych za ciężkie naruszenia obowiązków pracowniczych. Nie są także przestrzegane terminy na dokonanie takiego wypowiedzenia, które mają chronić pracowników przed arbitralnym zwolnieniem w dowolnym czasie. 

Czytaj również: Związki zawodowe chcą lepszego dostępu do zakładów, pracodawcy mówią o zagrożeniach>>

Pracodawcy utrudniają zakładanie związków zawodowych

W piśmie do Katarzyny Łażewskiej-Hrycko, głównego inspektora pracy, Rzecznik podkreśla, że niezakłócone funkcjonowanie związków zawodowych gwarantuje Konstytucja oraz Europejska Konwencja Praw Człowieka. Zaznacza, że elementarna rola związków zawodowych w systemie ochrony praw pracowniczych oraz potrzeba zagwarantowania im swobodnego działania jest silnie akcentowana zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W szczególności wskazuje się, że związki zawodowe powinny korzystać z udogodnień umożliwiających im faktyczne i sprawne wykonywanie ich funkcji.

W ocenie RPO, organy państwa powinny podejmować więc działania w celu przeciwdziałania działaniom pracodawców, które skutecznie utrudniają korzystanie z prawa do zakładania związków zawodowych i stygmatyzują osoby decydujące się na podjęcie inicjatywy w tym zakresie.

W związku z niepokojącymi przypadkami praktyk zagrażających prawom uzwiązkowionych pracowników RPO przypomina o zadaniach Państwowej Inspekcji Pracy. Ma ona prawo do kontroli prawidłowości nawiązywania i rozwiązywania stosunków pracy oraz do nakładania kar na pracodawców w razie stwierdzenia naruszenia przez nich praw pracowniczych. Stanisław Trociuk, zastępca RPO pyta więc o czynności, jakie PIP podjęła w sprawie zwalnianych związkowców oraz o to, czy do PIP wpływają w tym roku skargi dotyczące wypowiadania umowy o pracę na podstawie art. 52 Kodeksu pracy osobom zakładającym związki zawodowe. Chce też wiedzieć, czy w ocenie GIP, obowiązujące przepisy zapewniają skuteczną ochronę prawną osobom, które chciałyby założyć związek zawodowy.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.