CO TO ZA PRAWO?
Rozporządzenie Unii Europejskiej dotyczące wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów

Z dniem 1 maja 2011 r. wejdzie w życie rozporządzenie Komisji UE nr 214/2011 z dnia 3 marca 2011 r. zmieniające załączniki nr I i V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 689/2008 dotyczącego wywozu i przywozu niebezpiecznych chemikaliów (Dz. Urz. UE L 59 z 4.03.2011, s. 8). Rozporządzenie wiąże w całości i powinno być bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE.
Dotyczy ono takich substancji jak: bifentryna, chlortal dimetylowy, difenyloamina, metam, triazoksyd, triflumuron, związki rtęci, w tym nieorganiczne związki rtęci, związki alkilortęci i alkiloksyalkil oraz arylowe związki rtęci z wyjątkiem związków rtęci wymienionych w załączniku V, polibromowane bifenyle (PBB) - z wyjątkiem heksabromobifenylu, karbosulfan, chlortal dimetylowy, trifluralina HCH (mieszanina izomerów) lindan, polibromowane bifenyle (PBB), chlordekon, pentachlorobenzen, heksabromobifenyl, heksachlorocykloheksan (łącznie z lindanem), eter tetrabromodifenylu, Eter pentabromodifenylu, eter heksabromodifenylu oraz eter heptabromodifenylu.

Zgodnie z nowelizacją zakazowi wywozu podlegają: rtęć metaliczna i mieszaniny rtęci metalicznej z innymi substancjami, w tym stopy rtęci, o stężeniu rtęci co najmniej 95% wagowo oraz związki rtęci, z wyjątkiem związków wywożonych w celach badawczo-naukowych, medycznych lub analitycznych.
Przypomnijmy, że rozporządzenia Unii Europejskiej są aktami prawnymi o najszerszym zasięgu. Można je przyrównać do ustaw funkcjonujących zarówno w systemie prawnym Polski, jak i innych państw UE. Rozporządzenie UE z chwilą wejścia w życie obowiązuje w całości w każdym kraju członkowskim UE i ma przy tym bezpośrednią moc wiążącą. Oznacza to, że zawarte w nim nie wymagają żadnej transpozycji (jak np. dyrektywy) do aktów prawnych danego państwa. Rozporządzenia unijne bezpośrednio nadają obywatelom UE prawa i nakładają na nich obowiązki. Rozporządzenie UE jednoznacznie przy tym określa skutek, jaki ma być przez nie osiągnięty i jakie działania prowadzą do jego realizacji. Podstawą prawną do uchwalania rozporządzeń jest art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu UE (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.). Do wydawania rozporządzeń UE są upoważnione Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska.
Rozporządzenia mogą być skierowane zarówno do rządów państw członkowskich, jak i do osób fizycznych. Z chwilą wejścia w życie danego rozporządzenia, zastępuje ono wszystkie przepisy krajowe dotyczące tego samego zagadnienia, a późniejsze krajowe akty prawne muszą być zgodne z regulacją rozporządzenia.

Rozporządzenia muszą być opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wchodzą w życie z dniem określonym w rozporządzeniu bądź 20 dni po jego ogłoszeniu (jeśli w rozporządzeniu nie określono daty wejścia w życie). Trybunał Sprawiedliwości UE, wyrokiem z dnia 11 grudnia 2007 r., stwierdził, że opublikowanie treści aktu prawnego w Internecie nie jest równoznaczne z tym, że przepisy takiego aktu prawnego uzyskują moc obowiązującą. Tak więc akty prawne nabierają mocy obowiązującej dopiero po ich publikacji w Dzienniku Urzędowym UE w języku urzędowym danego państwa. W przypadku braku takiej publikacji nie obowiązują.
Rozporządzenia podlegają kontroli legalności i mogą być zaskarżone do Trybunału Sprawiedliwości UE przez państwo członkowskie lub nawet osobę fizyczną albo prawną, jeśli rozporządzenie dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie.
Reasumując, rozporządzenia zbliżone są swoim charakterem do ustaw w polskim systemie prawnym. Pełnią rolę ujednolicającą przepisy prawa w państwach UE, mają charakter wiążący, zasięg ogólny (adresatami mogą być zarówno państwa, jak i jednostki). Warunkiem ich obowiązywania jest ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym UE. Każde rozporządzenie wchodzi w życie w terminie w nim określonym. Obowiązują bezpośrednio, to znaczy, że nie jest wymagana jest dodatkowo transpozycja zawartych w rozporządzeniu przepisów do krajowych porządków prawnych. Władze danego kraju członkowskiego mają obowiązek uchylenia wszelkich przepisów niezgodnych z treścią rozporządzenia oraz zakaz wydawania aktów prawnych niezgodnych z jego treścią.