20 maja 2024 r. jest ostatnim dniem na złożenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokumentów rozliczeniowych za kwiecień 2024 r. wraz z rocznym rozliczeniem składki na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2023, na drukach ZUS DRA lub ZUS RCA za kwiecień 2024 r., w którym uwzględnione będzie to rozliczenie. Tego dnia mija też termin na opłacenie należnych składek za kwiecień 2024 r. wraz z ewentualną dopłatą składki rocznej.
- Obowiązek przekazania bilansu rozliczającego roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne za 2023 r. dotyczy nie tylko przedsiębiorców, którzy obecnie prowadzą firmę, lecz również osób, które w zeszłym roku zawiesiły lub zakończyły działalność, a podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu w 2023 r. choćby przez jeden dzień. Roczne rozliczenie musi również sporządzić płatnik składek, który rozpoczął prowadzenie działalności od stycznia 2024 r. i opłaca podatek na zasadach ogólnych – mówi nam Paweł Żebrowski, rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. I podkreśla, że osoby prowadzące jednoosobową działalność roczne rozliczenie składają na druku ZUS DRA. Natomiast w przypadku opłacania składek za inne osoby (np.: pracowników, zleceniobiorców) - na druku ZUS RCA.
Czytaj również: Przedsiębiorcy nie powinni mieć ani nadpłaty, ani dopłaty składki zdrowotnej>>
Do 20 maja rozliczenie, najpóźniej do 3 czerwca 2024 r. wniosek o zwrot nadpłaty
O czym muszą pamiętać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą? - Przedsiębiorcy przede wszystkim powinni pamiętać o tym, że do 20 maja br. wraz z deklaracją za kwiecień, muszą złożyć roczne rozliczenie zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2023. Jeśli ubiegłoroczne podstawy obliczenia składek były nieprawidłowe, to jest to najlepszy moment na to, żeby dokonać korekt podstawy naliczania składek, tak aby w tym rocznym rozliczeniu wykazać już składkę w należnej wysokości. Należy też pamiętać o tym, że po takim rozliczeniu, jeśli wystąpi niedopłata w kwocie składki – a tak się może zdarzyć, to należy ją w właśnie tym terminie dopłacić. Natomiast jeśli z rocznego rozliczenia będzie wynikała nadpłata, to należy złożyć w ZUS wniosek jej zwrot – mówi Przemysław Hinc, doradca podatkowy i członek zarządu w kancelarii PJH Doradztwo Gospodarcze. I przypomina, że złożenie wniosku o zwrot nadpłaty to prawo, a nie obowiązek ubezpieczonego. Jeśli przedsiębiorca nie złoży w ZUS wniosku o zwrot tej nadpłaty, albo ten wniosek będzie nieprawidłowy i nie będzie mu można nadać dalszego biegu, to nadpłata nie przepadnie. Zostanie rozliczona przez ZUS, jednak dopiero na 31 grudnia 2024 r.
Czytaj też w LEX: Składka zdrowotna i rozliczenie składki zdrowotnej >
Jak podkreśla Paweł Żebrowski, jeśli z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej wyjdzie nadpłata, a płatnik nie ma zaległości w opłacaniu składek, ani nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, to na profilu płatnika na PUE ZUS w dokumentach roboczych będzie przygotowany wniosek o zwrot nadpłaty (RZS-R). - Należy go zweryfikować, podpisać i odesłać za pośrednictwem PUE do 3 czerwca. Wówczas najpóźniej do 1 sierpnia ZUS przekaże nadpłatę na rachunek bankowy, który jest zapisany na koncie płatnika składek. Jeśli przedsiębiorca nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty, ZUS rozliczy ją na koncie płatnika najpóźniej do końca tego roku – zaznacza rzecznik prasowy ZUS.
Z informacji, jakie docierają do naszej redakcji wynika, że faktycznie już w ciągu kilku dni od złożenia poprzez PUE ZUS rozliczenia, przedsiębiorca otrzymuje informację o możliwości złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.
Co ważne, przedsiębiorca, który chce złożyć dokumenty korygujące wysokość składki zdrowotnej za ubiegły rok, może je przekazać najpóźniej do dnia, w którym złoży wniosek o zwrot nadpłaty, a jeśli się nie składa takiego wniosku, to do 1 lipca 2024 r.
Czytaj też: Zasady korygowania składki zdrowotnej wykazanej w dokumentach miesięcznych i w rocznym rozliczeniu >
Czy w tym roku będzie powtórka z gigantyczną nadpłatą?
Przypomnijmy, że obowiązujące zasady opłacania i rozliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne zostały wprowadzone 1 stycznia 2022 r. przepisami podatkowymi Polskiego Ładu. To wtedy rząd Zjednoczonej Prawicy zlikwidował odliczenie od podatku dochodowego od osób fizycznych 7,75 proc. z 9 proc. zapłaconej składki zdrowotnej i zastąpił składką uzależnioną od formy opodatkowania w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą Pracownicy, jak dotychczas płacą owe 9 proc. od podstawy wymiaru. System okazał się jednak wadliwy do tego stopnia, że nie dość, że przepisy były zmieniane w trakcie roku podatkowego (od 1 lipca 2022 r.), to jeszcze finalnie, już po zakończeniu roku okazało się, że przedsiębiorcy nadpłacili składkę zdrowotną na ponad 2,1 mld zł, a byli i tacy, którzy musieli prawie 1 mld zł dopłacić, o czym w serwisie Prawo.pl pisaliśmy jako pierwsi.
Zdaniem Przemysława Hinca, nie jest wykluczone, że i tym razem powtórzy się scenariusz ubiegłoroczny, gdy przedsiębiorcy mieli gigantyczną nadpłatę z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne. – Jest to możliwe, ponieważ składka zdrowotna nie pełni swojej ustrojowej funkcji, ale de facto jest quasi podatkiem, od którego co gorsza płacony jest jeszcze podatek dochodowy. Mogą zatem wystąpić przypadki, w których składka zostaje nadpłacona, a w związku z tym także kwota nadpłaty będzie znaczna – mówi. I dodaje: - Niektóre mankamenty dotyczące zasad opłacania składki zdrowotnej zostały już wcześniej usunięte dzięki wysiłkom przedsiębiorców, doradców podatkowych i księgowych, a nawet Rzecznika Praw Obywatelskich, ale to nie znaczy, że konstrukcja składki na ubezpieczenie zdrowotne jest dobra. Bo wszystkie zarzuty i wątpliwości, które były podnoszone co do tego rozwiązania oraz mechanizmu obliczania i poboru składki, w dalszym ciągu zachowują swoją aktualność. To jest rozwiązanie, które na przykład nie uwzględnia sytuacji osób, które borykają się z problemami ekonomicznymi lub poniosły stratę na swojej działalności gospodarczej, bo one choć poniosły stratę, albo nie mają dochodu równego co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, to składkę i tak muszą zapłacić.
Polecamy nagranie szkolenia: Składka zdrowotna - problemy i wątpliwości >
Sprawdź również książkę: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz >>
Umorzenie, rozłożenie na raty albo odroczenie terminu ich płatności
Jak podkreśla Przemysław Hinc, w sytuacji, w której przedsiębiorca nie może prowadzić działalności gospodarczej z uwagi na okoliczności siły wyższej, które mu to uniemożliwiają, jak to na przykład miało miejsce w przypadku kupców z Marywilskiej, którym pożar strawił towary handlowe, a często i dorobek życia, przedsiębiorcy – by uniknąć płacenia tej daniny - mogą zawiesić działalność.
- Nie jest to jednak rozwiązanie idealne, bo po pierwsze w okresie zawieszenia nie wolno prowadzić działalności gospodarczej, a po wtóre choć nie płaci się składek, to jednak nie korzysta się też z ochrony ubezpieczeniowej, w tym z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, ale też zdrowotnego. No i nie zmienia to konieczności zapłaty składek ubezpieczeniowych, w tym właśnie i tej na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień oraz ewentualnej dopłaty składki zdrowotnej za rok 2023 – podkreśla Hinc.
I wskazuje, że jeśli przedsiębiorcy, którzy ucierpieli w wyniku pożaru hali, ale też klęsk żywiołowych lub innych okoliczności, nie będą mieli środków na zapłatę składek na ZUS za kwiecień 2024 r., to mogą wnosić o ich umorzenie, rozłożenie na raty, albo o odroczenie terminu ich płatności. Z podobnym wnioskiem mogą wystąpić również ci, którzy nie będą mogli w związku z wystąpieniem tych okoliczności uiścić składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rozliczenia rocznego. - Taki wniosek jest zasadny, bo oni znaleźli się oni teraz w sytuacji, która spowodowała, że utracili źródło zarobkowania. Nie mają więc źródła, z którego pozyskaliby środki pieniężne, by mogliby swoje zobowiązanie składkowe wykonać – uważa Przemysław Hinc. I dodaje – jednak w tym przypadku każdy taki wniosek będzie oceniany przez ZUS indywidualnie, a przyznana pomoc musi spełniać kryteria określone przepisami prawa.
Zobacz procedurę: Rozłożenie na raty należności z tytułu składek ZUS >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
