Rządowy projekt ustawy o ochronie sygnalistów wpłynął we wtorek, 17 kwietnia 2024 r., do Sejmu i obecnie czeka na nadanie numeru druku sejmowego. Projekt ten wdraża do porządku krajowego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Termin jej implementacji minął 17 grudnia 2021 r.  Osobą wskazaną do prezentowania stanowiska rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

- Zgodnie z przewidywaniami trwa intensyfikacja prac nad projektem ustawy o ochronie sygnalistów. Fakt, że trafił on do Sejmu, daje szansę na możliwe dalsze dopracowanie dotychczas zaproponowanych regulacji. Otwiera się możliwość dopracowania m.in katalogu przedmiotowego, który w ostatnich tygodniach podlegał kolejnym zmianom. Szczególnie istotne wydaje się pochylenie nad kwestią zgłoszeń z zakresu prawa pracy, które obecnie obejmują bardzo szeroki wachlarz nieprawidłowości, w tym także te, które nie rzutują na interes społeczny, lecz indywidualnie interesy pracowników – mówi serwisowi Prawo.pl dr hab. Beata Baran-Wesołowska, radca prawny, partner w kancelarii Baran Książek Bigaj. 

Czytaj również: Rząd ponownie zajmie się projektem ustawy o ochronie sygnalistów>>

Sygnalista w polskim prawie

- Termin „zgłaszający naruszenia prawa” został zastąpiony przez projektodawcę terminem „sygnalisty” – zmiana ta jest podyktowana faktem obecności terminu „sygnalista” w społecznej percepcji problematyki zgłaszania naruszeń prawa. Dyrektywa wymaga przyjęcia regulacji prawnych związanych ze zgłaszaniem naruszeń, w tym dotyczących ochrony sygnalistów oraz trybu zgłaszania naruszeń i podejmowania działań następczych przez podmioty prawne oraz organy publiczne – wyjaśnia rząd na wstępie uzasadnienia do projektu.

Jak dalej tłumaczy, ma to służyć lepszemu egzekwowaniu prawa i polityk Unii Europejskiej przez skuteczniejsze wykrywanie przypadków naruszeń, prowadzenie postępowań wyjaśniających i ściganie naruszeń. Osoby pracujące w podmiotach prywatnych i publicznych lub utrzymujące z nimi kontakt w związku ze swoją działalnością zawodową mogą w związku z taką pracą lub działalnością dowiedzieć się o zagrożeniach lub szkodach dla interesu publicznego, a działając jako sygnaliści odegrać istotną rolę w ujawnianiu naruszeń. Rozwiązania krajowe powinny zatem zapewnić zrównoważoną i skuteczną ochronę osób zgłaszających naruszenia (motywy 1 i 2 Dyrektywy). - Projektowana ustawa zapewni wdrożenie wymaganych Dyrektywą środków ochrony osób zgłaszających oraz osób, których dotyczy zgłoszenie, jak również związanych ze zgłaszaniem rozwiązań organizacyjnych i instytucjonalnych – zapewniają autorzy projektu.

 

Sprawdź również książkę: Ochrona sygnalistów. Regulacje dotyczące osób zgłaszających nieprawidłowości >>


Katalog naruszeń prawa

Zgodnie z ostateczną wersją projektowanego art. 3 ust. 1, naruszeniem prawa, które będzie podlegało zgłoszeniu, będzie działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące:

  • 1) prawa pracy;
  • 2) korupcji;
  • 3) zamówień publicznych;
  • 4) usług, produktów i rynków finansowych;
  • 5) przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
  • 6) bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
  • 7) bezpieczeństwa transportu;
  • 8) ochrony środowiska;
  • 9) ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
  • 10) bezpieczeństwa żywności i pasz;
  • 11) zdrowia i dobrostanu zwierząt;
  • 12) zdrowia publicznego;
  • 13) ochrony konsumentów;
  • 14) ochrony prywatności i danych osobowych;
  • 15) bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
  • 16) interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
  • 17) rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych;
  • 18) konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi w pkt 1–17.

Ustawa ma co do zasady wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.