Jak w kalejdoskopie zmieniał się we wtorek rządowy projekt o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, który już trafił do Sejmu (druk sejmowy nr 672). Na stronie Rządowego Centrum  Legislacji (RCL) dość wcześnie pojawiła się zakładka do tego projektu (nr 138), ale sam projekt wraz z uzasadnieniem i Oceną Skutków Regulacji nie został opublikowany. Były jednak momenty, że projekt ten na RCL-u się pojawił, by wkrótce... zniknąć. Opublikowany został dopiero w wersji, która przekazana została do Sejmu. Dziś do tego projektu rząd złożył autopoprawkę (druk sejmowy nr 672-A).

- Ogólnie można powiedzieć, że jest to projekt dla pracowników. Stanowi on kopię rozwiązań z pandemii oraz korzysta z elastycznych form pracy, dedykowanych pracownikom na pracy zdalnej. Dla pracodawców oznacza zwiększony formalizm – mówi Katarzyna Kamecka, ekspert ds. prawa pracy Polskiego Towarzystwa Gospodarczego. Jako przykład wskazuje na projektowany, nowy art. 8b, dodany w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, w myśl którego pracownika zamieszkałego na terenach objętych powodzią nie wolno bez jego zgody wyrażonej w postaci papierowej lub elektronicznej zatrudniać w godzinach nadliczbowych i delegować poza stałe miejsce pracy. – Jak pracodawca ma zbierać te zgody w sytuacji, gdy na terenach objętych powodzią utrudniona jest komunikacja, nie ma Internetu, a wiele firm może mieć zalaną dokumentację i nie mieć dostępu do akt pracowniczych, żeby te zgody dołączyć do teczek osobowych pracowników – pyta Katarzyna Kamecka.

 

 

Na razie wiemy, jakie szczególne rozwiązania rząd chce wprowadzić na terenach dotkniętych powodzią. Nie wiadomo natomiast, jak długo będą one obowiązywały, bo to – już po uchwaleniu tej, póki co, projektowanej ustawy - będzie wymagało zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. z 2024 r., poz. 1371).

Czytaj również: Specustawa powodziowa - zmiany dla ludzi, firm i gmin>>

 

Cztery dodatkowe dni urlopu na żądanie i 20 dni zwolnienia

Autopoprawka przywraca propozycję wykorzystania urlopu wypoczynkowego na usuwanie skutków powodzi, która zniknęła z projektu, który trafił do Sejmu. Propozycja wraca ale w zmienionej nieco formie. Pierwotnie propozycja miała pojawić się w dodawanym do ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi nowym art. 8a. Teraz rząd proponuje dodanie nowego art. 7a. Projektodawcy zaproponowali w nim, by pracownikowi poszkodowanemu przysługiwało, w okresie wskazanym w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2, zwolnienie od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (pierwotnie była mowa o połowie wynagrodzenia).

Pracodawca będzie obowiązany udzielić tego zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, chyba że nie jest to obiektywnie możliwe ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy.

Zwolnienie od pracy dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy będzie ustalane proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 7a ust. 1, będzie przysługiwało pracownikowi niezależnie od usprawiedliwionej nieobecności, o której mowa w art. 8 ust. 1.  

Wynagrodzenie będzie wypłacał pracodawca.

W autopoprawce rząd zaproponował też (w art. 7a ust. 6), by marszałek województwa na wniosek pracodawcy, złożony za pośrednictwem wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności, dokonywał ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracowników, o których mowa w ust. 1, miesięcznie do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wniosek będzie musiał zawierać oświadczenie o poniesionych kosztach na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Do wniosku dołącza się wykaz pracowników, których wynagrodzenie będzie podlegało zwrotowi.

Oświadczenie będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie będzie obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Kwotę zwrotu pracodawca będzie zwracał w całości, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych od dnia jej otrzymania, na rachunek bankowy wojewódzkiego urzędu pracy, jeżeli:

  1. wydatkował ją niezgodnie z przeznaczeniem lub
  2. złożył niezgodne ze stanem faktycznym oświadczenie, o którym mowa w ust. 7 – w terminie 30 dni liczonych od dnia doręczenia wezwania marszałka województwa do dokonania zwrotu.

Marszałek województwa będzie dochodzi roszczeń z tytułu niezwróconych i nienależnie udzielonych kwot.

Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku, uwzględniając konieczność uproszczenia postępowania.

Rządowa autopoprawka nie zmienia projektowanego art. 8a, zgodnie z którym, pracodawca będzie obowiązany do udzielenia na żądanie pracownika zamieszkującego na terenie obszaru wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 w okresie wskazanym w tych przepisach w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego nie więcej niż 8 dni urlopu wypoczynkowego, w terminie wskazanym przez pracownika. Pracownik, jak mówi przepis, zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. W takim przypadku art. 167(2) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy nie stosuje się.

W autopoprawce rządu pojawił się nowy art. 61a, zgodnie z którym w okresie od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2024 r. pracodawca jest obowiązany dodatkowo do udzielenia na żądanie pracownika w celu usuwania skutków powodzi w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego nie więcej niż 4 dni urlopu wypoczynkowego, w terminie wskazanym przez pracownika. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Ustęp 2 stanowi, że łączny wymiar urlopu udzielonego na podstawie ust. 1, urlopu udzielonego na podstawie art. 8a ustawy zmienianej w art. 1 oraz urlopu udzielonego na podstawie art. 167(2) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878 i 1222) nie może przekroczyć 8 dni.

Projekt ustawy wniesiony do Sejmu dopuszcza też udzielenie urlopu wypoczynkowego w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy (nowy art. 8b). Urlop taki będzie mógł być udzielony w wymiarze nie wyższym niż 5 dni.

 

Sprawdź również książkę: [E-book] Kodeks pracy. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ] >>


Wydłużone terminy dochodzenia roszczeń związanych z ustaniem stosunku pracy

Jedna z najważniejszych zmian, jakie wprowadza projekt, dotyczy zmian terminów dochodzenia roszczeń związanych z ustaniem stosunku pracy, czyli art. 264 kodeksu pracy. Projektowany art. 8h ust. 1 przewiduje, że w przypadku pracowników zamieszkałych na terenie obszaru wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 i w okresie wskazanym w tych przepisach terminy, o których mowa w art. 264 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, nie rozpoczynają się, a rozpoczęte ulegają zawieszeniu na ten okres i rozpoczynają swój bieg od daty wskazanej w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2. Jak z kolei stanowi, ust. 2, w przypadku pracowników zamieszkałych na terenie obszaru wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 wniosek o przywrócenie terminu, o którym mowa w art. 265 par. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tj. wniosek o przywrócenie terminu wnoszony do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu), wnosi się w terminie 60 dni od daty wskazanej w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2.

Czytaj w LEX: PIP: Odpowiedzi na pytania powodzian > >

Projektowany art. 8h ust. 3 stanowi, że okres przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 291 par. 1 k.p., ulega wydłużeniu o okres wskazany w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2.

Zdaniem Katarzyny Kameckiej, to małe firmy najbardziej odczują skutki projektowanych zmian, jak chociażby proponowanego wydłużenia terminów na dochodzenie roszczeń pracowniczych i ich przedawnienia. – To one już dziś mają problem z bieżącą obsługą prawną, a teraz okazuje się, że dodatkowo będą musiały pilnować terminów odwołań od wypowiedzeń umowę o pracę czy żądań przywrócenia do pracy – podkreśla ekspert ds. prawa pracy Polskiego Towarzystwa Gospodarczego.

Czytaj również: Powódź usprawiedliwia nieobecność w pracy>>

 

Inne projektowane zmiany

W projekcie zaproponowano ponadto:

  • zawieszenie wykonywania obowiązków wynikających z przepisów art. 229 par.  2 zdanie pierwsze (tj. okresowych badań lekarskich), par. 4a w zakresie badań okresowych (przeprowadzanych na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę) i par. 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. W tym ostatnim przypadku chodzi o pracodawców zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami oraz po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami. Po zakończeniu okresu wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 pracodawca i pracownik są obowiązani do niezwłocznego podjęcia wykonywania zawieszonych obowiązków, o których mowa w ust. 1, i wykonania ich w okresie nie dłuższym niż 30 dni od dnia zakończenia tego okresu. W przypadku braku dostępu do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia zakończenia okresu wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2. Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła w okresie wskazanym w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2, zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 30 dni od dnia zakończenia tego okresu.
  • dopuszcza się przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego: 1) pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym; pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych; 3) pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2; 4) ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
  • wydłużenie kadencji rad pracowników lub społecznego inspektora pracy (w razie upływu ich kadencji), powołanych u pracodawców działających na terenie obszaru wskazanego w tych przepisach, gdy nie istnieją warunki do przeprowadzenia wyborów rady pracowników lub społecznego inspektora pracy, kadencja rady pracowników lub społecznego inspektora pracy ulega przedłużeniu do czasu wyborów na nową kadencję - nie dłużej niż do 30. dnia od zakończenia okresu wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2. Przepis ten stosuje się odpowiednio do kadencji organów statutowych związku zawodowego, związku lub organizacji przedsiębiorców, związków pracodawców, ich federacji i konfederacji.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.