Każdy pracownik może wnioskować o zawarcie porozumienia zmieniającego w zakresie zmniejszenia wymiaru czasu pracy ustalonego w umowie o pracę na stałe lub na pewien okres. Pracodawca w pełni swobodnie podejmuje decyzję odnośnie takiego wniosku. Niektóre przepisy dają jednak możliwość wnioskowania:
- bądź wiążącego bezwzględnie – art. 186(7) Kodeksu pracy (dalej: k.p.), na podstawie którego pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu; przepisy nie przewidują możliwości odmowy;
- bądź względnie wiążącego – art. 188(1) k.p. dający możliwość wnioskowania m.in. o obniżenie wymiaru czas pracy w ramach elastycznej organizacji pracy; pracodawca rozpatruje wniosek pracownika o elastyczną organizację pracy biorąc pod uwagę: wskazane w nim potrzeby pracownika, termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy, potrzeby i możliwości pracodawcy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
Zamieszkiwanie w obrębie poszkodowanym w trakcie powodzi
Od 5 października 2024 r. wprowadzono także możliwość wnioskowania o obniżenie wymiaru czasu pracy w oparciu o dodany do ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 654) art. 8c. Na podstawie tego przepisu, pracownik zamieszkały na terenie obszaru wskazanego w rozporządzeniu Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (Dz.U. z 2024 r., poz. 1371), w okresie wskazanym w tych przepisach (czyli do 31 grudnia 2024 r.), może złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.
Cena promocyjna: 55.48 zł
|Cena regularna: 76 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 55.48 zł
Forma i termin złożenia wniosku
Wniosek pracownika złożony może być w postaci papierowej lub elektronicznej.
Postać papierowa obejmuje formę papierową (wniosek wyrażony na papierze podpisany przez pracownika), ale również może to być kopia dokumentu papierowego, fax, wniosek papierowy nie podpisany. Postać elektroniczna to zarówno dokument opatrzony podpisem kwalifikowanym lub zaufanym, ale także „zwykły” mail, jak również jakikolwiek inny sposób komunikacji elektronicznej – np. sms.
Przykład: Wniosek może być złożony poprzez komunikator internetowy ale tylko wówczas, gdy pracodawca i pracownik stosują taką formę komunikacji.
Wniosek złożony powinien zostać na 2 dni przed dniem rozpoczęcia wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Jeżeli wniosek został złożony bez zachowania terminu, pracodawca obniża wymiar czasu pracy nie później niż z upływem 2 dni od dnia złożenia wniosku.
Przepisy specustawy powodziowej wskazują wprost, że wniosek może być złożony w okresie wynikającym z rozporządzenia Rady Ministrów (tj. do 31 grudnia 2024 r.) odnosząc się literalnie do samego momentu złożenia wniosku. Należy jednak przyjąć, że w tej dacie zamyka się także wnioskowany w oparciu o art. 8c tej ustawy okres pracy w obniżonym wymiarze.
Przykład: Pracownik złożył wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na okres dwóch lat. Pracodawca może oczywiście zgodzić się na tę prośbę o zmianę wymiaru etatu ale nie jest to wniosek wiążący w sposób, jaki narzuciła specustawa.
Zobacz w LEX: Powódź - z jakich uprawnień mogą skorzystać pracownicy i pracodawcy > >
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe >>
Decyzja pracodawcy
Pracodawca jest obowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika o obniżenie wymiaru czasu pracy, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie 2 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika.
Przesłanki odmowy obejmują jedynie rodzaj pracy lub organizację pracy, które mają uniemożliwiać (a nie jedynie utrudniać) zastosowanie pracy w niższym wymiarze. Będą to sytuacje z reguły wyjątkowe.
Przykład: Pracownik pracuje jako kierowca na długich trasach krajowych. Obniżenie wymiaru czasu pracy skutkowałoby tym, że przewozy byłyby wykonywane znacznie dłużej, potencjalnie traciłyby swój sens ekonomiczny i stąd odmowa uwzględnienia wniosku mogłaby być uznana za uzasadnioną w oparciu o rodzaj wykonywanej pracy. Już jednak jeżeli kierowca pracowałby ściśle lokalnie (np. rozwożąc w porannych godzinach towar do okolicznych klientów) rodzaj i organizacja jego pracy nie stanowiłyby przesłanki odmowy.
Należy pamiętać, że zmiana wymiaru czasu pracy w oparciu o przepisy specustawy pociąga za sobą wszystkie konsekwencje obniżenia etatu – zmiana wysokości wynagrodzenia, przeliczenie urlopu wypoczynkowego. Ważne jest przy tym to, że specustawa przyznała możliwość wnioskowania o obniżenie wymiaru czasu pracy ale nie łączy tego z możliwością narzucenia konkretnych rozkładów czasu pracy.
Zobacz także w LEX: Uprawnienia pracowników i pracodawców z tytułu powodzi > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.