Edyta K. pracowała przez wiele lat w małej spółce budowlanej na stanowisku biurowym. Gdy urodziła pierwsze dziecko, wzięła urlop wychowawczy. Z tego samego prawa skorzystała także po urodzeniu drugiego dziecka.
W sierpniu 2019 r. złożyła wniosek o obniżenie czasu pracy i redukcję etatu. Następnego dnia wróciła do pracy i po jednym dniu pracodawca odesłał ją do domu. Po czym 9 września 2019 r. powódka otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy na podstawie ustawy o zwolnieniach grupowych. W tej sytuacji Edyta K. złożyła pozew o odszkodowanie z powodu nieuzasadnionego wypowiedzenia stosunku pracy i o przywrócenie do pracy.
Sądy obu instancji przyznały skarżącej rację. Orzekły o wypłaceniu odszkodowania za niesłuszne wypowiedzenie na podstawie art. 186 (8) kodeksu pracy, który chroni pracownika. Przepis ten stanowi, że rozwiązanie przez pracodawcę umowy jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. „dyscyplinarne” zwolnienie z pracy w trybie art. 52 k.p.).
Czytaj w LEX: Rozwiązanie stosunku pracy krok po kroku >
Zarzuty kasacyjne pracodawcy
Według Sądu Okręgowego w Krakowie wypowiedzenie umowy o pracę nie było zasadne, choć nastąpiła rzeczywista likwidacja stanowiska pracy. Sąd orzekł, że przywrócenie do pracy byłoby nieskuteczne, gdyż powódka „nie miałaby do czego wrócić”.
Kasację od wyroku Sądu II instancji z 26 stycznia 2022 r. złożył pracodawca, który nie zgodził się z orzeczeniem. Zarzucił wyrokowi naruszenie:
- art. 186 (6) kodeksu pracy i art. 186 (8) k.p. - Skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej jednego miesiąca oznacza wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka urlopu z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice, wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.
- art. 8 kodeksu pracy – nadużycie prawa podmiotowego,
- bezwzględną przyczynę odwoławczą – sądy obu instancji orzekały jednoosobowo, na podstawie ustawy antycovidowej i wyroki są nieważne.
SN uznał, że kasacja jest oczywiście niezasadna
Jak wskazał sędzia sprawozdawca, Robert Stefanicki, spór ogniskował się wokół wykładni art. 186 (2) par. 2 k.p., czyli wymiaru urlopu wychowawczego, a także kwestii, czy mały pracodawca, zatrudniający do 20 pracowników, może powoływać się na przepisy dotyczące zwolnień grupowych.
SN zauważył, że przepisy o zwolnieniach grupowych uchylają ochronę szczególną pracowników. W tym przypadku pracodawca może rozwiązać stosunki pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Odpowiedź na pozew w sprawie o przywrócenie do pracy >
- Pozew o przywrócenie do pracy i o odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy >
- Wyrok w sprawie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach >
Jeśli zaś idzie o zarzut nieważności postępowania z powodu orzekania w składzie jednoosobowym, to sędzia Stefanicki zauważył, że uchwała Izby Pracy z 26 kwietnia 2023 r. (sygn. III PZP 6/22) obowiązuje od dnia jej ogłoszenia. Uchwała ta stanowi, że rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego ukształtowanym na podstawie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), ponieważ nie jest konieczne dla ochrony zdrowia publicznego (art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) i prowadzi do nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.). A ponadto i tak następnie zostały zmienione przepisy dopuszczające orzekanie przez I sędziego w instancji odwoławczej.
Wyrok Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 5 czerwca 2024 r., sygn. akt II PSKP 1/24
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
