NSA: szczególnie trudne warunki służby to nie zagrożenie życia

Zagrożenie życia i zdrowia jest czym innym niż praca w szczególnie trudnych warunkach. Rozporządzenie mówi o bezpośrednim zagrożeniu życia i zdrowia, co według orzecznictwa sądowego jest sprzeczne z konstytucją, gdyż wykracza poza delegację ustawową - stwierdził NSA.

Policjant Stanisław L. zaskarżył do sądu Komendanta Głównego Policji w sprawie bezczynności, a także odmowy wydania zaświadczenia o pełnieniu funkcji w warunkach szkodliwych.
Bezczynność w pierwszej sprawie - zdaniem skarżącego - polegała na nie wydaniu decyzji ustalającej pełnienie służby w warunkach narażających Stanisława L. na utratę życia i zdrowia. Chodziło o lata 1994 - 2006, kiedy pracował w biurze d.s. zwalczania przestępczości zorganizowanej w województwie kujawsko-pomorskim, a potem w Centralnym Biurze Śledczym. Uczestniczył wówczas według danych komendanta w 22 akcjach zatrzymania w ciągu 22 lat oraz sześciu przypadkach przeszukania w okresie czterech lat.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 4 maja 2004 roku pozwala na podwyższenie o 2 proc. wymiaru emerytury policyjnej, jeśli funkcjonariusz odbywał szkolenie antyterrorystyczne przynajmniej raz w roku. A także wymagana jest przesłanka uczestniczenia minimum sześć razy w roku w interwencji antyterrorystycznej. Obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie.
Zdaniem komendanta policji Stanisław L. tych warunków nie spełniał, więc odmówiono mu zarówno wydania zaświadczenia, jak i podniesienia wymiaru emerytury.
Ponadto jeśli idzie o zaświadczenie, to reguluje tę kwestię § 14 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 roku w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin. Akt ten wydany został na podstawie delegacji ustawowej określonej w art. 38 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin. Według ustawy środkiem dowodowym potwierdzającym okresy służby pełnionej w szczególnych warunkach uzasadniających podwyższenie emerytury jest zaświadczenie o okresach służby sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza lub innych dokumentów potwierdzających pełnienie służby w tych warunkach, wystawione przez właściwe organy Policji, ABW, AW, SG, BOR lub PSP WSA w Warszawie w obu tych sprawach oddalił skargi funkcjonariusza.
Wobec tego złożył on kasację do NSA. Przed sądem dowodził, że komendant policji nie prowadzi archiwów, a w rzeczywistości brał udział w większej liczbie interwencji nią wykazano to w aktach.
NSA w dwóch wyrokach wydanych 12 grudnia br. oddalił kasację w zakresie skargi na bezczynność. NSA uznał, że nie jest wymagane wydanie decyzji ustalającej pełnienie służby w warunkach szkodliwych, co wynika wprost z ustawy o policji. Przewiduje ona inna formę.
Natomiast uchylił wyrok WSA w sprawie odmowy wydania zaświadczenia. Zdaniem sądu czym innym jest zagrożenie życia i zdrowia, a czym innym praca w szczególnie trudnych warunkach. Rozporządzenie mówi o bezpośrednim zagrożeniu życia i zdrowia, co według orzecznictwa sądowego jest sprzeczne z konstytucją, gdyż wykracza poza delegację ustawową.
Ponadto ani organ administracji, ani WSA nie zbadali, czy istotnie z akt sprawy wynika, że Stanisław L. pracował w szczególnie trudnych warunkach.

Sygnatura akt I OSK 597/13, I OSK 979/13, wyroki z 12 grudnia 2013 r.