Z opublikowanych w wykazie prac legislacyjnych rządu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (nr UD 137) wynika kilka istotnych zmian w przepisach. Ma to na celu, jak podaje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (dalej: MRPiPS), wprowadzenie regulacji usprawniających pracę zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz doprecyzowane i uporządkowanie niektórych przepisów obowiązującej ustawy o rehabilitacji, co wynika z dotychczasowych doświadczeń w praktycznym stosowaniu regulacji. Rząd ma przyjąć projekt w tym kwartale.
Pracodawca sprawdzi status orzeczenie
Jedną z planowanych zmian jest umożliwienie pracodawcom sprawdzenia statusu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności zatrudnianego przez nich pracownika. Dzięki temu będą wiedzieć, czy mogą, oraz w jakiej wysokości, pobierać dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na jego zatrudnienie. Resort rodziny przyznaje, że obecnie brak regulacji prawnych, które umożliwiają weryfikację ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności (np. poprzez elektroniczny system). - Wprowadzenie takich regulacji ułatwi m. in. osobom niepełnosprawnym korzystanie z różnego rodzaju ulg czy form wsparcia, poprzez potwierdzenie swojego statusu, a pracodawcom upewnienie się co do aktualności przekazanego orzeczenia, od którego ważności zależy dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnego pracownika z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – uzasadnia resort rodziny.
Sprawdź w LEX: Ulga rehabilitacyjna - kontrowersje dotyczące zeznań rocznych
Na żądanie uwierzytelnione znakiem orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności oraz numerem PESEL osoby, której dotyczy orzeczenie, na podstawie danych zgromadzonych w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (EKSMOoN) powiatowy lub wojewódzki zespół udostępni bezpłatnie informację o ważności orzeczenia. W ten sam sposób będzie można sprawdzić ważność karty parkingowej i legitymacji osoby z niepełnosprawnością. System zacznie działać po ogłoszeniu w Monitorze Polskim. Ustawodawca nie podaje, kiedy to nastąpi. To ważna zmiana dla pracodawców, szczególnie w obliczu ostatnich zmian w orzecznictwie związanych z przedłużeniem ważności orzeczeń do 30 marca 2025 r. Pracodawcy nie mają narzędzi, aby aktualizować informacje o ważności orzeczeń pracowników, o czym pisaliśmy w Prawo.pl.
Czytaj również: Wątpliwy status zaświadczenia o dacie ważności orzeczenia o niepełnosprawności>>
Na orzeczenie poczekamy dłużej i zgodnie z prawem
Projekt przewiduje także wydłużenie czasu na wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu przez miejskie i powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności z miesiąca do trzech miesięcy. Ma to zwolnić zespoły orzecznicze z wysyłania zawiadomień o wyznaczeniu nowego terminu załatwienia sprawy, gdy zostanie przekroczony termin w ustawie Kodeks postępowania administracyjnego. Wydłuży się także czas rozpatrzenia odwołania od orzeczenia w II instancji, czyli w wojewódzkim zespole ds. orzekania – do dwóch miesięcy.
Zobacz również wzór dokumentu w LEX: Decyzja zmieniająca okres orzeczenia - świadczenie pielęgnacyjne > >
Zespoły orzecznicze będą też mogły przechowywać akta postępowań orzeczniczych nie przez 50 lat, ale przez 20, tak jak jest w przypadku dokumentacji medycznej. Nie będą też musiały stosować reguł prawa zamówień publicznych przy powoływaniu na członków zespołów orzeczniczych specjalistów do pełnienia funkcji orzeczników. - Obowiązujące przepisy nakazujące stosowanie Prawa zamówień publicznych znacznie utrudniają zatrudnianie specjalistów (np. lekarzy, psychologów, fizjoterapeutów) i wydłużają całą procedurę, wpływając tym samym na organizację pracy zespołów i realizację zadań ustawowych związanych z wydawaniem orzeczeń – czytamy w opisie projektu.
Cofnięty, dopiero co ustalony, przepis o decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia
Planowana nowelizacja ustawy o rehabilitacji rozszerza także na rok 2025 możliwość ustalania poziomu potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku. Obecnie jest ona określona tylko na ten rok. Co ciekawe, nowelizacja wycofuje dopiero co wprowadzony ustawą z 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustęp 3a w w art. 6b(5). Dotyczy on zachowania ważności dotychczasowej decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia do czasu wydania kolejnej ostatecznej decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność (pod warunkiem złożenia wniosku o wydanie kolejnej decyzji). - Wprowadzona regulacja jest niewykonalna z uwagi na niedostosowanie systemów informatycznych – stwierdza MRPiPS. Jak dodaje, wymagałoby to kosztownej i znacznej przebudowy systemu ZUS, który działa dopiero od kilku miesięcy, jak i przebudowy usługi, dzięki której ZUS może pobierać dane z systemu EKSMOoN. Resort zaznacza, że potrzebne jest także zabezpieczenie budżetu na te zmiany, które mogą być wprowadzone później, w kolejnej nowelizacji. Dodatkowo trzeba pamiętać, że obecnie w Sejmie procedowana jest jeszcze jedna nowelizacji ustawy o rehabilitacji, która ma wydłużyć automatycznie prawo do świadczeń z pomocy społecznej wraz z wydłużonym orzeczeniem oraz wprowadza te same zasady przedłużania orzeczeń dla osób, które skończyły 16 lat (druk 665).
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe >>
Karty parkingowe też się przedłużą, ale potrzebny jest system
W związku z przedłużaniem orzeczeń do końca marca przyszłego roku na podstawie art. 6bb ust. 1 ustawy o rehabilitacji z 24 lipca br., automatycznie przedłużą się także karty parkingowe – jak opisuje ustawodawca w założeniach do opisywanej nowelizacji. - Przepis ten jednak będzie miał zastosowanie dopiero od dnia wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających funkcjonowanie centralnej ewidencji posiadaczy kart parkingowych. Dopiero uruchomienie centralnej ewidencji posiadaczy kart parkingowych umożliwi weryfikację przez uprawnione organy (np. straż miejską, policję) ważności orzeczeń przez posiadaczy kart parkingowych - dodaje resort rodziny. Kiedy to będzie, także nie wiadomo.
Czytaj również: Brakuje kart parkingowych, a nie wszystkie przedłużą się automatycznie>>
Zespół orzeczniczy uchyli stare orzeczenie
Projekt nowelizacji zakłada także uporządkowanie przepisów związanych z posiadaniem przez osoby z niepełnosprawnościami kilku różnych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z planowanymi przepisami, gdy osoba otrzyma nowe orzeczenie w związku ze zmianą stanu zdrowia i stopnia samodzielności, zespół orzeczniczy uchyli poprzednio wydane orzeczenie. - Wyposażenie organów orzekających w wyraźną kompetencję do uchylenia poprzednio wydanego orzeczenia ma istotne znaczenie z tego powodu, że pozwoli na wyeliminowanie z obiegu prawnego poprzednich orzeczeń ustalających status prawny osoby niepełnosprawnej – argumentuje ustawodawca. Obecnie status osoby z niepełnosprawnością może być potwierdzony na podstawie pozostających w obiegu prawnym orzeczeń regulujących w odmienny sposób jej prawa i obowiązki. Nowelizacja zakłada także możliwość wprowadzania psów asystujących do miejsc zamieszkania zbiorowego, czyli np. do pensjonatów i ośrodków wypoczynkowych.
Czytaj także w LEX: Lekki stopień niepełnosprawności nie wystarcza do uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.