Czy w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom chorobowym?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń SpołecznychKobieta prowadzi działalność gospodarczą. Z tytułu tej działalności podlega ubezpieczeniom społecznym, a także dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W 2014 r. urodziła dziecko i do dnia 17 marca 2015 r. przebywa na zasiłku macierzyńskim. Pod koniec lutego 2015 r. otrzymała zwolnienie lekarskie trwające do dnia 29 marca.Czy okres pobierania zasiłku macierzyńskiego traktowany jest jak okres podlegania ubezpieczeniom chorobowym?Czy za okres od 18 marca kobieta nabędzie prawo do zasiłku chorobowego?Czy w związku z tym, iż w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego z tytułu prowadzonej działalności przedsiębiorca podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu ZUS odmówi wypłaty, gdyż niezdolność do pracy powstała w okresie, gdy przedsiębiorca nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu?

Odpowiedź:
Pozarolnicza działalność gospodarcza, z tytułu której przedsiębiorca nabył prawo do zasiłku macierzyńskiego, w okresie pobierania tego zasiłku nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a co za tym idzie z jej tytułu przedsiębiorca nie może być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Jeżeli zatem w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca stanie się niezdolny do pracy z tego tytułu nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Uzasadnienie:
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) – dalej u.s.u.s., osoba pobierająca zasiłek macierzyński podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Okoliczność, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych sprawia, że osoba pobierająca taki zasiłek i kontynuująca wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej, z której nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego, podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. W takim przypadku pozarolnicza działalność gospodarcza nie stanowi zatem tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Takie stanowisko ZUS prezentuje m.in. w opublikowanym na stronie internetowej ZUS poradniku pt. „Zasady rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób przebywających na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłek macierzyński”, str. 6-7. 
Z uwagi na powyższe, pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, do którego prawo zostało nabyte z tytułu tej działalności, nie stanowi również tytułu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W tym zakresie należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 11 ust. 2 u.s.u.s. osoba prowadząca pozarolniczą działalność (w tym pozarolniczą działalność gospodarczą) podlega dobrowolnie, na swój wniosek, ubezpieczeniu chorobowemu, jeżeli jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że za okres niezdolności do pracy, przypadający na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie nabędzie prawa do zasiłku chorobowego. Po pierwsze dlatego, że w przypadku gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego zostało nabyte z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, przedmiotowa działalność w okresie pobierania tego zasiłku nie stanowi tytułu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Po drugie, nie należy zapominać o celu zasiłku chorobowego, który polega na zapewnieniu ubezpieczonemu środków finansowych w okresie, w którym z uwagi na niezdolność do pracy nie może on wykonywać pracy zarobkowej i w związku z tym nie osiąga dochodów. W przypadku, gdy ubezpieczony pobiera zasiłek macierzyński ten cel jest już spełniony. Nie można również zapominać o tym, że o ile w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego można wykonywać pracę zarobkową i nie pociąga to za sobą utraty prawa do tego zasiłku, to zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) - dalej u.ś.p., wykonywanie pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy sprawia, że ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy.
Jeżeli chodzi o okres niezdolności do pracy, przypadający już po zasiłku macierzyńskim, to kobieta będzie miała prawo do zasiłku chorobowego za ten okres, o ile od dnia następującego po ostatnim dniu, za który przysługiwał jej zasiłek macierzyński zgłosi się z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli chodzi o okres pobierania zasiłku macierzyńskiego to ZUS dla potrzeb ustalenia wymaganego przez przepisy u.ś.p. okresu wyczekiwania traktuje taki okres jako okres ubezpieczenia chorobowego, o ile w tym czasie trwa tytuł ubezpieczenia chorobowego (np. jest wykonywana pozarolnicza działalność gospodarcza).

Piotr Kostrzewa,
autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 24 marca 2015 r.