Do RPO wpłynęły skargi w sprawie ustalania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z wojną, a  ich pobyt w Polsce jest uznany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Czytaj też: Uprawienie do zasiłku pielęgnacyjnego wygasa z chwilą śmierci osoby uprawnionej

Interwencja BRPO

12 września 2023 r.  RPO wystąpił  Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego. Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 „ustawy pomocowej” obywatelowi Ukrainy przysługuje prawo do świadczeń rodzinnych, o których mowa w ustawie z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, jeżeli mieszka z dziećmi na terytorium RP. Przepis ten w tym brzmieniu obowiązuje od 28 stycznia 2023 r. na podstawie nowelizacji  lit. a ustawy z 13 stycznia 2023 r. o zmianie „ustawy pomocowej”.
Celem nowelizacji było uniemożliwienie przyznania świadczeń rodzinnych skierowanych w związku z urodzeniem, wychowaniem lub opieką nad dziećmi w sytuacji, gdy dzieci obywateli Ukrainy nie przebywają w Polsce. Natomiast z art. 26 ust. 1 pkt 1 „ustawy pomocowej” nie można wywieść, że przepis ten wyłącza możliwość przyznania świadczeń dla osób dorosłych (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 19 lipca 2023 r., sygn. akt II SA/Gl 541/23, LEX nr 3592655).

Ustawa o świadczeniach rodzinnych przewiduje w art. 2 pkt 1-5 różnego rodzaju świadczenia skierowane zarówno do rodziców i opiekunów dzieci, mające w szczególności na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka - zasiłek rodzinny wraz dodatkami, a także świadczenia opiekuńcze, jak zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz świadczenie pielęgnacyjne. Przepisy ustawy nie ograniczają przyznawania wskazanych w nim świadczeń opiekuńczych wyłącznie do osób sprawujących opiekę nad dziećmi.

Czytaj w LEX: Pomoc obywatelom Ukrainy ze strony JST na podstawie specustawy >

RPO prosił o pilne zbadanie sprawy i poinformowanie o ustaleniach i podjętych działaniach, a także o rozważenie przypomnienia organom realizującym świadczenia o obowiązujących regulacjach. Pismo przekazano także do wiadomości MRiPS.

Po interwencji RPO resort rodziny i polityki społecznej przypomniał Śląskiemu Urzędowi Wojewódzkiemu, że nie ma przepisu uzależniającego przyznanie tego zasiłku komukolwiek - w tym obywatelowi Ukrainy, który ukończył 75. rok życia - od tego, czy wychowuje własne dzieci w Polsce. 

Czytaj też w LEX: Zadania JST w ramach pomocy cudzoziemcom >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.