Z jaką stawką VAT powinna być wystawiona faktura za sprzedaż akumulatora, jeśli jej warunkiem jest zwrot zużytego?

Firma zajmuje się sprzedażą części zamiennych w tym akumulatorów. Zobowiązano sprzedawcę detalicznego do przyjmowania zużytego akumulatora ołowiowego (kwasowego) przy sprzedaży nowego. W przypadku nieprzekazania przez kupującego zużytego akumulatora, sprzedawca zobowiązany został do pobrania opłaty depozytowej w wysokości 30 zł za sztukę. Sprzedawca, który pobrał opłatę depozytową, jest obowiązany w terminie 30 dni od daty sprzedaży akumulatora, przyjąć zużyty akumulator i zwrócić opłatę depozytową potwierdzając to na fakturze VAT lub na paragonie fiskalnym.

Pytanie:
Z jaką stawką VAT powinna być wystawiona faktura?
Czy prawidłowym będzie, jeśli w momencie sprzedaży akumulatora pobrana zostanie opłata w wysokości 30 zł, a faktura zostanie wystawiona dopiero po upływie terminu zwrotu akumulatora?

Odpowiedź:
Pobór opłaty depozytowej nie podlega opodatkowaniu VAT.
Zasadniczo należności z tytułu opłaty depozytowej jako niestanowiącej – w świetle przepisów u.p.t.u. – sprzedaży, nie należy ewidencjonować przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Niemniej jednak należy w mojej opinii dobrowolne ewidencjonowanie przy zastosowaniu kasy rejestrującej czynności poboru opłaty depozytowej, jako nieobjętej opodatkowaniem, można uznać za dopuszczalne.
Czynności tej jako niepodlegającej podatkowi VAT nie należy przypisywać żadnej stawki.
Również organy podatkowe potwierdzają możliwość rejestrowania opłat niepodlegających VAT za pomocą kasy rejestrującej. Stanowisko takie potwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w piśmie z 1.09.2014 r., IPTPP4/443-460/14-2/UNR, w której możemy przeczytać:
"(…) należności z tytułu opłaty targowej, jako niestanowiącej – w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – sprzedaży, Wnioskodawca nie powinien ewidencjonować przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
Niemniej jednak należy wskazać, iż przy założeniu, że Wnioskodawca prowadzi odrębne urządzenia księgowe, umożliwiające prawidłowe ustalenie faktycznego przebiegu dokonywanych transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bądź zwolnionych od tego podatku, dobrowolne ewidencjonowanie przy zastosowaniu kasy rejestrującej czynności poboru opłaty targowej, jako nieobjętej opodatkowaniem, można uznać za dopuszczalne (…)".

Uzasadnienie:
Do poboru opłaty depozytowej Podatnik został zobowiązany ustawą z 24.04.2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. Nr 79, poz. 666 z późn. zm) - dalej u.b.a. Zgodnie z art. 53 u.b.a., sprzedawca detaliczny baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych, akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych, baterii przemysłowych kwasowo-ołowiowych lub akumulatorów przemysłowych kwasowo-ołowiowych jest obowiązany do przyjęcia zużytych baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych, zużytych akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych, zużytych baterii przemysłowych kwasowo-ołowiowych i zużytych akumulatorów przemysłowych kwasowo-ołowiowych od użytkownika końcowego.
W przypadku, gdy kupujący nie przekazał mu zużytego akumulatora sprzedawca detaliczny jest obowiązany do pobrania opłaty depozytowej (art. 54 u.b.a.). Opłata depozytowa podlega zwrotowi, jeżeli kupujący w terminie 30 dni od daty sprzedaży akumulatora dostarczy zużyty akumulator. Zwrot kaucji może nastąpić także w późniejszych terminach, po przedstawieniu przez zdającego faktury zakupu akumulatora i naniesieniu na niej stosownej adnotacji przez punkty systemu zbiórki zużytych akumulatorów zorganizowanych przez producentów i importerów akumulatorów kwasowych.
Z powyższego wynika, że "opłata depozytowa" jest swego rodzaju kaucją, podlegającą zwrotowi w przypadku wywiązania się przez użytkowników produktów niebezpiecznych dla ochrony środowiska naturalnego z obowiązków nałożonych przepisami prawa.
Sprzedawca przekazuje nieodebraną opłatę depozytową na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności, w terminie do dnia 15 marca roku następującego po roku, w którym nastąpiło pobranie opłaty.
Natomiast opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Kaucja jest to suma pieniężna, złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. W świetle powyższej definicji należy stwierdzić, iż pobranie kaucji nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Zarówno w sytuacji, gdy podlega zwrotowi jak i gdy podlega przekazaniu na rachunek urzędu marszałkowskiego.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w piśmie z dnia 1 czerwca 2004 r., PI/005-78/04/CIP/06, gdzie czytamy:
"(...) Reasumując przedstawione w zapytaniu przez Podatnika stanowisko jest w części nieprawidłowe, bowiem czynność poboru obu opłat – zarówno depozytowej, jak i ewidencyjnej nie może być utożsamiana ze sprzedażą towarów, ani odpłatnym świadczeniem usług, a także z czynnościami zrównanymi ze sprzedażą określonymi w art. 2 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, a więc nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tym samym nie rodzi skutków w zakresie tego podatku (...)".