Wynajęcie samochodu dla pracownika przebywającego za granicą nie jest importem usług

W praktyce uważa się, że trzeba inaczej podchodzić do sytuacji, w której mamy do czynienia ze skontem pojedynczym, który dotyczy konkretnej identyfikowalnej transakcji, zaś inaczej do skonta dotyczącego kilku transakcji (dokonywanych w różnym terminie) - tłumaczy ekspertKompasu Księgowo-Kadrowego, Tomasz Krywan

Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego

Spółka oddelegowała pracownika w podróż służbową do Niemiec i wynajęła w Niemczech samochód. Za usługę wynajmu otrzymała fakturę.

 

Czy wystąpi w tym przypadku import usług?

 

Czy w przypadku, gdy pracownik będąc we Francji w podróży służbowej musiał skorzystać ze stacji obsługi pojazdów (wulkanizacja opon), będziemy mieli do czynienia z importem usług?

 

Czy faktura VAT dokumentująca zakup paliwa do tego samochodu może być podstawą do importu usług/towaru?

 

Odpowiedź

Zakup przedmiotowej usługi najmu samochodu nie stanowi dla spółki importu usług.

 

Uzasadnienie

Myślę, że odpowiedzi nie tyle są rozbieżne, co obie (tzn. każda z nich) mogą dotyczyć trochę innego problemu.

 

W praktyce bowiem uważa się, że trzeba inaczej podchodzić do sytuacji, w której mamy do czynienia ze skontem pojedynczym, który dotyczy konkretnej identyfikowalnej transakcji, zaś inaczej – do skonta dotyczącego kilku transakcji (dokonywanych w różnym terminie).

 

W przypadku skonta dotyczącego pojedynczej transakcji cała kwota skonta dotyczy jednej transakcji, w przypadku której znany był zastosowany kurs waluty.

 

W związku z tym nie ma wówczas problemów z zastosowaniem kursu historycznego, kursu pierwotnego do przeliczenia takiego rabatu (skonta). I taki właśnie kurs powinien być zastosowany. W przypadku, w którym udzielane skonto dotyczy jednej transakcji. Udzielenie rabatu zmniejsza kwotę w walucie, nie powinno natomiast wpływać na równowartość złotówek w tej walucie. Zastosowanie innego kursu przeliczeniowego mogłoby prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zastosowanie np. 2% rabatu mogłoby prowadzić do podwyższenia podstawy opodatkowania (z powodu wyższego kursu walutowego).

 

Natomiast w praktyce zdarzają się sytuacje, w których udzielane skonto (rabat) dotyczy kilku (wielu) transakcji nominowanych w walucie. Każda z tych transakcji była przeliczana innym kursem waluty obcej. W związku z tym w takim przypadku nie można zastosować jednego kursu przeliczeniowego. Obecnie w praktyce organów podatkowych wykształciło się stanowisko, że w tego rodzaju przypadkach można przeliczyć skonto przy pomocy kursu bieżącego (z dnia udzielania skonta). Zastosowanie innego kursu mogłoby być bowiem utrudnione (choć można spotkać się np. z pomysłem, aby na podstawie kursów, za pomocą których przeliczano pierwotne transakcje policzyć średni ważony kurs i ten właśnie kurs zastosować do przeliczenia takiego skonta).Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., a więc gdy - w niewielkim uproszczeniu - podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem mająca siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju) nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u.).

 

Aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi znajdować się na terytorium Polski (tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi - zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.). W omawianym przypadku warunek ten nie jest spełniony. Miejscem świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu jest bowiem miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (zob. art. 28j ust. 1 u.p.t.u.; przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających - przez okres nieprzekraczający 90 dni – zob. art. 28j ust. 2 u.p.t.u.). W konsekwencji miejsce świadczenia usługi najmu samochodu wynajętego w Niemczech znajduje się na terytorium Niemiec (zakładając, że samochód został wynajęty na okres nieprzekraczający 30 dni). Oznacza to, że świadczenie tej usługi nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, a jej zakup nie stanowi dla Spółki importu usług.

 

W przypadku zakupu przez przebywającego w zagranicznej delegacji pracownika usługi wulkanizacji opon możliwe są dwa scenariusze. Po pierwsze, pracownik ten mógł nabyć tę usługę we własnym imieniu. W przypadku takim do importu usług nie dojdzie, gdyż spółka nie jest nabywcą usługi wulkanizacji. Po drugie, pracownik mógł nabyć tę usługę w imieniu pracodawcy. W przypadku takim miejsce świadczenia usługi wulkanizacji znajdować się będzie – zakładając, że nie ma zastosowania żaden z wyjątków określonych przepisami art. 28b ust. 2-4 u.p.t.u. - na terytorium Polski (zgodnie z art. 28b ust. 1 u.p.t.u.), a więc zakup tej usługi stanowić będzie dla pracodawcy import usług.

 

O tym która z tych sytuacji ma miejsce decyduje przede wszystkim treść otrzymanej przez pracownika faktury dokumentującej świadczenie usługi wulkanizacji. Wystawienie tej faktury "na pracownika" świadczy o zakupie tej usługi przez pracownika w swoim imieniu. Z kolei wystawienie faktury "na pracodawcę" świadczy o zakupie tej usługi przez pracodawcę (a w konsekwencji o wystąpieniu importu usług z tytułu tego zakupu).

 

Importu usług nie stanowią również zakupy paliwa, gdyż paliwo jest towarem, a nie usługą. Zakupy paliwa do baku samochodu wynajmowanego w innym państwie członkowskim nie stanowią również wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdyż nie dochodzi do wewnątrzwspólnotowego przemieszczenia tego paliwa. Reasumując – zakupy paliwa do samochodu wynajmowanego w innym państwie członkowskim nie wywołują żadnych skutków VAT w Polsce.

 

Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 u.p.t.u.), a więc gdy - w niewielkim uproszczeniu - podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem mająca siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju) nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u.).

 

Aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi znajdować się na terytorium Polski (tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi - zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.). W omawianym przypadku warunek ten nie jest spełniony. Miejscem świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu jest bowiem miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (zob. art. 28j ust. 1 u.p.t.u.; przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających - przez okres nieprzekraczający 90 dni – zob. art. 28j ust. 2 u.p.t.u.). W konsekwencji miejsce świadczenia usługi najmu samochodu wynajętego w Niemczech znajduje się na terytorium Niemiec (zakładając, że samochód został wynajęty na okres nieprzekraczający 30 dni). Oznacza to, że świadczenie tej usługi nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, a jej zakup nie stanowi dla Spółki importu usług.

 

W przypadku zakupu przez przebywającego w zagranicznej delegacji pracownika usługi wulkanizacji opon możliwe są dwa scenariusze. Po pierwsze, pracownik ten mógł nabyć tę usługę we własnym imieniu. W przypadku takim do importu usług nie dojdzie, gdyż spółka nie jest nabywcą usługi wulkanizacji. Po drugie, pracownik mógł nabyć tę usługę w imieniu pracodawcy. W przypadku takim miejsce świadczenia usługi wulkanizacji znajdować się będzie – zakładając, że nie ma zastosowania żaden z wyjątków określonych przepisami art. 28b ust. 2-4 u.p.t.u. - na terytorium Polski (zgodnie z art. 28b ust. 1 u.p.t.u.), a więc zakup tej usługi stanowić będzie dla pracodawcy import usług.

 

O tym która z tych sytuacji ma miejsce decyduje przede wszystkim treść otrzymanej przez pracownika faktury dokumentującej świadczenie usługi wulkanizacji. Wystawienie tej faktury "na pracownika" świadczy o zakupie tej usługi przez pracownika w swoim imieniu. Z kolei wystawienie faktury "na pracodawcę" świadczy o zakupie tej usługi przez pracodawcę (a w konsekwencji o wystąpieniu importu usług z tytułu tego zakupu).

 

Importu usług nie stanowią również zakupy paliwa, gdyż paliwo jest towarem, a nie usługą. Zakupy paliwa do baku samochodu wynajmowanego w innym państwie członkowskim nie stanowią również wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdyż nie dochodzi do wewnątrzwspólnotowego przemieszczenia tego paliwa. Reasumując – zakupy paliwa do samochodu wynajmowanego w innym państwie członkowskim nie wywołują żadnych skutków VAT w Polsce.