Jedną z zasad właściwego dobo
ru pracowników do prac wykonywanych między innymi w zimie na otwartej przestrzeni (na zewnątrz obiektów) jest
prawidłowe opisanie stanowiska pracy w skierowaniu na badania lekarskie wstępne i okresowe. Niebagatelne znaczenie ma też wiek pracownika oraz jego schorzenia i dolegliwości, które na skutek pracy w mikroklimacie zimnym mogą się pogłębiać. Przed rozpoczęciem pracy w okresie zimowym na zewnątrz obiektu należy przeprowadzić zaaklimatyzowanie pracownika w celu uniknięcia narażenia na gwałtowny skok temperatury.
Kolejnym zabezpieczeniem pracownika przed utratą ciepła w środowisku zimnym powinno być odpowiednie ubranie ochronne lub środki ochrony indywidualnej. W Polsce zagadnienie to reguluje kodeks pracy, a bardziej szczegółowo rozporządzenie MPiPS w sprawie ogólnych przepisów BHP. W tabeli nr 1 załącznika nr 2 do rozporządzenia jako zagrożenie fizyczne, przy którym wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej, wymieniono zimno, a jako najczęściej zagrożone części ciała – twarz, narząd słuchu, drogi oddechowe, dłonie, stopy oraz skórę. Natomiast w tabeli nr 2 załącznika nr 2 jako rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej, wymieniono prace na zewnątrz pomieszczeń – w narażeniu na deszcz lub chłód oraz prace w pomieszczeniach o bardzo niskiej temperaturze.
Zapewnienie pracownikom wykonującym pracę w środowisku zimnym możliwości odpoczynku i ogrzania się w zamkniętym pomieszczeniu stwarza także rozporządzenie ws. ogólnych przepisów BHP. Rozdział 9 stwierdza, że przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni lub w nieogrzewanych pomieszczeniach należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsc pracy pomieszczenia umożliwiające im schronienie się przed opadami atmosferycznymi, ogrzanie się oraz zmianę odzieży. Pomieszczenia te powinny być zaopatrzone w urządzenia do podgrzewania posiłków. W pomieszczeniach tych powinna być zapewniona temperatura, co najmniej 16 stopni C, przy czym całkowita powierzchnia pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 metrów kwadratowych. W przypadku, gdy ze względu na rodzaje prac wykonywanych na otwartej przestrzeni w okresie zimowym nie jest możliwe zapewnienie wymienionych pomieszczeń, należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsca ich pracy odpowiednio urządzone źródła ciepła, przy zachowaniu wymagań ochrony przeciwpożarowej.
Polecamy: W mroźne dni pracodawca powinien szczególnie zadbać o pracowników
Rozporządzenie ws. ogólnych przepisów BHP reguluje także sprawę temperatury, jaką musi zapewnić pracodawca w pomieszczeniach pracy. I tak temperatura powinna być odpowiednia do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego) i być nie niższa niż 14 stopni C. Natomiast w pomieszczeniach, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna i w pomieszczeniach biurowych nie niższa niż 18 stopni C. Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny także być zabezpieczone przed niekontrolowanym napływem chłodnego powietrza z zewnątrz.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie napoje i posiłki.
Ciepłe napoje dla pracujących zimą na zewnątrz, wydaje się niezależnie od wydatku energetycznego, zawsze w przypadku, gdy temperatura powietrza spadnie poniżej plus 10ºC. Należy pamiętać, iż napoje powinny być dostępne dla pracowników przez całą zmianę roboczą w ilości niezbędnej do zaspokojenia ich potrzeb.
Inaczej wyglądają zobowiązania pracodawcy w przypadku posiłków regeneracyjnych. Przepisy nie przewidują bowiem by w okresie zimowym – okres od 1 listopada do 31 marca – każdemu pracownikowi wykonującemu prace na otwartej przestrzeni należał się taki posiłek. Ich wydawanie, inaczej niż w przypadku napojów, nie jest uzależnione od wystąpienia konkretnej temperatury. By go otrzymać należy spełnić warunek intensywności wykonywanej pracy. Efektywny wydatek energetyczny takiej pracy w ciągu zmiany roboczej powinien wynosić powyżej 1500 kcal dla mężczyzn i 1000 kcal dla kobiet.
Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, zasady ich wydawania, a także warunki uzasadniające zapewnienie posiłków, pracodawca ustala w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa powyższa kwestia zostaje ustalona po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.