Nie ma sensu czekać na rozwój prac parlamentarnych. Prawodawca już upoważnił organy administracyjne do działania. Oczywiście, warto mieć na uwadze fakt, że rząd, a w szczególności minister rozwoju pracuje nad pakietem osłonowym dla firm. Nie wiadomo jednak, jaka będzie finalna wersja zaproponowanych udogodnień i przede wszystkim – kiedy wejdą w życie. Tymczasem przedsiębiorcy musieli już zgromadzić pieniądze na zaliczkę, na podatek dochodowy (do 20 go marca) i i muszą jeszcze zgromadzić dla VAT (płatny do 25 go marca). Dlatego warto skorzystać z już dostępnych możliwości.

 

Ulgi w spłacie zobowiązań

Przede wszystkim każdy przedsiębiorca może ubiegać się o udzielanie indywidualnych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych czy wobec ZUS. Taka możliwość wynika wprost z przepisów art. 67a i następnych ordynacji podatkowej (dalej OrdPU) oraz art. 29 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Te przepisy mogą być zastosowana niezależnie od regulacji jakiejkolwiek specustawy. Podobne ulgi, na podstawie art. 64 w związku z art. 55, art. 60 i 68 ustawy o finansach publicznych (dalej UFP) mogą być stosowane wobec niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym, czyli takich jak dotacje czy mandaty karne, a także w stosunku do zobowiązań stanowiących należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym czy państwowym funduszom celowym, co wynika z art. 55 UFP. Do tych ostatnich zobowiązań zalicza się m.in. opłaty za użytkowanie wieczyste.

Zobacz procedurę w LEX: Narzędzia podatkowe wpierające zwalczanie pandemii koronawirusa (COVID-19) >

Pomoc generalna

Poza indywidualną pomocą dla przedsiębiorców, ustawodawca przewidział również możliwość udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych o charakterze generalnym. Na podstawie art. 22 § 1 pkt 1 OrdPU minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników, odstąpić w całości lub w części z poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których to dotyczy.

Ulgi indywidualne wymagają wniosku przedsiębiorcy

Żadna z przywołanych  form pomocy (indywidualna czy generalna) nie jest realizowana automatycznie, ponieważ w każdym z przytoczonych przepisów ustawodawca posłużył się zwrotem „może”, który jest techniczną formą upoważnienia do rozstrzygnięcia sprawy na zasadzie uznania administracyjnego. Uznanie administracyjne istnieje wtedy, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego, może wybierać między różnymi rozwiązaniami. Norma prawna nie determinuje wówczas w sposób jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu. Niemniej, bez względu zatem na to, czy parlamentarzyści uważają za stosowne tworzenie kolejnych ustaw specjalnych, minister finansów mógł już wcześniej i może nadal podjąć działania, do których upoważnia go ordynacja podatkowa, a które mogą pomóc podatnikom dostosować się do zmieniających warunków związanych z pandemią koronawirusa. Wobec bierności ministra, przedsiębiorcy już teraz mogą występować z wnioskami indywidualnymi. Za pozytywnym rozpatrzeniem tych wniosków przemawiają przesłanki udzielenia ulg, którymi są interes publiczny lub ważny interes podatnika.

Kiedy pomoc może zostać udzielona

Przez interes publiczny rozumiemy dążenie do osiągnięcia określonych celów, które zamierza osiągnąć społeczeństwo. Miarodajna jest tutaj konstytucja i zgodne z nią ustawodawstwo, a właściwie całe prawodawstwo. Interes publiczny powinien być więc badany przez cele, które przede wszystkim wynikają z ustaw. Będzie to zatem przede wszystkim ochrona zdrowa, która wprost wynika z art. 68 ust. 1 konstytucji, ale również ochrona pracy, która zgodnie z art. 24 tej ustawy znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Odstąpienie od poboru podatków czy udzielenie ulgi indywidualnej z pewnością pozwoli przedsiębiorcy przeznaczyć zaoszczędzone pieniądze na zakup  większej liczby artykułów pierwszej potrzeby oraz skorzystanie z usług kurierów, co ograniczy konieczność wychodzenia z domu i zmniejszy ryzyko zakażenia siebie, ale i innych. Może być to zakup środków dezynfekujących, zmiana organizacji pracy etc.

Dziwić może, że minister finansów rozporządzeniem w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej zwolnił z podatku podatników uzyskujących z tego źródła przychody, nie korzysta natomiast z tej kompetencji w sytuacji pandemii koronawirusa. Bierność Ministra Finansów jest o tyle niezrozumiała, że urzędnicy Ministerstwa Rozwoju szukają rozwiązań, które Minister Finansów może natychmiast wprowadzić w oparciu o posiadane kompetencje. Nie ulega wątpliwości, że pomoc leży nie tylko w interesie publicznym, ale także w sferze ważnych interesów podatników. Udzielenie okresowej ulgi, wielu przedsiębiorcom pozwoli przetrwać najtrudniejszy okres pandemii, dzięki czemu w przyszłości nadal będą płacić podatki. Tych podatków państwo nie uzyska, jeżeli przedsiębiorcy nie poradzą sobie z trudnościami spowodowanymi pandemią, w efekcie czego będą zmuszeni ogłosić upadłość lub podjąć decyzje o likwidacji działalności gospodarczej. Z kolei ważny interes to „taki, od którego wiele zależy, mający dla kogoś dużą wagę, duże znaczenie, znaczący, doniosły, cenny. Nie ma ważniejszego interesu, niż życie, zdrowie, ochrona miejsc pracy.

Sama możliwość udzielenia pomocy nie wystarczy

Organy administracyjne dysponują już zatem kompetencjami niezbędnymi do pomocy przedsiębiorcom walczącym ze skutkami pandemii. Przedsiębiorcy nie powinni czekać i  już dziś powinni składać wnioski. Należy jednak pamiętać, że pomoc nie jest automatyczna, stąd zasadnicze znaczenie będzie miał, w przypadkach spraw indywidualnych, dobrze umotywowany i udokumentowany wniosek. Organ administracyjny nie sporządzi wniosku za przedsiębiorcę, bo to przedsiębiorca jest tym uczestnikiem postępowania wyjaśniającego, który jest najlepiej zorientowany w jej sytuacji. Dlatego tylko on może wskazać związek pandemii korona wirusa z jego sytuacją ekonomiczną, rodzinną, finansową itp. Innymi słowy tylko dobrze umotywowanym wnioskiem może przekonać, że za udzieleniem mu pomocy od państwa, przemawia jego ważny interes lub pomoc leży w interesie publicznym.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.