W grupie siła. Powiedzenie to sprawdza się również w działalności biznesowej, gdzie połączenie sił nieraz przynosi naprawdę dobre rezultaty. Aby ułatwić takie współdziałanie ustawodawca zdecydował się wprowadzić do kodeksu spółek handlowych przepisy odnoszące się do grupy spółek, potocznie określanej mianem holdingu. Kluczem do sukcesu tego przedsięwzięcia jest zgodne dążenie do założonego celu gospodarczego, nad czym powinna czuwać spółka dominująca. Nie oznacza to jednak, że jej polecenia zawsze muszą być wykonywane. Kiedy nie ma takiego obowiązku, a wręcz jest to niedopuszczalne?
Czytaj też: SN: Spółka z minimalnym kapitałem musi od początku zarabiać
Na czym polega holding?
Zgodnie z art. 4 par. 1 pkt 5 (1) kodeksu spółek handlowych grupa spółek oznacza spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi. Jedną z najbardziej charakterystycznych cech wyróżniających grupę spółek od innych typów relacji dominacji-zależności zachodzących między spółkami jest przyjęcie przez holding zobowiązania do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, który z kolei prowadzi do urzeczywistnienia wspólnego interesu.
To właśnie wspólny interes grupy – co jasno wynika z powyższej regulacji k.s.h. – leży u podstaw wyposażenia spółki dominującej w możliwość sprawowania kierownictwa nad spółkami zależnymi wchodzącymi w skład holdingu. Oczywiście w zakresie, w jakim służy on realizacji strategii przyjętej przez grupę spółek. Praktycznym przejawem dążenia do osiągnięcia wspólnego interesu jest m.in. wydawanie wiążących poleceń przez spółkę dominującą spółkom zależnym.
Czytaj w LEX: Grupa spółek – definicja i praktyczne problemy holdingów > >
Cena promocyjna: 179.4 zł
|Cena regularna: 299 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 149.5 zł
Czym jest wiążące polecenie?
Wiążące polecenie, stosownie do art. 21 k.s.h., może dotyczyć jedynie prowadzenia spraw spółki zależnej, jeżeli jest to uzasadnione interesem grupy spółek oraz przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Polecenie to powinno zostać wydane w formie pisemnej lub elektronicznej, co z kolei ułatwia rozstrzyganie ewentualnych sporów dotyczących wykonywania tego polecenia.
W treści dokumentu należy wskazać:
- przynajmniej oczekiwane przez spółkę dominującą zachowanie spółki zależnej w związku z wykonaniem wiążącego polecenia;
- interes grupy spółek, który uzasadnia wykonanie przez spółkę zależną wiążącego polecenia;
- spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej, które będą następstwem wykonania wiążącego polecenia, o ile występują; przewidywany sposób i termin naprawienia spółce zależnej szkody poniesionej w wyniku wykonania wiążącego polecenia.
Oczywiście nie ma przeszkód, aby w wiążącym poleceniu zamieszczono więcej informacji. Mogą być one przydatne, gdy weźmie się pod uwagę, że spółka zależna nie wykonuje automatycznie wiążących poleceń spółki dominującej.
Poleceń nie wykonuje się automatycznie
Wdrożenie wiążącego polecenia wymaga podjęcia przez zarząd spółki zależnej odpowiedniej uchwały. Nie zawsze zarząd jest uprawniony do podjęcia takiej uchwały. Uprawnienie to jest wyłączone przede wszystkim wówczas, gdy realizacja wiążącego polecenia doprowadziłoby do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością tej spółki. W przypadku spółek zależnych niebędących spółką jednoosobową, odmowa wykonania wiążącego polecenia zachodzi także wtedy, kiedy istnieje uzasadniona obawa, że jest ono sprzeczne z interesem tej spółki i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek w okresie dwóch lat. Jasne jest, że każda z tych przesłanek ma charakter ocenny, co nie oznacza, iż sięgnięcie po nie powinno służyć do torpedowania działalności holdingu. Odmowa wykonania wiążącego polecenia zawsze musi zostać uzasadniona przez zarząd spółki zależnej.
Warto podkreślić, że ustawodawca – w art. 21(4) par. 3 k.s.h. – zezwolił, aby w umowie albo w statucie spółki zależnej uczestniczącej w holdingu przewidywał dodatkowe przesłanki odmowy wykonania wiążącego polecenia spółki dominującej. Skorzystanie z tego uprawnienia, najlepiej przed wejściem spółki do grupy, może okazać się bardzo korzystne. Przede wszystkim wynika to z faktu, że wprowadzenia tego typu klauzul do umowy/statutu dodatkowo zabezpiecza interesy spółki zależnej. Poza tym wprowadzenie omawianych rozwiązań już po wejściu spółki do holdingu w roli spółki zależnej, bywa skomplikowane. Ustawodawca wymaga, aby w takich okolicznościach spółka dominująca wykupiła udziały albo akcje wspólników albo akcjonariuszy spółki zależnej, którzy nie zgadzają się na zmianę statutu/umowy.
Zobacz w LEX: Grupy spółek w podatku od towarów i usług > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
