VAT a śmierć przedsiębiorcy

W środę 20 listopada napisaliśmy, że spadkobiercy, którzy będą dziedziczyć majątek po zmarłym przedsiębiorcy mogą mieć problem z koniecznością rozliczenia się z VAT. Jeśli bowiem nie ma ustanowionego zarządcy sukcesyjnego, wówczas już po dwóch miesiącach od śmierci przedsiębiorcy trzeba sporządzić spis z natury (remanent) i rozliczyć się z fikusem z VAT. Z kolei, gdy zarządca został powołany, to taką czynność trzeba wykonać po wygaśnięciu zarządu. Jeśli w tym czasie – zarząd może trwać z mocy prawa dwa lata, sąd może go przedłużyć na pięć lat - zostanie zakończone postępowanie spadkowe, nie będzie problemu, bo remanent nic nie wykaże. Majątek po zmarłym już nie będzie należał do przedsiębiorstwa w spadku - tak mówimy o kontynuowaniu działalności po śmierci właściciela – tylko do spadkobierców. Gdy jednak tak się nie stanie, wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego trzeba przeprowadzić remanent.

Sprawdź w LEX: Czy żona jako zarządca sukcesyjny będzie mogła prowadzić JDG po mężu? >

Tak wynika z opisanej przez Prawo.pl interpretacji indywidualnej wydanej 5 września 2019 roku, sygn. 0114-KIDP1-3.4012.244.2019.2.RMA. Zapytaliśmy jeszcze Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, autora ustawy o sukcesji, które przekształciło się po powołaniu nowego rządu w Ministerstwo Rozwoju, czy słyszało o problemie, i czy potrzebna jest zmiana przepisów. Resort nie widzi takiej potrzeby. Jednak niezależni eksperci uważają inaczej i tłumaczą jak dużo zmieniła w VAT ustawa o sukcesji.

Planowanie sukcesyjne. Prawne i podatkowe aspekty zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej ebook

Adam Mariański

Sprawdź

Cena promocyjna: 90.36 zł

Cena regularna: 139 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł

MR: nic się nie zmieniło

- Reguły wprowadzone ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wpisują się w ogólne i dotychczas znane reguły rozliczania podatku VAT – wyjaśnia Ministerstwo Rozwoju. - W każdym przypadku, gdy wygasał zarząd sukcesyjny nad przedsiębiorstwem w spadku albo bezskutecznie upłynął termin do ustanowienia zarządcy sukcesyjnego, należy dokonać spisu z natury na potrzeby rozliczenia podatku VAT. Taki sam obowiązek dotyczy także innych przypadków zakończenia działalności przez podatników niebędących osobami prawnymi, np. w związku z rozwiązaniem spółek cywilnych i spółek osobowych – czytamy w odpowiedzi na pytania Prawo.pl.

Sprawdź w LEX:

Ustawa o sukcesji zmieniła przepisy o VAT

Tyle, że do 25 listopada 2018 roku, czyli do dnia w którym zaczęła obowiązywać ustawa o sukcesji, art. 14 ustawy o VAT nie wskazywał śmierci osoby prowadzącej JDG jako przesłanki spisu z natury. Przewidywał taki obowiązek wyłącznie w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej nie mającej osobowości prawnej lub zaprzestania jednoosobowej działalności gospodarczej. - Co więcej, praktyka organów podatkowych zgodnie wskazywała, że śmierć podatnika nie oznacza konieczności dokonywania spisu z natury przez spadkobierców – tłumaczy Wojciech Kotowski, doradca podatkowy z Kancelarii Ożóg Tomczykowski. - Taki pogląd wyrażany był wielokrotnie w interpretacjach prawa podatkowego, np. z 14 lipca 2016 r. sygn. IBPP2/4512-398/16/KO lub z 10 sierpnia 2017 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.1.2017.5.KO – dodaje Wojciech Kotowski. I podkreśla, że do 25 listopada 2018 roku spis z natury powinni sporządzić podatnicy, natomiast żaden z przepisów nie nakładał takiego obowiązku na spadkobierców podatnika. Po zmianach wprowadzonych ustawą o zarządzie sukcesyjnym jest już inaczej.

Czytaj w LEX:
Doradca podatkowy jako zarządca sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej >
Zarząd sukcesyjny – wątpliwości w podatkach >

Kłopotliwy nowy art. 14 ustawy o VAT

Przepisy ustawy o VAT przewidują możliwość przedłużenia działalności przedsiębiorcy po jego śmierci w formie zarządu sukcesyjnego lub przynajmniej do czasu upływu terminu na powołanie takiego zarządu. - Przepisy podatkowe wskazują więc konsekwencje w okresie przejściowym (okresie zarządu sukcesyjnego). Nie odnoszą się natomiast do kwestii rozdysponowania spadkiem. Przepisy ustawy o VAT z pewnością wymagają w tym względzie doprecyzowania – tłumaczy Wojciech Kotowski. - Treść ustawy o VAT nakłada obowiązek spisu z natury bez względu na to, czy spadkodawca zamierza kontynuować działalność. Zamiar ten nie jest bowiem przesłanką wyłączenia opodatkowania. W tym zakresie aktualna treść art. 14 ust. 1 pkt. 3 ustawy o VAT wprowadza dodatkowe opodatkowanie VAT składników majątku, które nie było przewidziane w poprzednim stanie prawnym – podkreśla Wojciech Kotowski. W efekcie kontynuowanie działalności po zmarłym przedsiębiorcy, nie zakończenie postępowania spadkowego w okresie przewidzianym na wyznaczenie zarządcy sukcesyjnego lub do czasu wygaśnięcia zarządu, mogą sprawić, że fiskus będzie domagał się odprowadzenia VAT tak, jak po likwidacji firmy.

Czytaj również: Plusy i minusy powołania zarządcy sukcesyjny >

Resort Finansów nie widzi problemu, choć rozumie zmianę

Takie stanowisko potwierdza opisana przez Prawo.pl interpretacja, a także Ministerstwo Finansów. W odpowiedzi na nasze pytania MF wskazuje, że zgodnie z rozwiązaniami przyjętymi w trakcie prac nad instytucją zarządu sukcesyjnego, jeżeli następuje likwidacja działalności gospodarczej przez podatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku, to jest on zobowiązany do sporządzenia spisu z natury. - Ten sam efekt wywołuje wygaśnięcie zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – w przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano odpowiedniego zgłoszenia. Zgodnie z przepisami obowiązki przedsiębiorstwa w spadku, np. wysyłanie deklaracji, opłacanie zaliczek wykonuje zarządca sukcesyjny, a w przypadku jego braku – spadkobiercy.

Czytaj w LEX: Czynności notarialne związane z zarządem sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej >