Pytanie:
Organ nadzoru budowlanego otrzymał donos o dokonaniu utwardzenia podwórka kostką brukową. Działka nie jest działką budowlaną, lecz działką rolną o powierzchni ponad 8 ha.
Czy w celu dokonanie takiego utwardzenia powierzchni należało dokonać zgłoszenia?
Odpowiedź:
Utwardzenie powierzchni gruntu na działce budowlanej nie wymaga ani uzyskania pozwolenia na budowę, ani dokonania zgłoszenia. W wypadku działki, która nie jest działką budowlaną, inwestor utwardzenie działki powinien był poprzedzić wyłączeniem gruntu z produkcji rolnej, jeśli tego nie dokonał, organ może na podstawie przepisów np. prawa wodnego wezwać inwestora do przywrócenia stanu poprzedniego (usunięcia kostki). Jeśli zaś utwardzenie jest elementem innych prac budowlanych, np. budowy obiektu budowlanego i tego rodzaju prace można charakteryzować jako tzw. prace przygotowawcze to w zależności od rodzaju obiektu utwardzenie powinno zostać zgłoszone, albo też inwestor powinien uzyskać ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę.
Utwardzenie gruntu nie wymaga zgłoszenia na działce budowlanej
Samo utwardzenie gruntu poprzez np. nawiezienie kruszywa i jego ubicie (tak np. WSA w wyroku z dnia 30 października 2014 r. – sygn. akt VII SA/Wa 885/14), ułożenie kostki, elementów betonowych czy płyt na uprzednio przygotowanej powierzchni zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - dalej pr. bud. na działce budowlanej nie wymaga ani uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, ani dokonania zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej.
Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 2 pkt 5 pr bud. w zw. z art. 30 pr. bud. pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robot budowlanych polegających na utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych. Katalog robót, co do których ustawodawca ustanowił konieczność dokonania zgłoszenia nie zawiera zaś robót budowlanych polegających na utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych.
Znaczenie ma rodzaj działki
Jednak w omawianej sytuacji utwardzenie gruntu nie nastąpiło na działce budowlanej, a na gruncie rolnym. Należy podkreślić, że zmiana przeznaczenia działki rolnej wymaga wyłączenia z produkcji rolnej w trybie art. 11 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych - dalej u.o.g.r.l. oraz uiszczenia opłaty z tytułu wyłączenia.
Należy więc w pierwszej kolejności ustalić, czy tego rodzaju wyłączenie nastąpiło i czy uiszczono odpowiednią opłatę. Po wtóre zaś organ ma zawsze możliwość wykorzystania instytucji przewidzianych chociażby w prawie wodnym - ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne - dalej pr. wod., które przewiduje w art. 29 ust. 3 pr. wod. możliwość nałożenia na inwestora obowiązku przywrócenia stanu poprzedniego (w tym konkretnym wypadku usunięcia kostki) bądź też wykonania dodatkowych prac o ile samo utwardzenie spowodowało np. pogorszenie stosunków wodnych.
Owo pogorszenie może zachodzić nie tylko na terenie działki, na której inwestor dokonał prac w postaci utwardzenia terenu, ale także gruntach sąsiednich.
Inaczej rzecz się ma, jeśli utwardzenie stanowi w istocie prace przygotowawcze poprzedzające rozpoczęcie budowy. Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 1 pr. bud. rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy. Art. 41 ust. 3 pr. bud. stanowi zaś, że prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem.
Należy przy tym zauważyć, że wybrukowanie powierzchni jest niczym innym jak pracami budowlanymi. Z kolei, co stwierdza art. 28 ust. 1 pr. bud. roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31 pr. bud. Jeśli organ ustali, że doszło do samowoli budowlanej, może, zgodnie z art. 48 ust. 1 pr. bud. nakazać rozbiórkę.
