Obowiązkiem sklepów, które będą sprzedawać napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym (butelki szklane wielokrotnego użytku, puszki aluminiowe do 1 l, butelki PET do 3 l) będzie pobieranie kaucji. Chodzi nie tylko o sklepy spożywcze, ale o wszystkie miejsca, w których takie napoje są sprzedawane, np. o sklepy przemysłowe, punkty gastronomiczne czy stoiska na imprezach masowych. Ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi "godzinę zero" startu systemu zasadniczo określiła na 1 stycznia 2025. Obowiązek pobierania kaucji wynika z art. 44 ust. 1 ww. ustawy. Gdy powierzchnia sprzedaży przekracza 200 m kw., przedsiębiorca musi również zwracać kaucję oraz zbierać puste butelki czy puszki objęte systemem. Mniejsze placówki mogą to robić dobrowolnie.
Zamieszania z kaucjami nie unikną więc od 1 stycznia 2025 r. nawet najmniejsze sklepy. Ale jeżeli szykowana nowelizacja tego nie zmieni, nie wiadomo, czy ten problem nie rozciągnie się na cały przyszły rok.
Kosztowne początki
Z dużymi kosztami i zmianami liczyć muszą się przede wszystkim ci, którzy będą odbierać kaucjonowane opakowania i zwracać kaucję. Wchodzi tu bowiem w grę zakup (albo leasing) recyklomatów lub przynajmniej znalezienie miejsca na odręczny zwrot opakowań i magazynowanie ich do czasu odbioru przez operatora. Problem w tym, że nie wiadomo, kiedy wprowadzający wystartują z kaucjami, a część klientów już wie, że ma to nastąpić od stycznia. - Wielu z nich nie będzie wiedzieć, że zwrot kaucji należy się wyłącznie za te opakowania, które będą oznakowane odpowiednim logo, a za takie same bez niego – już nie – mówi Karol Stec, dyrektor ds. Koordynacji Projektów w Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji.
To z kolei będzie prowadziło do sporów. - Sklepy zrobią wszystko, żeby klient był zadowolony, będzie to oznaczać nie tyle wprowadzenie automatów, co zbiórki ręcznej. Placówki handlowe będą musiały zaproponować rozwiązania obsługi systemu, ponosząc koszty po swojej stronie, i podpisać umowy z operatorami od początku roku. Automat kosztuje do 160 tys. zł, do tego trzeba znaleźć na niego miejsce i przebudować sklep. Nie dość tego, nie możemy pozwolić sobie na sytuację, że klient, który nie odzyska kaucji, niezadowolony wyjdzie ze sklepu. Trzeba mu coś zaproponować, jakieś punkty lojalnościowe itp., a przynajmniej pojemnik, do którego może wyrzucić zbędne opakowania. To znowu wymagać będzie miejsca – wylicza Karol Stec. I przypomina też o konieczności podpisania umów z operatorami systemu i o sankcjach, które grożą tym, co się nie wywiązują z obowiązków. Za niepobieranie kaucji grozi nawet pół miliona zł kary, a za niepodpisanie umowy z operatorem systemu – do 50 tys. zł.
Czytaj również: Będzie chaos w systemie kaucyjnym - odczują go sklepy i klienci
Może niekoniecznie od 1 stycznia
Czy wszystkie sklepy już od 1 stycznia muszą być gotowe na sprzedaż napojów z kaucją, a te z powierzchnią ponad 200 mkw. również na oddawanie pieniędzy za zwrócone opakowania i zbiórkę samych zużytych opakowań? Według dr Katarzyny Barańskiej, partnera w kancelarii Osborne Clarke, niekoniecznie. - Sklepy, które nie będą miały produktów objętych kaucją 1 stycznia 2025 roku, nie muszą uczestniczyć w systemie – mówi prawniczka.
Wyjaśnia, że produkty objęte kaucją oznaczają, że ich producent najpierw podpisał umowę z konkretnym operatorem, a następnie oznakował swoje produkty. – Sklepy w 2025 r. prawdopodobnie będą miały wodę czy soki producentów, którzy w system jeszcze nie weszli. Dlatego zanim sklep podpisze umowę z operatorem systemu, powinien dowiedzieć się (o ile to możliwe), kiedy producenci napojów, których towary ma na swoich półkach, zamierzają do tego systemu przystąpić. Zgodnie z art. 44 ustawy opakowaniowej w systemie ma obowiązek uczestniczyć przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, w którym klientom są oferowane produkty będące napojami w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym. Może się okazać, że sklep może wejść do systemu później, jeśli rzeczywiście nie będzie sprzedawał produktów z oznakowaniem kaucji – przekonuje dr Katarzyna Barańska.
Wyjaśnia, że w takiej sytuacji, jeżeli operator systemu przyjdzie, żeby podpisać umowę, sklep nie musi tego zrobić. Prawniczka nie jest przekonana, że wprowadzający będą od razu wchodzili do systemu, tym bardziej, że samo ministerstwo uważa rok 2025 za okres przejściowy dla tworzenia się podwalin dla systemu.
Czytaj w LEX: Obowiązkowe oznaczenia na produktach spożywczych wynikające z tzw. dyrektywy plastikowej >
Szeroko pojęty sklep
Tylko na pierwszy rzut oka wydaje się, że rozgraniczenie, kto musi liczyć się z nowym obowiązkiem, jest jasne. Będzie to dotyczyć nie tylko sklepów spożywczych. Napoje są sprzedawane także w sklepach i marketach budowlanych, ze sprzętem AGD, meblowych, drogeriach czy wielobranżowych. Wiadomo już, że przepisy dotyczyć będą sprzedaży w kinach czy na imprezach sportowych, o ile sprzedawane tam będą napoje w kaucjonowanych rodzajach opakowań.
Ponieważ w polskim prawie legalnej definicji pojęć „jednostka handlu detalicznego” oraz „jednostka handlu hurtowego” obecnie nie ma, mogą też powstać wątpliwości, co w takim wypadku z restauracjami, barami szybkiej obsługi, bistrami czy bufetami. Ustawa nie precyzuje wprost, czy mają one uczestniczyć w systemie kaucyjnym. – Może warto by było przyjąć jedną praktykę, np. że gdy napój objęty systemem kaucyjnym spożywany będzie na miejscu, kaucja nie musi być pobierana od klienta. Ale gdy będzie sprzedawany na wynos, sprzedawca (restaurator) powinien już pobrać kaucję – zastanawia się dr Katarzyna Barańska.
Nowe wymogi unijnego rozporządzenia opakowaniowego PPWR - Szkolenie online >
Co to znaczy 200 mkw.?
Jak liczyć 200 mkw. powierzchni sprzedaży? W ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi nic na ten temat nie ma. Katarzyna Barańska mówi, że należy próbować posługiwać się definicją z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W art. 2 pkt 19 jest mowa, że przez powierzchnię sprzedaży należy rozumieć tę część ogólnodostępnej powierzchni obiektu handlowego stanowiącego całość techniczno-użytkową, przeznaczonego do sprzedaży detalicznej, w której odbywa się bezpośrednia sprzedaż towarów (bez wliczania do niej powierzchni usług i gastronomii oraz powierzchni pomocniczej, np. powierzchni magazynów, biur, komunikacji, ekspozycji wystawowej). Ale jeżeli tak, to co ze sklepami internetowymi, które nie mają ogólnodostępnych części? – Tu sprawa jest bardziej skomplikowana – zwraca uwagę Katarzyna Barańska.
Ponadto, o ile w barze szybkiej obsługi można wyobrazić sobie wydzielenie miejsca sprzedaży od części gastronomicznej i ustalenie takiej powierzchni, to w restauracji będzie z tym kłopot, bo zamówienie składa się i realizuje przy stoliku. Czy należy uznać, że nie ma tam w ogóle powierzchni handlowej zgodnie z definicją z przepisów o planowaniu przestrzennym, czy przeciwnie całą powierzchnię sali jadalnej trzeba uznać za taką? Katarzyna Barańska jest przekonana że rynek potrzebuje wytycznych w tym zakresie, bo może się okazać, że taki obiekt powinien nie tylko pobierać kaucję, ale wręcz zbierać opakowania po napojach.
Czytaj w LEX: System kaucyjny - wyzwania dla jednostek samorządu terytorialnego >
Bez VAT
- Kaucja powinna zostać dodana do ceny brutto napoju – wyjaśnia Marek Przybylski, radca prawny i doradca podatkowy z Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy. - W stosunku do opakowań objętych systemem kaucyjnym przewidziano szczególne regulacje w zakresie VAT. Obecnie przepisy stanowią, że kaucje pobrane za butelki wielokrotnego użytku nie będą opodatkowane VAT, jednocześnie milczą na temat kaucji od innych opakowań w systemie kaucyjnym – przypomina ekspert.
Jednak projekt nowelizacji ustawy zakłada, że kaucje pobrane za wszelkiego rodzaju opakowania objęte systemem nie będą opodatkowane VAT. Jak tłumaczy Przybylski, ta zmiana wprost wskazuje, że sklepy nie będą rozliczały VAT od pobranych, ani zwróconych kaucji. Dla nich ważne będzie zawarcie korzystnej umowy z operatorem, ustalającej, w jakich terminach sklepy przekażą pobrane kaucji, oraz w jaki sposób operator zapewni im środki na jej zwrot.
Ekspert dodaje, że obok nowego systemu kaucyjnego, będą funkcjonować kaucje oparte na dotychczasowych zasadach - opodatkowanie przez pobierającego kaucję za opakowanie w razie braku zwrotu po upływie 60 dni albo terminu umownego. Będzie to dotyczyło opakowań spoza systemu kaucyjnego (np. palet, skrzynek transportowych – jeśli pobrano od nich kaucję) oraz butelek szklanych w okresie przejściowym (w roku 2025, choć ma być on wydłużony). - Pilnowanie ich rozliczania w dwóch różnych reżimach podatkowych będzie zapewne dla sklepów kłopotliwe – konkluduje ekspert.
Cena promocyjna: 279.2 zł
|Cena regularna: 349 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 314.1 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
