Substancja zarejestrowana zgodnie z rozporządzeniem REACH może być odpadem

W związku z projektowaną nową ustawą o odpadach (projekt z dnia 30 marca 2012 r.) Lewiatan poprosił Ministerstwo Środowiska o interpretację proponowanych przepisów w odniesieniu do dwóch konkretnych przypadków z sektora energetyki.

W projekcie ustawy o odpadach (projekt z dnia 30.03.2012r.) proponuje się wprowadzić kryteria warunkujące uznanie przedmiotu lub substancji za produkt uboczny (Art. 10 projektu). Wśród kryteriów nie znalazł się zapis dotyczący rejestracji przedmiotu lub substancji w REACH.

Popioły i żużle wytwarzane podczas produkcji ciepła i energii elektrycznej w sektorze energetyki zostały zarejestrowane w REACH. Tym samym potwierdzono brak ich negatywnego wpływu na środowisko, życie i zdrowie ludzi. Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (tzw. Rozporządzenie REACH), rejestracja substancji w REACH powoduje uznanie jej za produkt.

Czy w świetle projektowanych w Ustawie o odpadach przepisów, kwalifikacja popiołów i żużli z sektora energetyki (zarejestrowanych w REACH) jako produkt uboczny będzie zgodna z prawem i nie będzie wymagała wykonywania żadnych dodatkowych analiz?

Odpowiedź Ministerstwa Środowiska

Przepisy art. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1907/2006 z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (zwane dalej rozporządzeniem REACH) stanowi, iż odpady, w rozumieniu dyrektywy 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, nie są substancją, mieszaniną ani wyrobem w rozumieniu art. 3 tego rozporządzenia.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.) odpad oznacza każdą substancję lub przedmiot należącą do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz się pozbywa, zamierza pozbyć lub do pozbycia jest zobowiązany. @page_break@

Terminem produkt uboczny zawartym projekcie ustawy o odpadach stanowiącej transpozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy można będzie posługiwać się w sytuacji, gdy wytwarzane substancje lub przedmioty powstające w wyniku procesu produkcyjnego, którego pierwotnym celem nie jest ich wyprodukowanie spełnią określone w przepisach warunki:
a) dana substancja lub przedmiot jest powszechnie stosowana do konkretnych celów;
b) istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów bądź popyt na nie;
c) dana substancja lub przedmiot spełniają wymagania techniczne dla konkretnych celów oraz wymagania obowiązujących przepisów i norm mających zastosowanie do produktów; oraz
d) zastosowanie danej substancji lub przedmiotu nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych skutków dla środowiska lub zdrowia ludzkiego.

Należy zaznaczyć, że aby dane substancje lub przedmioty powstające w wyniku procesu produkcyjnego, którego pierwotnym celem nie jest jego wyprodukowanie zostały uznane za produkty uboczne muszą spełnić wszystkie ww. kryteria. Uznanie określonego „materiału" za odpad lub produkt powinno być dokonane w pierwszej kolejności w oparciu o przepisy o odpadach. Dlatego też rejestracja substancji zgodnie z rozporządzeniem REACH nie stanowi kryterium uznania jej za produkt uboczny. Warto zaznaczyć, że w przypadku, gdy zarejestrowana w systemie REACH substancja nie będzie spełniać kryteriów dla produktu ubocznego - będzie ona stanowiła odpady w rozumieniu ustawy o odpadach. Niemniej jednak dokumentacja przygotowana w związku z rejestracją REACH może być wykorzystana w celu potwierdzenia, że dany materiał spełnia ww. kryteria (w szczególności lit. a i c).

Jednocześnie uprzejmie informuję, że na stronie internetowej Krajowego Centrum Informacyjnego ds. REACH (http://reach.gov.pl/odpady) zamieszczona jest informacja wyjaśniająca kwestie kwalifikowania materiałów do produktów lub odpadów.