Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego
Czy spółka, która do rozliczeń z kontrahentami lub bankami potrzebuje waluty euro może na podstawie jakiejś umowy kupić walutę od jednego z udziałowców po cenie według średniego kursu NBP z dnia zawarcia umowy lub kupić euro na wolnym rynku, np. w kantorze?
Odpowiedź
Obowiązujące przepisy nie zabraniają spółce nabywania waluty euro od jednego z udziałowców ani kupowania waluty euro na wolnym rynku, np. w kantorze. Podstawą takiej transakcji będzie umowa sprzedaży zawarta z udziałowcem (dla celów dowodowych powinna być w formie pisemnej, a zakup po cenie według kursu średniego NBP nie powinien być kwestionowany), ewentualnie dowód zakupu waluty w kantorze.
Uzasadnienie
Należy zauważyć, iż ograniczenia dewizowe uległy znacznemu złagodnieniu. W szczególności nie obowiązuje już art. 9 pkt 15 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe, zgodnie, z którym ograniczeniom podlegało zawieranie umów oraz dokonywanie innych czynności prawnych, powodujących lub mogących powodować dokonywanie w kraju rozliczeń w walutach obcych.
Zatem obowiązujące przepisy nie zabraniają spółce nabywania waluty od jednego z udziałowców. Forma sprzedaży walut przez udziałowca nie może jednak spełniać definicji działalności kantorowej, którą jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Jeżeli będą to incydentalne transakcje, nie wypełniające definicji działalności gospodarczej, to nie powinny być traktowane, jako transakcje dokonywane w ramach działalności kantorowej.
Podmioty prowadzące działalność gospodarczą mogą dokonywać transakcji kupna i sprzedaży wartości dewizowych także w kantorach. Należy jednak pamiętać, że forma rozliczenia musi być zgodna z przepisami art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z tym przepisem dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Jak wynika z powyższego nie ma przeszkód do dokonywania transakcji zakupu i sprzedaży zagranicznych środków płatniczych w kantorze, jednak w każdym przypadku musi być przestrzegana zasada wyrażona w art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Znajduje to potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych (tak: postanowienie Drugiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku z dnia 23 czerwca 2006 r., IIUSpbIA/1/415-81/103a/46/05/BB).