Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że płatność za nabytą usługę bądź towar będzie odbywała się nie jak dotąd w jednej kwocie brutto, ale w dwóch kwotach, oddzielnie na dwa rachunki sprzedawcy, tj.:

• kwota należności netto – na dowolny rachunek wskazany przez sprzedawcę,
• kwota podatku – na dedykowany rachunek przeznaczony dla potrzeb rozliczenia podatku („dedykowany rachunek VAT”); dostęp do środków zgromadzonych na tym rachunku będzie ograniczony.
 
Wbrew temu co mogłoby się wydawać, nabywca nie będzie zobowiązany do zlecenia dwóch odrębnych przelewów. Art. 108a ust. 3 u.p.t.u. w projektowanym brzmieniu, przewiduje bowiem, że zapłata należności odbywać się będzie poprzez jeden dedykowany komunikat przelewu, w treści którego nabywca wskaże m.in. kwotę netto należności oraz kwotę VAT wynikającą z faktury. Jak należy oczekiwać, założeniem projektodawców jest, że skutkiem zlecenia takiego przelewu będzie uznanie dwóch rachunków sprzedawcy, tj. dedykowanego rachunku VAT (gdzie trafi część należności odpowiadająca podatkowi określonemu w fakturze) oraz dowolnego innego rachunku sprzedawcy (gdzie trafi kwota netto). Techniczne aspekty takiego przelewu ma określić Minister Finansów w rozporządzeniu wykonawczym.
 
Mechanizm podzielonej płatności ma dotyczyć wyłącznie rozliczeń między przedsiębiorcami. Nie będzie więc dotyczył płatności za usługę bądź dostawę towarów dokonaną na rzecz podatnika przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Ponadto warto zauważyć, że mechanizm podzielonej płatności VAT może być stosowany wyłącznie w rozliczeniach realizowanych przelewami i to niezależnie od wysokości należności. Nie może więc być stosowany przy płatności gotówkowej. Podkreślić też należy, że płatność na zasadzie mechanizmu podzielonej płatności będzie dotyczyć tylko transakcji, w której u nabywcy towaru lub usługi, powstaje podatek naliczony podlegający odliczeniu. Wynika to wprost z art. 108a ust. 2 pkt 2 projektu. Nie będzie zatem dotyczył sytuacji, gdy czynność jest zwolniona z podatku, bądź opodatkowana, ale nabywcy z różnych przyczyn nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego zawartego w fakturze dokumentującej daną transakcję.
 
Zachęty do stosowania mechanizmu podzielonej płatności
Zgodnie z obecnym brzemieniem projektu, mechanizm podzielonej płatności nie będzie obowiązkowy, jednak ustawodawca przewidział, szereg zachęt mających przekonać podatników do korzystania z tej formy rozliczenia. Te zachęty są następujące:
• odstąpienie od zasady solidarnej odpowiedzialności,
• odstąpienie od nakładania dodatkowego zobowiązania podatkowego,
• brak stosowania podwyższonych (do 150% standardowej stawki) odsetek od zaległości podatkowych w VAT,
• przyśpieszony zwrot nadwyżki VAT naliczonego.
 
Odstąpienie od zasady solidarnej odpowiedzialności
W przypadku nabycia towarów określonych w załączniku nr 13 do u.p.t.u., nabywca tych towarów ponosi – zgodnie z art. 105a u.p.t.u. –solidarną odpowiedzialność wraz z dostawcą za ewentualną zaległość podatkową w VAT. Stanowi to wyjątek od zasady, zgodnie z którą odpowiedzialność za prawidłowość rozliczenia VAT i tym samym za uiszczenie zobowiązania podatkowego ponosi podatnik (sprzedawca).
Odpowiedzialność solidarna nie będzie stosowana w stosunku do podatników stosujących mechanizm podzielonej płatności. Wynika to z art. 108d ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. w projektowanym brzmieniu.
 
Odstąpienie od nakładania dodatkowego zobowiązania podatkowego
Zgodnie z obowiązującymi od 1.01.2017 r. przepisami art. 112b-112c u.p.t.u., w przypadku zidentyfikowania nieprawidłowości w rozliczeniach VAT, organ podatkowy może nałożyć na podatnika dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości od 30% do 100% wysokości zaniżenia podatkowego.
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie będzie jednak nakładane na podatnika, który stosował mechanizm podzielonej płatności. Wynika to z art. 108d ust. 1 pkt 2 u.p.t.u. w projektowanym brzmieniu.
 
Brak stosowania podwyższonych odsetek od zaległości podatkowych w VAT
Co do zasady, w przypadku powstania zaległości podatkowej dotyczącej podatku od towarów i usług oraz spełnieniu kilku innych warunków, wysokość odsetek od zaległości podatkowych może być ustalona według stawki podwyższonej do 150% stawki podstawowej. Wynika to z art. 56b ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa – dalej o.p.
Podwyższona stawka procentowej nie będzie miała zastosowania w stosunku do zaległości powstałej za okres, w trakcie którego podatnik co najmniej 95% faktur ureguluje zgodnie z mechanizmem podzielonej płatności. Wynika to z art. 108d ust. 1 pkt 3 u.p.t.u. w projektowanym brzmieniu.
 
Przyśpieszony zwrot nadwyżki VAT naliczonego
Standardowy termin na zwrot nadwyżki VAT naliczone nad VAT należnym wynosi – zgodnie z art 87 ust. 2 u.p.t.u. – 60 dni i może on w określonych sytuacjach zostać wydłużony.
Zgodnie natomiast z art. 87 ust. 6a u.p.t.u. w projektowanym brzmieniu, organ podatkowy będzie zobowiązany do zwrotu nadwyżki w terminie 25 dni, jeśli podatnik zawnioskuje o przekazanie tej nadwyżki na dedykowany rachunek VAT.
 
(...) 
 
Więcej informacji znajdą Państwo w Kompasie Księgowo-Kadrowym