SN: Odsetki wyższe niż dług rażąco naruszą prawo

Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego i uchylił w całości zaskarżony nakaz zapłaty. Celem umowy pożyczki nie może być nadmierne wzbogacenie po stronie pożyczkodawcy i faktyczne doprowadzenie pożyczkobiorcy do pozbawienia go jakiejkolwiek możliwości spłaty zadłużenia - uznał sąd w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

W tej sprawie pożyczkobiorca zawarł z pożyczkodawcą, którą była osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą umowę pożyczki. Pożyczka wynosiła 4 tys. 455 zł z terminem jej spłaty do 24 sierpnia 2006 r. wraz z odsetkami umownymi w wysokości 84,64 zł.

Wysokie odsetki karne

W umowie zastrzeżono, że w przypadku niespłacenia pożyczki wraz z odsetkami w ustalonym terminie pożyczkobiorca obowiązany będzie do zapłaty odsetek karnych w wysokości 30% za każdy rozpoczęty miesiąc zwłoki.

Pożyczkobiorca nie spłacił pożyczki w przewidzianym w umowie terminie.

Czytaj: UOKiK sprawdza praktyki firmy Szybka Gotówka>>

Pożyczkodawca wystąpił do sądu o zapłatę kwot wynikających z zawartej umowy. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, Sąd rejonowy orzekł, że pozwany w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty powinien zapłacić powodowi kwotę 12 tys. 536,67 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości 30% w skali miesiąca od dnia 26 lutego 2007 r. do dnia zapłaty. Nakaz zapłaty uprawomocnił się w dniu 17 kwietnia 2007 r.

Od tego wyroku Prokurator Generalny wniósł skargę nadzwyczajną, powołując się na rażące naruszenie prawa i na zapewnienie zgodności orzeczenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

Sprzeczność z kodeksem i umową

Izba Kontroli Nadzwyczajnej uznała, że dysproporcja pomiędzy oznaczoną w umowie kwotą pożyczki, a wynikającą z nakazu kwotą do zapłaty wskazuje, że określone w umowie oprocentowanie jest nie tylko sprzeczne z przepisem art. 359 § 21 k.c., ale również z celem umowy pożyczki, którym nie może być nadmierne wzbogacenie po stronie pożyczkodawcy i faktyczne doprowadzenie pożyczkobiorcy do pozbawienia go jakiejkolwiek możliwości spłaty zadłużenia - podkreślił sędzia sprawozdawca Paweł Czubik.

Niezastosowanie przez sąd, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty, art. 359 § 21 k.c. i art. 359 § 22 k.c. doprowadziło do bardzo poważnego uszczerbku w sferze prawnej pozwanego, powodując obciążenie go zobowiązaniem aktualnie przewyższającym pierwotny dług kilkadziesiąt razy, naruszając w ten sposób zasadę zaufania obywatela do państwa i godząc w bezpieczeństwo prawne pozwanego.

Sygnatura akt I NSNc 28/19, orzeczenie z 13 maja 2020 r.

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna - Nr 4/2020 >>