1. Zagadnienia wstępne
Szczególne zasady odpowiedzialności cywilnoprawnej, związane z twórczą działalnością projektową, określają przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) - dalej u.p.a. Zasady te odpowiednio uzupełniają ogólne unormowania Kodeksu cywilnego. Są one istotne dla projektantów z dwóch względów – z uwagi na ochronę własnych praw oraz unikanie naruszania praw innych podmiotów, w tym innych projektantów.
2. Odpowiedzialność kontraktowa (za nienależyte wykonanie umowy)
Projektant, który podejmuje się realizowania twórczego projektu na podstawie określonej umowy, liczyć się musi z ponoszeniem określonej odpowiedzialności w razie jej nienależytego wykonania. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje dwa tytuły takiej kontraktowej odpowiedzialności: 1) opóźnienie w realizacji projektu (por. art. 54 u.p.a.) oraz 2) obciążenie go wadami (por. art. 55 u.p.a.).
2.1. Jakie są skutki nieterminowego dostarczenia projektu?
W umowie o dzieło, na podstawie której realizowany jest twórczy projekt, określany jest termin jego dostarczenia zamawiającemu (ukończenia dzieła), co związane jest m.in. z terminarzem procesu inwestycyjnego. W takiej sytuacji projektant zobowiązany jest do dostarczenia zamawiającemu projektu w takim umownym terminie, jeżeli zaś wyjątkowo nie został on w umowie określony – niezwłocznie po ukończeniu utworu (art. 54 ust. 1 u.p.a.).
Jeżeli zobowiązanie to nie zostanie przez projektanta spełnione, musi on brać pod uwagę dwa możliwe modele zachowań zamawiającego: 1) optymistyczny i 2) pesymistyczny.
W pierwszym przypadku zamawiający nie musi korzystać z przysługującego mu ustawowo uprawnienia do dyscyplinowania projektanta, poprzestając nie nieformalnym monitowaniu go o rychłe zakończenie prac nad danym dziełem. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie temu, aby zamawiający natychmiast po upływie terminu na dostarczenie projektu wyznaczył projektantowi odpowiedni dodatkowy termin z zagrożeniem odstąpienia od umowy (por. art. 54 ust. 2 u.p.a.).
Odstąpienie od umowy przeprowadzane jest w formie skierowania do projektanta przez zamawiającego stosownego oświadczenia w tym zakresie, z którego powinna jasno wynikać wola rozwiązania umowy.
Nie można przy tym zapominać, że ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi regulację szczególną w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego, w tym regulujących umowę o dzieło.
I tak np. zgodnie z art. 635 k.c., jeżeli przyjmujący zamówienie (projektant) opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczania terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
(...)
Szczególne zasady odpowiedzialności cywilnoprawnej, związane z twórczą działalnością projektową, określają przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) - dalej u.p.a. Zasady te odpowiednio uzupełniają ogólne unormowania Kodeksu cywilnego. Są one istotne dla projektantów z dwóch względów – z uwagi na ochronę własnych praw oraz unikanie naruszania praw innych podmiotów, w tym innych projektantów.
2. Odpowiedzialność kontraktowa (za nienależyte wykonanie umowy)
Projektant, który podejmuje się realizowania twórczego projektu na podstawie określonej umowy, liczyć się musi z ponoszeniem określonej odpowiedzialności w razie jej nienależytego wykonania. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje dwa tytuły takiej kontraktowej odpowiedzialności: 1) opóźnienie w realizacji projektu (por. art. 54 u.p.a.) oraz 2) obciążenie go wadami (por. art. 55 u.p.a.).
2.1. Jakie są skutki nieterminowego dostarczenia projektu?
W umowie o dzieło, na podstawie której realizowany jest twórczy projekt, określany jest termin jego dostarczenia zamawiającemu (ukończenia dzieła), co związane jest m.in. z terminarzem procesu inwestycyjnego. W takiej sytuacji projektant zobowiązany jest do dostarczenia zamawiającemu projektu w takim umownym terminie, jeżeli zaś wyjątkowo nie został on w umowie określony – niezwłocznie po ukończeniu utworu (art. 54 ust. 1 u.p.a.).
Jeżeli zobowiązanie to nie zostanie przez projektanta spełnione, musi on brać pod uwagę dwa możliwe modele zachowań zamawiającego: 1) optymistyczny i 2) pesymistyczny.
W pierwszym przypadku zamawiający nie musi korzystać z przysługującego mu ustawowo uprawnienia do dyscyplinowania projektanta, poprzestając nie nieformalnym monitowaniu go o rychłe zakończenie prac nad danym dziełem. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie temu, aby zamawiający natychmiast po upływie terminu na dostarczenie projektu wyznaczył projektantowi odpowiedni dodatkowy termin z zagrożeniem odstąpienia od umowy (por. art. 54 ust. 2 u.p.a.).
Odstąpienie od umowy przeprowadzane jest w formie skierowania do projektanta przez zamawiającego stosownego oświadczenia w tym zakresie, z którego powinna jasno wynikać wola rozwiązania umowy.
Nie można przy tym zapominać, że ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi regulację szczególną w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego, w tym regulujących umowę o dzieło.
I tak np. zgodnie z art. 635 k.c., jeżeli przyjmujący zamówienie (projektant) opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczania terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
(...)