Sprawa dotyczy budowy gazociągu na odcinku Rembelszczyzna - Gustorzyn w województwie mazowieckim i kujawsko-pomorskim. Inwestycja miała na celu doprowadzenie skroplonego gazu do terminalu w Świnoujściu.

Lokalizacja zatwierdzona

Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System SA wystąpił do wojewody o wydanie decyzji lokalizacyjnej. Wojewoda 3 listopada 2010 r., zawiadomił wnioskodawcę oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości objętych wnioskiem o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji terminalu dla inwestycji - budowa gazociągu wysokiego ciśnienia oraz w zakresie skutków, o których mowa w art. 20 i art. 24 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. Chodziło o podział nieruchomości i ograniczenie sposobu korzystania z 37 nieruchomości. Właściciele tych terenów odwołali się do WSA w Warszawie. Zarzucali wojewodzie m.in. to, że nie przeprowadził oceny zagrożeń planowanej inwestycji, w tym m.in. nie zbadał oddziaływania gazociągu na powierzchnię terenu i gleby, nie przedstawił innych lokalizacji, nie ustalił oddziaływania planowanego gazociągu na istniejące już linie przesyłowe. Decyzję wojewody w zakresie lokalizacji podtrzymał minister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej.

Zagrożenie dla środowiska

Wojewódzki Sąd Administracyjny 7 lutego 2013 r. rozpatrywał skargę czterech osób - właścicieli i współwłaścicieli dwóch działek w Nieporęcie, w pobliżu Puszczy Słupeckiej. Sprzeciwiali się oni decyzji ministra, twierdząc m.in., że budowa gazociągu zagrozi chronionym i cennym przyrodniczo obszarom torfowisk, na których występują chronione gatunki ptaków: żurawie, czajki, pustułki, myszołowy. Domagali się też odszkodowania za obniżenie wartości ich gruntów z powodu planowanej inwestycji.

WSA orzekł, że organ odwoławczy Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej dopuścił się rażącego naruszenia art. 15 kpa. to znaczy wydał decyzję z obrazą zasady dwuinstancyjności postępowania. @page_break@

Jednocześnie WSA zastrzegł, że jego wyrok nie dotyczy odszkodowania dla właścicieli działek, bo decyzję w tym zakresie wydaje wojewoda w odrębnym postępowaniu i wydany wyrok nie może dotyczyć tej kwestii.

Skarga zasadna, ale wyrok nie narusza prawa własności

Z tym orzeczeniem nie zgodził się inwestor i złożył skargę kasacyjną do NSA. Sąd ten w wyroku z 12 lipca 2013 roku uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Błąd sądu wojewódzkiego polegał na nieuwzględnieniu w orzeczeniu lasów, przez które rurociąg miał przebiegać.

Sędzia sprawozdawca dodał, że przepisy spec ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu nie dają innych możliwości rozwiązania problemu. Choć wydaje się , że część przepisów tej ustawy jest niezgodna z konstytucją, gdyż narusza zasadę proporcjonalności, to jednak orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego wskazuje, że ten argument jest nietrafny. Sędzia Leszek Kamiński odwołał się do wyroku TK z 16 października 2012 w sprawie specustawy drogowej (sygn. K 4/10). W wyroku tym „własność prywatna została złożona na ołtarzu budowy infrastruktury kraju” – powiedział sędzia sprawozdawca. Trybunał stwierdził, że „ograniczenie prawa własności, jest przydatne, ponieważ niewątpliwie przyczynia się do szybszego zakończenia postępowania wywłaszczeniowego i do definitywnego uregulowania stosunków własnościowych w odniesieniu do nieruchomości przejmowanej pod budowę drogi. Co więcej - przy realizacji inwestycji liniowych, obejmujących całą listę nieruchomości, wywłaszczenie z mocy prawa jest metodą skuteczną”. Należy dodać, że ten sposób odjęcia własności gwarantuje równe potraktowanie całej grupy właścicieli, którzy znaleźli się w tej samej sytuacji faktycznej – dodał TK. W rezultacie - odszkodowanie za wywłaszczenie ma być słuszne a nie pełne.
Drugi błąd WSA polegał na tym, że nie ma w tej sprawie rażącego naruszenia prawa, dlatego, że w wyniku odwołań jednak doszło do zmiany istoty decyzji. I w praktyce właściciele mają udostępnić wykonawcy teren, ale nie muszą się z zajmowanych działek wyprowadzać.


Sygnatura akt II OSK 1231/13, wyrok z 12 lipca 2013 r.