Nowe wytyczne dla państw członkowskich opisane są w aneksie do raportu o stanie unii energetycznej, również przyjętego w środę.

W 2016 r. Komisja ma przedstawić projekt przepisów w tej sprawie.
Plany krajowe mają zacząć powstawać w 2017 r., jeszcze w tym samym roku ich projekty mają trafić do KE, aby mogła ona przekazać krajom UE swoje rekomendacje. Ostateczna wersja dokumentów ma być przysłana do Brukseli w 2018 r.

Plany mają obejmować okres od 2020 do 2030 roku, ale będą zawierać również elementy dotyczące długoterminowej perspektywy, do 2050 roku. W ich efekcie Komisja Europejska będzie miała dużo większą niż obecnie kontrolę nad krajowymi działaniami dotyczącymi polityki energetycznej, w szczególności, jeśli chodzi o wypełnianie unijnych celów klimatycznych na 2030 rok.

Jak podkreślono w wytycznych, plany mają określać kierunek krajowych polityk dotyczących energii i celów klimatycznych w taki sposób, by były one zgodne z celami unii energetycznej. Cele klimatyczne UE na 2030 r. przewidują redukcję emisji gazów cieplarnianych o 40 proc. w porównaniu z rokiem 1990, zwiększenie udziału źródeł odnawialnych w energetyce do poziomu wynoszącego co najmniej 27 proc., a także zwiększenie efektywności energetycznej również o 27 proc.

"Plany krajowe, co bardzo ważne, dadzą długoterminową przewidywalność i pewność dla inwestycji, a także zapewnią większą współpracę i zgodność w podejściu państw członkowskich do polityk dotyczących klimatu i energii" - czytamy w dokumencie Komisji.

Plany mają definiować cele dotyczące każdego z wymiarów unii energetycznej. Chodzi o bezpieczeństwo dostaw w oparciu o zasady solidarności i zaufania, konkurencyjny i w pełni funkcjonujący rynek wewnętrzny energii, obniżenie popytu na energię, dekarbonizację gospodarki UE oraz badania i rozwój.

Autorzy dokumentu skupili się jednak w wytycznych na działaniach odnoszących się do przeciwdziałania globalnemu ociepleniu. Państwa członkowskie mają m.in. opisywać krajowe działania, w wyniku których zmniejszona zostanie emisja gazów cieplarnianych, we wszystkich sektorach gospodarki.

Jeśli chodzi o emisje gazów cieplarnianych z sektorów nieobjętych unijnym systemem pozwoleń (non-ETS, czyli m.in. transport, rolnictwo, budownictwo), to wytyczne wskazują na konieczność przyjęcia rozwiązań, które zapewnią utrzymanie emisji w określonych limitach. Te z kolei mają zostać ustalone na poziomie UE (w pierwszej połowie br. odbyły się już konsultacje w tej sprawie).

Plany mają też określać ścieżkę dotyczącą efektywności energetycznej, czyli pokazywać, jak państwa członkowskie będą zwiększały z roku na rok oszczędność energii, by spełniać cele na 2030 rok. Stolice będą zobowiązane do przesłania do Brukseli strategii renowacji budynków (ocieplanie przynosi oszczędności w zużyciu energii) i programów inwestycyjnych dotyczących efektywności energetycznej.

Wytyczne mówią też o konieczności wskazywania planowanych działań, które mają przyczynić się do osiągnięcia uzgodnionego na poziomie unijnym 27-procentowego celu dotyczącego udziału energii ze źródeł odnawialnych w miksie energetycznym. Państwa UE będą musiały wskazać ścieżkę osiągnięcia tego celu z podziałem na konkretne technologie. Da to KE większą kontrolę planowanych działań.

Wytyczne wskazują też na konieczność przedstawienia strategii na rzecz badań i innowacyjności w obszarze energetyki odnawialnej, efektywności energetycznej i innych niskowęglowych technologii.
W obszarze dotyczącym bezpieczeństwa plany mają wskazywać na cele dotyczące dywersyfikacji źródeł i dróg dostaw, infrastruktury, zdolności magazynowych, czy gotowości do radzenia sobie z ewentualnymi zakłóceniami. Cele te mają być koordynowane na poziomie regionalnym.

Państwa członkowskie mają być też zobowiązane do przedstawienia oceny skutków planowanych inwestycji infrastrukturalnych dla rynku wewnętrznego.

Kraje unijne będą zobowiązane do przedstawiania raportów dotyczących wdrażania narodowych planów co dwa lata, począwszy od 2020 r. Aby zapewnić stabilność w okresie od 2021 do 2030 roku możliwe ma być tylko jednokrotne zaktualizowane planu przez władze krajowe.
(PAP)