Odpowiedź:
To samorządy, a nie przedsiębiorcy będą miały pół roku "na dostosowanie i opisanie pojemników", tak by mieszkańcom ułatwić segregację. Na wymianę pojemników na te we właściwych kolorach ustalonych przez r.s.s.z.o., gminy będą miały jednak pięć lat (maksymalnie do 30.06.2022 r.). Ministerstwo Środowiska wprowadziło też okres przejściowy ze względu na konieczność wygaszania już obowiązujących umów z firmami odbierającymi śmieci. Ministerstwo Środowiska tłumaczy, że oznacza to, że wprowadzenie nowych zasad segregacji odpadów w poszczególnych gminach będzie odbywało się w terminach uzależnionych od czasu zakończenia tych umów, lecz nie dłużej niż do 30 czerwca 2021 r.
Właściciel nieruchomości, który zadeklarował nieselektywne zbieranie odpadów komunalnych, nie będzie zobowiązany do zmiany deklaracji z uwagi na r.s.s.z.o. Ustawa z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r. poz. 250) – dalej u.u.c.p.g. podobnie jak ustawa z 14.12.2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2016 r. poz. 1987, ze zm.) nakazuje selektywną zbiórkę odpadów. Jednakże u.u.c.p.g. jest w tej kwestii niespójne, bowiem dopuszcza zbiórkę nieselektywną, ustalając jednocześnie, że nieselektywne zbieranie odpadów skutkuje wyższą opłatą za gospodarowanie odpadami. Na etapie konsultowania r.s.s.z.o. część samorządów postulowała, aby właściciele nieruchomości nie mieli wyboru, czy segregują odpady, czy nie. Zgodnie z u.u.c.p.g., taki wybór mieszkaniec ma, jeśli posegreguje śmieci – płaci mniejszą opłatę, jeśli wrzuci wszystkie odpady do jednego worka – opłata jest wyższa. Aby było inaczej konieczna byłaby zmiana w u.u.c.p.g. uniemożliwiająca nieselektywną zbiórkę odpadów. Gmina w regulaminie, bez podstawy prawnej nie może nakazać wszystkim mieszkańcom nieselektywnej zbiorki odpadów.
System selektywnej zbiórki odpadów komunalnych obejmie również odpady z nieruchomości niezamieszkałych, w tym przedsiębiorstw, które nie zostały objęte systemem. Postanowienia r.s.s.z.o. nie zawierają przepisów, z których można byłoby wywieźć, że selektywna zbiórka dotyczy wyłącznie właścicieli nieruchomości zamieszkałych. Akt r.s.s.z.o. odnosi się bowiem do pojemników umieszczonych w miejscu wytworzenia odpadów komunalnych, tj. nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych, a także na terenach przeznaczonych do użytku publicznego, a więc również w miejscach ogólnie dostępnych dla mieszkańców danej gminy.
Uzasadnienie:
W mojej ocenie, okres przejściowy na wygaśnięcie umów dotyczyć będzie tylko umów jakie zawarły gminy z firmami komunalnymi oraz z przedsiębiorcami wyłonionymi w przetargu. Jednakże, także przedsiębiorcy wytwarzający odpady komunalne zawierający umowy indywidualne (gdy nieruchomości niezamieszkałe nie zostały objęte systemem) będą musieli zawrzeć nowe umowy po podjęciu przez rady gmin nowych uchwał – regulaminów określających sposób gromadzenia odpadów przewidziany przez r.s.s.z.o., jeśli obecne umowy ustalają inne zasady niż wynikające ze zmienionego regulaminu. Akt r.s.s.z.o. milczy jednak na ten temat.
To nie przedsiębiorca wytwarzający odpady będzie "dyktował" warunki dotyczące odbioru odpadów ze swoich zakładów. To regulamin i r.s.s.z.o. decydują o sposobie gromadzenia odpadów w pojemnikach/workach o odpowiedniej kolorystyce. Przedsiębiorca odbierający odpady będzie miał czas na dostosowanie się do nowych warunków, jednakże ten okres limitowany jest przez § 6 ust. 1 i ust. 2 r.s.s.z.o. oraz przez regulamin, co jednak nie oznacza, że to on będzie musiał samodzielnie oznakować pojemniki. Inną kwestią jest ich dostarczenie, co powinno być uregulowane w umowie: w przypadku odbioru odpadów z nieruchomości zamieszkałych – w umowie, jaką przedsiębiorca wyłoniony w przetargu na odbiór lub odbiór i zagospodarowanie odpadów zawarł z wójtem (zasady te powinny być już ustalone w SIWZ), a w przypadku odbioru odpadów z nieruchomości niezamieszkałych nieobjętych systemem gospodarowania odpadami – w umowie, którą zawiera przedsiębiorca z właścicielem.
Co do zasady, to na właścicielach nieruchomości spoczywa obowiązek wyposażenia nieruchomości w pojemniki o odpowiedniej kolorystyce, ale to gmina musi zorganizować selektywną zbiórkę, w tym możliwość nabycia pojemników. Trudno jednak odpowiedzieć w sposób jednoznaczny, czy w przypadku, gdy pojemniki będą jedynie udostępniane (wydzierżawiane za opłatą) przedsiębiorca ma na własny koszt nabyć je, bowiem w przypadku nieruchomości niezamieszkałych warunki umowy na odbiór odpadów kształtują strony. W przypadku nieruchomości zamieszkałych to gmina określa warunki umowy w SIWZ, w tym postanowienia dotyczące dostarczania pojemników.
Piotr Ćwiek, autor współpracuje z publikacją Prawo Ochrony Środowiska
Odpowiedzi udzielono 29.06.2017 r.
Jakie obowiązki w kwestii selektywnego zbierania odpadów spoczywają na gminie a jakie na mieszkańcach gminy?
Pytanie pochodzi z publikacji Prawo Ochrony Środowiska: Czy w związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Środowiska z 29.12.2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 2017 r. poz. 19) dalej r.s.s.z.o., od dnia 1.07.2017 r. podmiot, który znajduje się na terenie gminy, w której gminy przejęły obowiązek odbioru odpadów komunalnych, powinien we własnym zakresie dostosować ilości i rodzaje pojemników i odpowiednio te pojemniki opisać? Czy opisany obowiązek będzie leżał po stronie gmin? Czy podmiot, który zadeklarował nieselektywne zbieranie odpadów komunalnych, będzie zobowiązany do zmiany deklaracji z uwagi na r.s.s.z.o.? Jeśli tak, to czy najpierw należy poczekać na zmiany w regulaminach i uchwałach rady gmin? Czy podmiot, który znajduje się na terenie gminy, która nie przejęła obowiązku odbioru odpadów komunalnych, również będzie zobowiązany do zastosowania się do obowiązków nałożonych przez r.s.s.z.o.? Czy podmiot będzie musiał dostosować posiadaną umowę z odbiorcą odpadów?
