Rząd widzi "obchodzenie" zakazu handlu w niedzielę, ale prawa nie zmieni

Wypożyczalnia sprzętu sportowego, klub czytelnika, albo hurtowa sprzedaż artykułów spożywczych. Sklepy mają kolejne nowe sposoby na ominięcie zakazu handlu w niedzielę. Problem widzi Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, ale na razie nie planuje żadnej zmiany w prawie. Woli zlecać kontrole inspekcji pracy. A inspekcja pracy potwierdza, że jest dość dużo takich przypadków.

Wiele sklepów stosuje różne sztuczki prawne, byleby tylko móc otworzyć się w niedzielę.  Poseł Filip Kaczyński wystąpił z interpelacją w tej sprawie do ministra Rodziny i Polityki Społecznej. Interesowało go:

• jakie konkretnie wymogi należy spełnić dla korzystania z wyłączeń o jakich mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 oraz 31 ustawy z 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta,
• czy na podstawie obecnych ustaleń kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy w najbliższej przyszłości planowane są działania legislacyjne, w tym te dotyczące doprecyzowania wyłączeń o jakich mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 oraz 31 tej ustawy?

Wypożyczalnia sprzętu sportowego i klub czytelnika 

Zdaniem posła  niektóre wyjątki wymienione w art. 6 ustawy są nadużywane. Od kilku miesięcy w otwartych 7 dni w tygodniu sklepach coraz częściej można spotkać funkcjonujący tam "klub czytelnika", "wypożyczalnię sprzętu sportowego", a w niektórych marketach część dostępnych tam produktów pochodzi z rolno-spożywczych rynków hurtowych. 

- W pierwszym przypadku ok. 100 pozycji książkowych na regale oraz stolik i 2 krzesła oznaczać mają prowadzenie działalności w zakresie kultury. W drugim przypadku dwie piłki do siatkówki, dwie piłki do koszykówki, kijki trekkingowe, czy też rakiety do tenisa znajdujące się w liczącym ok. 1 m² koszu sklepowym świadczyć mają o prowadzeniu działalności w zakresie sportu. By poczytać na miejscu książkę z regału albo wypożyczyć ją lub sprzęt sportowy na kilka dni należy zapoznać się z odpowiednim regulaminem, wypełnić kwestionariusz, a także zapłacić symboliczną kaucję za wypożyczenie do domu. Zazwyczaj u ww. przedsiębiorców we wpisie do CEIDG lub w KRS zawarty jest stosowny rodzaj działalności dotyczący owego wyłączenia - nie mniej jednak, nie musi to być przeważający rodzaj działalności. Nie trzeba też prowadzić ewidencji, o jakiej mowa w art. 6 ust. 3 ww. ustawy - pisze poseł. 

Według niego są to kolejne sposoby  na ominięcie dziurawego prawa. 

- Art. 3 ustawy nie zawarto definicji zakładu prowadzącego działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku, o jakich mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 tej ustawy oraz brak odesłania w tym zakresie do przepisów odrębnych, coraz więcej przedsiębiorców twierdzi, że do otwarcia placówek handlowych w niedziele wystarcza: prowadzenie w nich jakiejkolwiek działalności w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku albo zakup niektórych produktów na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych. Wydają się to potwierdzać korzystne dla przedsiębiorców orzeczenia sądów rozpatrujące wnioski o ukaranie kierowane przez inspektorów pracy - twierdzi. 

Przedsiębiorcy nadużywają prawa, ale zmian nie będzie

W odpowiedzi na interpelację  Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej wyjaśniła, że aktualnie w ministerstwie nie są prowadzone ani planowane prace legislacyjne zmierzające do nowelizacji ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni.

Minister przypomniała, że ustawa przewiduje ponad 30 przypadków, w których zakaz ten nie obowiązuje. Uchylenie zakazu handlu w tych przypadkach, w opinii ustawodawcy, było potrzebne ze względu na rodzaj prowadzonej działalności, w szczególności gdy prowadzenie handlu uzasadnia użyteczność społeczna i codzienne potrzeby ludności. Podkreśliła, że formułując wyłączenia spod zakazu handlu, ustawodawca dokładał wszelkich starań, by katalog tych wyłączeń był sformułowany na tyle precyzyjnie, na ile jest to możliwe. Jednak część przedsiębiorców stale podejmuje próby ich nadużywania, interpretując je w sposób niezgodny z celem ustawy, a niejednokrotnie w sposób ewidentnie łamiący przepisy ustawy.

W 2022 r.  kilkukrotnie minister zwracała się do Głównego Inspektora Pracy o objęcie przedmiotowej sprawy szczególnym nadzorem i przeprowadzenie wzmożonych kontroli związanych z przestrzeganiem przepisów tej ustawy ze szczególnym uwzględnieniem korzystania z wyłączenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10. 

- Z informacji przekazanych przez Głównego Inspektora Pracy wynika, że w kolejne niedziele następujące bezpośrednio po wejściu w życie nowelizacji ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, tj. po 1 lutego 2022 r.., inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzili czynności kontrolne w placówkach handlowych zlokalizowanych na terenie całej Polski. Kontrole te objęły w szczególności jedną z sieci handlowych korzystającą z wyłączenia spod zakazu handlu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy.

Przeprowadzone kontrole wykazały, że z tego wyłączenia korzystało 8,5 proc.  skontrolowanych placówek należących do wspomnianej sieci. W tych przypadkach wszczęto postępowanie w sprawach o wykroczenia, w szczególności sporządzono i skierowano do właściwego sądu wnioski o ukaranie.