Obecnie przepisy dotyczące renty dożywotniej reguluje kodeks cywilny. Osoby starsze mogą przenieść własność swojego mieszkania, np. na fundusz hipoteczny, w zamian za wypłatę świadczenia rentowego przy jednoczesnym dożywotnim użytkowaniu swojego lokalu.

Projekt założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym i rencie dożywotniej przewiduje, że instytucje udzielające renty będą musiały uzyskać zezwolenie od Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie takiej działalności. Podmioty te będą zobowiązane do składania rocznych sprawozdań finansowych w KNF. Dwa razy w roku będą też przedstawiały informacje o łącznej wartości i liczbie zawartych umów. Nadzór KNF ma gwarantować emerytom wypłatę świadczeń.

Prezes Funduszu Hipotecznego Dom Robert Majkowski powiedział PAP, że przyszła ustawa powinna zapewnić seniorom większe bezpieczeństwo finansowe. "Obecne przepisy umożliwiają oferowanie bezpiecznego produktu, jakim jest renta dożywotnia. Jednak obie strony umowy - zarówno fundusz hipoteczny, jak i klient - muszą o to należycie zadbać" - powiedział.

Majkowski zwrócił uwagę, że wielu klientów podchodzi nieufnie do tej usługi, bo często nie są zabezpieczone ich interesy. "Powstanie tej regulacji zwiększy wiarygodność funduszy hipotecznych" - ocenił. Dodał, że przyszła ustawa powinna wejść w życie jak najszybciej.

Podobnego zdania jest Konrad Łapiński, zarządzający funduszem Total FIZ. Według niego rozwiązania dotyczące renty dożywotniej są bardzo potrzebne. "Brak takiej regulacji powoduje, że wielu seniorów nie decyduje się na tę usługę. Z naszego punktu widzenia, im szybciej te kwestie zostaną uregulowane, tym lepiej" - powiedział PAP.

Łapiński ocenił, że dzięki przyszłej regulacji seniorzy będą mogli w bezpieczny sposób korzystać z usług funduszy hipotecznych i dzięki temu żyć na odpowiednim poziomie materialnym, a nie przeznaczać swoich mieszkań gminom, które - jak mówił - i tak nie troszczą się o starszych ludzi.

W opinii Łapińskiego, wysokie wymagania postawione funduszom hipotecznym spowodują, że na rynku pozostaną najbardziej wiarygodne podmioty.

Również Majkowski uważa, że przyszła ustawa wyeliminuje z rynku najsłabsze instytucje świadczące rentę dożywotnią. "Dla tych największych funduszy nie będzie ona stanowiła żadnego problemu. Te mniejsze mogą mieć problem ze spełnieniem wymogów regulacji. Wielu przedsiębiorców nie daje gwarancji, że są w stanie finansowo udźwignąć długoterminowe zobowiązania wypłaty rent" - powiedział.

Wysokość renty dożywotniej ma być związana z wartością mieszkania i długością życia świadczeniobiorcy, według tabel ZUS. Chodzi o tabele przewidywanej długości dalszego trwania życia, które ZUS stosuje do wypłat emerytur i rent. Według MG wartość renty może być trochę wyższa, niż jest teraz. Obecne przepisy nie narzucają funduszom sposobu ustalania wysokości renty.

"Takie stwierdzenie wydaje się być nieuzasadnione. W tej chwili świadczenia są określane na podstawie wartości nieruchomości i tabeli ZUS. Wymogi ustawowe dla funduszy mogą przyczynić się do wzrostu kosztów ich funkcjonowania, a to może spowodować zmniejszenie wysokości świadczeń dla klientów" - powiedział Majkowski.

Według niego obecnie rynek funduszy hipotecznych nie jest przejrzysty. Nie wiadomo, jak dużo zawarto umów dotyczących renty dożywotniej, jaka jest wartość nieruchomości w portfelu funduszy hipotecznych. Jak mówił, dzięki regulacji fundusze będą musiały takie sprawozdania przesyłać do KNF.

W ubiegłym roku Rada Ministrów rozpatrywała przygotowany przez resort finansów projekt ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Rząd zobowiązał wówczas ministra gospodarki do uzupełnienia tego projektu o rozwiązania dotyczące renty dożywotniej. 16 maja będzie on rozpatrywany przez Komitet Stały Rady Ministrów. Komitet zdecyduje, czy unormowania ws. odwróconego kredytu hipotecznego i renty dożywotniej znajdą się w jednym projekcie, czy będą ujęte w dwóch ustawach.

Odwrócony kredyt hipoteczny ma być skierowany głównie do osób starszych. Bank będzie wypłacał swojemu klientowi co miesiąc lub jednorazowo świadczenie pieniężne, zabezpieczone hipoteką ustanowioną na domu lub mieszkaniu albo prawie do nieruchomości - np. spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu.

W przypadku kredytu hipotecznego bank otrzymuje mieszkanie dopiero po śmierci uprawnionego. Jeśli chodzi o rentę dożywotnią, to instytucja finansująca najpierw przejmie mieszkanie, a dopiero potem będzie wypłacać należności. Ministerstwo Gospodarki proponuje, aby instytucją tą była spółka używająca nazwy "fundusz hipoteczny".