Decyzja o zezwoleniu budowy lotniska musi zawierać ustanowienie niezbędnych służebności

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego powoduje taki sam skutek prawny jak decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości. W sytuacji, gdy na skutek nabycia przez Skarb Państwa albo właściwą jednostkę samorządu terytorialnego nieruchomości bądź jej części na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego - właściciel nieruchomości (użytkownik wieczysty) zostaje pozbawiony dostępu do drogi publicznej, odpowiednie zastosowanie znajduje przepis normujący ustanowienie niezbędnych służebności uznał NSA.

Wojewoda wydał decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji w postaci lotniska użytku publicznego i zatwierdził m.in. podział nieruchomości stanowiącej własność skarżącej. Z mocy art. 21 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. Nr 42, poz. 340), tzw. specustawy lotniskowej, część działki stała się własnością Skarbu Państwa.

Właścicielka działki zaskarżyła decyzje dotyczące zatwierdzenia podziału nieruchomości. W uzasadnieniu wskazała, iż podział doprowadził do pozbawienia jej działki dostępu do drogi publicznej, bez uprzedniego ustanowienia służebności dostępu do drogi publicznej. WSA oddalił skargę.

NSA rozpatrując sparawę przypomniał, iż art. 120 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) stanowi swoiste uzupełnienie art. 119 - określającego elementy decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości - w zakresie dodatkowych elementów tej decyzji. Te dodatkowe elementy decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości zamieszczane są, gdy wywłaszczenie jednej nieruchomości oraz przeznaczenie jej na określone cele może ujemnie oddziaływać na nieruchomości sąsiednie, np. dalszy dojazd do nieruchomości, utrata dostępu do drogi publicznej. Na gruncie tego przepisu ochrona praw sąsiedzkich realizowana jest na drodze administracyjnej przez możliwość ustanowienia w decyzji o wywłaszczeniu odpowiednich służebności na rzecz nieruchomości sąsiednich albo ustalenia obowiązku budowy i utrzymania urządzeń zapobiegających zagrożeniom lub niedogodnościom. Służebność jest instytucją prawa cywilnego i jej ustanowienie następuje według przepisów prawa cywilnego. Najczęściej chodzi o ustanowienie służebności gruntowej oraz o budowę takich urządzeń, jak mosty, przepusty, drogi, osłony przed hałasem. Przepis art. 120 ustawy o gospodarce nieruchomościami nakłada na organ wywłaszczeniowy ustanowienie szczególnych obowiązków, które obciążają podmiot występujący z wnioskiem o wywłaszczenie. Zdaniem NSA odesłanie zawarte w art. 20 specustawy lotniskowej oznacza możliwość stosowania w postępowaniu prowadzonym na gruncie tej ustawy przepisu art. 120 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

WSA podkreślił, iż z samego faktu, iż strona zostaje pozbawiona własności nieruchomości nie na podstawie decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, ale na mocy decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego nie można skutecznie wywodzić, że przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami w nie znajdują zastosowania.

Należy mieć na uwadze, iż decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego powoduje taki sam skutek prawny jak decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości ( “przymusowe" odjęcie prawa własności ).

A zatem, w sytuacji, gdy na skutek nabycia przez Skarb Państwa albo właściwą jednostkę samorządu terytorialnego nieruchomości bądź jej części na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego - właściciel nieruchomości (użytkownik wieczysty) zostaje pozbawiony dostępu do drogi publicznej odpowiednie zastosowanie – z mocy art. 20 specustawy lotniskowej – znajduje art. 120 ustawy o gospodarce nieruchomościami, normujący ustanowienie niezbędnych służebności.

Na podstawie: Wyrok NSA z 25 lipca 2012 r., sygn. akt II OSK 1245/12, prawomocny