Pytanie:
Czy drenaż wokół budynku będzie wymagał pozwolenia na budowę, zgłoszenia, czy też nie będzie wymagał żadnych formalności (wydano już pozwolenie wodnoprawne na odprowadzenie wód do rowu)?
Czy izolacja i docieplenie fundamentów budynku mieszkalnego jednorodzinnego będą podlegały zgłoszeniu, czy też nie?

Odpowiedź:
Odpowiedź zawarto w uzasadnieniu.

 

Uzasadnienie:
Zgodnie z § 316 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065) – dalej r.w.t., budynek posadowiony na gruncie, na którym poziom wód gruntowych może powodować przenikanie wody do pomieszczeń, należy zabezpieczyć za pomocą drenażu zewnętrznego lub w inny sposób przed infiltracją wody do wnętrza oraz zawilgoceniem. Ściany piwnic budynku oraz stykające się z gruntem inne elementy budynku, wykonane z materiałów podciągających wodę kapilarnie, powinny być zabezpieczone odpowiednią izolacją przeciwwilgociową, natomiast rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe przegród zewnętrznych i ich uszczelnienie powinny uniemożliwiać przenikanie wody opadowej do wnętrza budynków (§ 317 ust. 1 i § 318 r.w.t.). Osuszaniu fundamentów budynku służy drenaż zewnętrzny, w tym drenaż opaskowy umożliwiający odprowadzanie nadmiaru wody na właściwą odległość od budynku. Należy zauważyć, że ustawodawca nie wymienił wykonania powyższego drenażu w katalogu inwestycji zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. Zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 9 ustawy z 7.07.1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202) – dalej pr. bud., pozwolenia na budowę nie wymagają roboty budowlane polegające na wykonywaniu i przebudowie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych. Do urządzeń melioracji wodnych należą drenowania, ale pamiętać trzeba, że w myśl art. 197 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 195 ustawy z 20.07.2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2018 r. poz. 2268), urządzenia melioracji wodnych służą regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby i ułatwienia jej uprawy. Wymienione w art. 29 pr. bud. inwestycje zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę stanowią wyjątek od zasady prowadzenia robót budowlanych w oparciu o pozwolenie na budowę (art. 28 ust. 1 pr. bud.). Powyższy wyjątek nie może być traktowany rozszerzająco, wobec czego katalog inwestycji zamieszczony w art. 29 pr. bud. ma charakter zamknięty. Z uwagi na powyższe, należy przyjąć, że wykonanie drenażu zewnętrznego, służącego osuszaniu fundamentów budynku, wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Natomiast pozwolenia na budowę nie wymagają roboty budowlane polegające na dociepleniu budynków o wysokości do 25 m (art. 29 ust. 2 pkt 4 pr. bud.), przy czym docieplenie budynków o wysokości powyżej 12 m i nie wyższych niż 25 m wymaga zgłoszenia (art. 30 ust. 1 pkt 2c pr. bud.). Oznacza to, że docieplenie budynku o wysokości do 12 m nie wymaga ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia. Warto ponadto zauważyć, że zgodnie z art. 3 pkt 2 pr. bud., integralnym elementem budynku są fundamenty, co sprawia, że docieplenie fundamentów mieści się w pojęciu docieplenia budynku. Tak też potraktowano powyższe roboty w treści załącznika do rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21.12.2018 r. w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2489), gdzie wśród robót obejmujących termomodernizację budynku wskazano "docieplenie przegród budowlanych lub płyt balkonowych lub fundamentów".

Wyjaśnienia dodatkowe:
Zgodnie z zasadą określoną w art. 28 ust. 1 pr. bud., roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31 pr. bud. Przepisy art. 29 i 30 pr. bud. zawierają katalog tych inwestycji budowlanych, które nie wymagają pozwolenia na budowę, a także – odpowiednio – tych inwestycji spośród zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, które wymagają zgłoszenia. Powyższe przepisy odnoszą się do wyjątku od zasady prowadzenia robót budowlanych w oparciu o decyzję o pozwoleniu na budowę, wobec czego ich treść nie może być traktowana rozszerzająco. Z tego samego powodu inwestycje objęte powyższym wyjątkiem zostały wymienione przez ustawodawcę wyczerpująco, w formie katalogu zamkniętego. Oznacza to, że - odmiennie niż w przypadku katalogu otwartego – zwolnieniu z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę podlegają tylko te inwestycje, które zostały bezpośrednio wskazane przez ustawodawcę (nie zaś jeszcze inne, podobne). Urządzeniem służącym osuszaniu fundamentów budynku poprzez odprowadzanie nadmiaru wody na właściwą odległość od budynku, stosowanym szczególnie w przypadku budynku usytuowanego na gruncie niedostatecznie przepuszczalnym lub z płytko zalegającymi wodami gruntowymi, jest drenaż opaskowy, składający się systemu ułożonych wokół fundamentów budynku perforowanych rur drenarskich, otuliny, studzienek rewizyjnych i studzienki zbiorczej. Nie ulega wątpliwości, że drenaż opaskowy jest urządzeniem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 9 pr. bud. Wykonanie drenażu opaskowego nie odpowiada żadnemu z poszczególnych rodzajów robót budowlanych (jak wyjaśniono już wyżej nie stanowi także urządzenia melioracyjnego). Z art. 29 pr. bud. wynika zatem jednoznacznie, że wykonanie takich robót wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Zwolnieniem z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę objęto natomiast roboty budowlane polegające na dociepleniu budynków o wysokości do 25 m, przy czym docieplenie budynków o wysokości powyżej 12 m wymaga zgłoszenia. Jako kryterium ustawodawca przyjął wyłącznie wysokość ocieplanego budynku, pomijając kwestię, jakiej części budynku dotyczyć ma termomodernizacja. Należy ponadto dodać, że wspomniana przez pytającego hydroizolacja fundamentów budynku nie jest tożsama z wykonaniem drenażu opaskowego. Hydroizolazja fundamentów powinna być kwalifikowana jako przebudowa. Przebudowa budynku mieszkalnego jednorodzinnego w zakresie dotyczącym fundamentów (elementu konstrukcyjnego) nie wymaga pozwolenia na budowę i wymaga zgłoszenia (art. 30 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 29 ust. 2 pkt 1b pr. bud.). Jeżeli zatem budynek, o którym mowa w pytaniu, jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, a jego wysokość nie przekracza 12 m, przebudowa tego budynku w zakresie fundamentów w celu wykonania hydroizolacji oraz ocieplenie fundamentów nie wymagają pozwolenia na budowę , a wykonanie ocieplenia nie wymaga nawet zgłoszenia. Natomiast wykonanie drenażu opaskowego wymaga pozwolenia na budowę. Wymagania dotyczące projektu budowlanego ustawodawca określił w art. 34 pr. bud. Z art. 34 ust. 3 pkt 1-2 pr. bud. wynika jednoznacznie, że projekt budowlany – co do zasady - składa się z dwóch części: projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego. Ustawodawca zastrzegł jednak, że zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych (art. 34 ust. 2 pr. bud.), przewidując w związku z powyższym możliwość, w zależności od zakresu robót budowlanych, sporządzenia projektu złożonego wyłącznie z zagospodarowania działki lub terenu albo wyłącznie z projektu architektoniczno-budowlanego (art. 34 ust. 3 pkt 3a-3b pr. bud.). Wymagania dotyczące projektu zostały uszczegółowione w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25.04.2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1935).
[Uwaga! Odpowiedź na to pytanie jest już nieaktualna od 20 IX 2019 r.]