Właścicielka gruntów rolnych uzyskała pomoc unijną na ich zalesienie. W czasie przeprowadzanej inspekcji terenowej urzędnicy stwierdzili brak udokumentowania przez nią zakupu 140 sztuk sadzonek bzu czarnego (z łącznej ilości 15 940 sztuk sadzonek przewidzianych w planie zalesienia).

Z tego powodu dyrektor oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zmniejszył rolniczce wysokość środków przeznaczonych na zalesianie o połowę.

Właścicielka gruntów rolnych wyjaśniła, iż zalesienie wykonane zostało pod nadzorem i przy użyciu sadzonek zakupionych w nadleśnictwie. Po zakończonych pracach nadleśnictwo potwierdziło również prawidłowość samego zalesienia. Ponadto podczas kontroli inspektorzy terenowi poinformowali ją, że brak dowodu zakupu znikomej ilości sadzonek nie ma wpływu na wysokość przyznanej pomocy.


Zdaniem WSA stanowisko organów ARiMR prowadzi do paradoksalnej sytuacji, w której brak dowodu zakupu nieznacznej ilości sadzonek skutkuje obniżeniem wsparcia na zalesienie o połowę, podczas gdy przeprowadzona kontrola w terenie nie stwierdziła nieprawidłowości w zakresie zalesienia zadeklarowanego gruntu. A zatem sadzonki w wymaganej liczbie, wynikającej z planu zalesienia zostały posadzone, zaś rolniczka jest karana sankcją w wysokości 50% jedynie z tej przyczyny, że nie posiadała dowodów zakupu 0,88% posadzonych sadzonek. Zdaniem sądu ilość brakujących sadzonek można zaliczyć do przypadków uznawanych za drobną niezgodność, o której mowa w art. 24 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009.

Sankcja przewidziana w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 (Dz. U. nr 48 poz. 390 ze zm.) w postaci utraty 50% wsparcia na zalesienie w związku z nieposiadaniem przez rolnika dowodów zakupu sadzonek przeznaczonych do zalesienia, nie uwzględnia stopnia naruszenia obowiązku. Jednak w opinii sądu identyczna wysokość sankcji, zarówno dla osoby, która w ogóle nie przechowuje dowodów zakupu sadzonek jak i dla osoby, która nie dysponuje takimi dowodami jedynie w nieznacznym zakresie, narusza zasadę proporcjonalności zawartą w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Wymóg proporcjonalności jest zachowany, gdy wprowadzona regulacja jest w stanie doprowadzić do zamierzonych przez nią skutków, jest niezbędna dla ochrony interesu publicznego, z którym jest powiązana, jej efekty pozostają w proporcji do ciężarów nakładanych przez nią na obywatela – uznał WSA.

Na podstawie:
Wyrok WSA w Białymstoku z 4 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Bk 454/13