a także mając na uwadze, co następuje:(1) Niczym niesprowokowana i nieuzasadniona wojna napastnicza Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie oraz bezprecedensowe ograniczenie dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej do państw członkowskich zagrażają bezpieczeństwu dostaw w Unii i jej państwach członkowskich. Jednocześnie wykorzystywanie dostaw gazu jako broni i manipulowanie rynkami przez Federację Rosyjską poprzez celowe zakłócenia przepływu gazu doprowadziły do gwałtownego wzrostu cen energii w Unii, zagrażając nie tylko gospodarce Unii, ale również poważnie podważając bezpieczeństwo dostaw.
(2) Sytuacja ta wymaga zdecydowanej i skoordynowanej reakcji ze strony Unii, aby chronić jej obywateli i gospodarkę przed nadmiernymi i zmanipulowanymi cenami rynkowymi oraz zapewnić transgraniczny przepływ gazu do wszystkich potrzebujących konsumentów, również w przypadku niedoborów gazu. Aby zmniejszyć zależność od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej i obniżyć wygórowane ceny, niezbędna jest lepsza koordynacja zakupów gazu od dostawców zewnętrznych.
(3) Zgodnie z art. 122 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Rada, na wniosek Komisji, może postanowić, w duchu solidarności między państwami członkowskimi, o środkach stosownych do sytuacji gospodarczej, w szczególności w przypadku wystąpienia poważnych trudności w zaopatrzeniu w niektóre produkty, zwłaszcza w obszarze energii. Wysokie ryzyko całkowitego wstrzymania dostaw rosyjskiego gazu oraz ekstremalny wzrost cen energii osłabiający gospodarkę Unii stanowią takie poważne trudności.
(4) W komunikacie z dnia 18 maja 2022 r. pt. "Plan REPowerEU" Komisja zapowiedziała utworzenie wraz z państwami członkowskimi unijnej platformy zakupu energii na potrzeby wspólnych zakupów gazu, skroplonego gazu ziemnego (LNG) i wodoru. Ta zapowiedziana inicjatywa została zatwierdzona przez Radę Europejską w dniach 3031 maja 2022 r. W ramach planu REPowerEU Komisja przedstawiła również europejską strategię w zakresie zewnętrznego zaangażowania energetycznego, w której wyjaśniono, w jaki sposób Unia wspiera globalną, czystą i sprawiedliwą transformację energetyczną w celu zapewnienia zrównoważonej, bezpiecznej i przystępnej cenowo energii, m.in. dzięki dywersyfikacji dostaw energii w Unii, w szczególności poprzez negocjowanie zobowiązań politycznych z obecnymi lub nowymi dostawcami gazu w celu zwiększenia dostaw gazu i tym samym zastąpienia nimi dostaw rosyjskiego gazu do Europy.
(5) Unijna platforma zakupu energii może odegrać kluczową rolę w poszukiwaniu wzajemnie korzystnych partnerstw, które przyczyniają się do bezpieczeństwa dostaw i prowadzą do obniżenia cen importowych gazu nabywanego od państw trzecich, przy pełnym wykorzystaniu wspólnej siły oddziaływania Unii. Dla osiągnięcia tego celu zasadnicze znaczenie ma poszerzenie międzynarodowych kontaktów z dostawcami gazu (zarówno gazu dostarczanego gazociągami, jak i LNG), a także z przyszłymi dostawcami czystego wodoru. W szczególności znacznie ściślejsza koordynacja z państwami członkowskimi i pomiędzy nimi wobec państw trzecich za pośrednictwem unijnej platformy zakupu energii pozwoliłaby zwiększyć wspólną siłę oddziaływania Unii.
(6) Ponieważ utrzymują się poważne trudności w zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw, wspólne zakupy powinny przyczynić się do wyrównania dostępu przedsiębiorstw we wszystkich państwach członkowskich do nowych lub dodatkowych źródeł gazu oraz, z korzyścią dla konsumentów końcowych, pomóc w zapewnieniu niższych cen, niż w przypadku indywidualnych zakupów gazu za pośrednictwem dostawcy usług.
(7) Wspólne zakupy mogłyby skutkować bardziej korzystnym traktowaniem lub wsparciem dostaw gazów odnawialnych, takich jak biometan i wodór, w zakresie, w jakim można je bezpiecznie wprowadzać do systemu gazowego, oraz dostaw gazu, który w przeciwnym razie zostałby uwolniony lub spalony w pochodniach. W przypadku braku formalnego wymogu prawnego w odpowiedniej jurysdykcji przedsiębiorstwa zawierające umowy na podstawie niniejszego rozporządzenia będą mogły stosować ramy sprawozdawczości Partnerstwa ONZ w zakresie metanu w sektorze ropy naftowej i gazu 2.0 do pomiaru, raportowania i weryfikacji emisji metanu w całym łańcuchu dostaw do Unii.
(8) Nowy mechanizm opracowany na podstawie niniejszego rozporządzenia powinien być dwuetapowy. W pierwszym etapie przedsiębiorstwa gazowe lub przedsiębiorstwa zużywające gaz z siedzibą w Unii agregowałyby swoje zapotrzebowanie na gaz za pośrednictwem dostawcy usług, któremu Komisja zleciła to zadanie. Umożliwiłoby to dostawcom gazu składanie ofert na podstawie dużych zagregowanych ilości zamiast wielu mniejszych ofert dla nabywców zwracających się do nich indywidualnie. W drugim etapie przedsiębiorstwa gazowe lub przedsiębiorstwa zużywające gaz z siedzibą w Unii mogłyby zawierać umowy zakupu gazu - indywidualnie lub w koordynacji z innymi podmiotami - z dostawcami lub producentami gazu ziemnego, którzy zaoferowali się pokryć zagregowane zapotrzebowanie.
(9) Jeżeli utrzymają się poważne trudności w zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw, agregacja zapotrzebowania oraz wspólne zakupy powinny przyczynić się do wyrównania dostępu przedsiębiorstw we wszystkich państwach członkowskich do nowych lub dodatkowych źródeł gazu oraz, z korzyścią dla konsumentów końcowych, pomóc w zapewnieniu niższych cen, niż w przypadku indywidualnych zakupów gazu za pośrednictwem dostawcy usług. Pierwsza wzmianka o możliwości bardzo ograniczonej formy wspólnych zakupów gazu do celów bilansowania pojawiła się już we wniosku Komisji dotyczącym rozporządzenia w sprawie rynków wewnętrznych gazów odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru. Wniosek ten pochodzi jednak z okresu poprzedzającego wojnę napastniczą Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie, a ponadto nie zawiera żadnej szczegółowej koncepcji i dotyczy jedynie bardzo specyficznych potrzeb operatorów systemów przesyłowych w zakresie energii bilansującej. Ponieważ potrzebne jest natychmiastowe i o wiele bardziej kompleksowe rozwiązanie problemu braku struktur na potrzeby skoordynowanych zakupów gazu, należy zaproponować tymczasowe rozwiązanie w przyspieszonym trybie.
(10) Agregacja zapotrzebowania i wspólne zakupy mogłyby zatem zwiększyć solidarność Unii w zakresie zakupów i dystrybucji gazu. W duchu solidarności wspólne zakupy powinny wspierać w szczególności te przedsiębiorstwa, które wcześniej nabywały gaz wyłącznie lub głównie od rosyjskich dostawców, co pomoże im w uzyskaniu dostaw od alternatywnych dostawców gazu ziemnego na korzystnych warunkach, w wyniku agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupów.
(11) Agregacja zapotrzebowania na gaz i wspólne zakupy powinny pomóc w napełnieniu magazynów gazu w obecnej sytuacji nadzwyczajnej, jeżeli większość zapasów w europejskich magazynach gazu zostanie wyczerpana w czasie nadchodzącej zimy. Ponadto środki te powinny pomóc w bardziej skoordynowanych zakupach gazu w duchu solidarności.
(12) Należy zatem w trybie pilnym tymczasowo ustanowić agregację zapotrzebowania i wspólne zakupy. Pozwoliłoby to na szybkie wyłonienie dostawcy usług, co z kolei umożliwiłoby agregację zapotrzebowania. Dostawca usług wybrany przez Komisję miałby jedynie pewne podstawowe funkcje, a proces, który organizowałby, zawierałby jedynie obowiązkowe elementy dotyczące udziału w agregacji zapotrzebowania, natomiast nie obejmowałby jeszcze obowiązkowej koordynacji warunków umownych ani obowiązku składania wiążących ofert zakupu gazu za jego pośrednictwem.
(13) Przedsiębiorstwa gazowe lub przedsiębiorstwa zużywające gaz nie powinny być zobowiązane do zakupu gazu za pośrednictwem dostawcy usług poprzez zawieranie umów na dostawy gazu lub protokołów ustaleń z dostawcami lub producentami gazu, którzy przedstawili oferty na pokrycie zagregowanego zapotrzebowania. Aby uzyskać korzyści ze wspólnych zakupów, zdecydowanie zachęca się przedsiębiorstwa gazowe lub przedsiębiorstwa zużywające gaz do rozważenia form współpracy zgodnych z prawem konkurencji oraz do korzystania z pośrednictwa dostawcy usług. Mógłby zatem zostać opracowany mechanizm funkcjonujący między dostawcą usług a uczestniczącymi przedsiębiorstwami, określający główne warunki, na jakich uczestniczące przedsiębiorstwa zobowiązują się do zakupu odpowiadającego zagregowanemu zapotrzebowaniu na gaz.
(14) Aby ocenić, czy cele w zakresie bezpieczeństwa dostaw i solidarności energetycznej zostały osiągnięte, Komisja i państwa członkowskie powinny mieć jasny obraz planowanych i zawartych umów na dostawy gazu w całej Unii. Dlatego też przedsiębiorstwa lub organy państw członkowskich powinny informować Komisję i państwa członkowskie, w których przedsiębiorstwa te mają siedzibę, o planowanych dużych zakupach gazu w ilości powyżej 5 TWh/rok. Powinno to mieć zastosowanie w szczególności do podstawowych informacji dotyczących nowych lub przedłużonych umów. Komisja powinna móc wydawać zalecenia dla przedsiębiorstw gazowych lub organów odpowiednich państw członkowskich, szczególnie w przypadkach, w których dalsza koordynacja mogłaby usprawnić funkcjonowanie wspólnych zakupów lub w których rozpoczęcie przetargu na zakup gazu lub planowane zakupy gazu mogą mieć negatywne skutki dla bezpieczeństwa dostaw, rynku wewnętrznego lub solidarności energetycznej. Wydanie takiego zalecenia nie powinno uniemożliwiać przedsiębiorstwom gazowym lub organom odpowiednich państw członkowskich kontynuowania w tym czasie negocjacji.
(15) Państwa członkowskie powinny pomagać Komisji w ocenie, czy odnośne zakupy gazu zwiększają bezpieczeństwo dostaw w Unii i są zgodne z zasadą solidarności energetycznej. W związku z tym należy ustanowić Radę Sterującą ad hoc składającą się z przedstawicieli państw członkowskich i Komisji, która pomagałaby w koordynacji tej oceny.
(16) Proces agregacji zapotrzebowania do celów wspólnych zakupów powinien być przeprowadzany przez odpowiedniego dostawcę usług. W związku z tym Komisja powinna w drodze postępowania o udzielanie zamówienia zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 1 zawrzeć umowę z dostawcą usług, który jest w stanie opracować odpowiednie narzędzie informatyczne i zorganizować proces agregacji zapotrzebowania. Od uczestników wspólnych zakupów mogłyby być pobierane opłaty na pokrycie kosztów operacyjnych.
(17) Przy rozdzielaniu praw dostępu do dostaw między przedsiębiorstwa agregujące zapotrzebowanie dostawca usług powinien stosować metody, które nie powodują różnego traktowania mniejszych i większych uczestników agregacji zapotrzebowania i powinny być sprawiedliwe niezależnie od ilości gazu zamawianych przez poszczególne przedsiębiorstwa. Przykładowo dostawca usług powinien przydzielać prawa dostępu proporcjonalnie do ilości gazu, które poszczególne przedsiębiorstwa zadeklarowały się kupić w danym czasie dostawy i miejscu przeznaczenia. Może to mieć znaczenie w przypadkach, gdy podaż nie pokrywa w wystarczającym stopniu zapotrzebowania na rynku unijnym.
(18) Agregacja zapotrzebowania i zakupy gazu ziemnego są złożonymi procesami, w których należy uwzględniać różne elementy - nie tylko ceny, ale również ilości, punkty dostaw i inne parametry. W związku z tym wybrany dostawca usług powinien mieć niezbędny poziom doświadczenia w zakresie zarządzania zakupami gazu ziemnego oraz ich agregowania lub powiązanych usług na poziomie unijnym. Ponadto agregacja zapotrzebowania i zakupy gazu ziemnego mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu i przestrzegania zasady solidarności energetycznej w Unii.
(19) Ochrona szczególnie chronionych informacji handlowych ma ogromne znaczenie przy udostępnianiu informacji Komisji, członkom Rady Sterującej ad hoc lub dostawcy usług zajmującemu się określaniem ustawień narzędzia informatycznego do celów agregacji zapotrzebowania lub zarządzaniem tym narzędziem. Komisja powinna zatem
stosować skuteczne instrumenty w celu ochrony tych informacji przed wszelkim nieuprawnionym dostępem i ryzykiem w cyberprzestrzeni. Wszelkie dane osobowe, które mogą być przetwarzane w ramach agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupów, powinny być przetwarzane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 2 i rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 3 .
(20) Wspólne zakupy mogą mieć różne formy. Mogą odbywać się w drodze przetargów lub aukcji organizowanych przez dostawcę usług, w ramach których agreguje się zapotrzebowanie przedsiębiorstw gazowych i przedsiębiorstw zużywających gaz w celu potencjalnego skojarzenia go z ofertami dostawców lub producentów gazu ziemnego za pomocą narzędzia informatycznego.
(21) Jednym z celów agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupów jest zmniejszenie ryzyka możliwego do uniknięcia wzrostu cen powodowanego przez przedsiębiorstwa składające oferty na tę samą transzę gazu. To, czy pełne korzyści płynące ze wspólnych zakupów trafią do konsumentów końcowych, zależy ostatecznie od decyzji samych przedsiębiorstw. Duże przedsiębiorstwa powinny zachować powściągliwość, nawet jeżeli mogą sprzedawać gaz po wyższych cenach. Przedsiębiorstwa korzystające z niższych cen zakupu gazu w drodze wspólnych zakupów powinny przenosić te korzyści na konsumentów. Przeniesienie korzyści, a w związku z tym oferowanie niższych cen, byłoby ważnym wskaźnikiem powodzenia wspólnych zakupów, ponieważ ma ono kluczowe znaczenie dla konsumentów.
(22) Agregacja zapotrzebowania i wspólne zakupy powinny być otwarte dla przedsiębiorstw gazowych i przedsiębiorstw zużywających gaz z siedzibą w Unii. W szczególności konsumenci przemysłowi, którzy intensywnie wykorzystują gaz w swoich procesach produkcyjnych, tacy jak producenci nawozów, stali, ceramiki i szkła, również mogą odnieść korzyści ze wspólnych zakupów dzięki możliwości łączenia ich zapotrzebowania, zamawiania dostaw gazu i LNG oraz strukturyzowania dostaw w zależności od ich konkretnych potrzeb. Proces organizowania wspólnych zakupów powinien obejmować przejrzyste zasady dotyczące sposobu przyłączania się do nich i zapewnienia ich otwartości.
(23) Jednym z deklarowanych celów politycznych Unii jest udostępnienie agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupów również dla Bałkanów Zachodnich i trzech państw należących do Partnerstwa Wschodniego. W związku z tym przedsiębiorstwom z siedzibą w umawiających się stronach Wspólnoty Energetycznej należy zezwolić na udział w agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupach ustanowionych niniejszym rozporządzeniem pod warunkiem wprowadzenia niezbędnych uzgodnień.
(24) Konieczne jest zmniejszenie zależności Unii od gazu dostarczanego z Federacji Rosyjskiej. Przedsiębiorstwa kontrolowane przez Federację Rosyjską lub jakąkolwiek osobę fizyczną lub prawną z Federacji Rosyjskiej, lub przedsiębiorstwa objęte unijnymi środkami ograniczającymi ustanowionymi na podstawie art. 215 TFUE lub będące własnością takich osób, podmiotów lub organów lub przez nie kontrolowane, powinny być zatem wyłączone z udziału we wspólnych zakupach, jak również z organizacji procesu wspólnych zakupów.
(25) Aby cel polegający na dywersyfikacji dostaw gazu i odejścia od gazu z Federacji Rosyjskiej nie został zagrożony przez udział przedsiębiorstw lub innych podmiotów kontrolowanych przez osoby fizyczne lub prawne z Federacji Rosyjskiej lub przedsiębiorstwa mające siedzibę w Federacji Rosyjskiej należy również wykluczyć udział tych podmiotów w agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupach.
(26) Ponadto ze wspólnych zakupów należy wyłączyć gaz ziemny pochodzący z Federacji Rosyjskiej. W tym celu gaz ziemny wprowadzany do państw członkowskich lub umawiających się stron Wspólnoty Energetycznej za pośrednictwem określonych punktów wejścia nie powinien podlegać wspólnym zakupom, ponieważ gaz ziemny pochodzący z Federacji Rosyjskiej prawdopodobnie będzie wprowadzany do państw członkowskich lub umawiających się stron Wspólnoty Energetycznej za pośrednictwem tych punktów wejścia.
(27) Uczestnicy wspólnych zakupów gazu mogą potrzebować gwarancji finansowych, jeżeli którekolwiek z przedsiębiorstw nie byłoby w stanie zapłacić za ostatecznie zakontraktowaną ilość. Państwa członkowskie lub inne zainteresowane strony mogą udzielać uczestnikom wspólnych zakupów wsparcia finansowego, w tym gwarancji. Udzielanie pomocy finansowej powinno odbywać się zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa, w tym, w stosownych przypadkach, z tymczasowymi ramami kryzysowymi przyjętymi przez Komisję w dniu 23 marca 2022 r. i zmienionymi w dniu 28 października 2022 r.
(28) Napełnianie magazynów gazu ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw w Unii. Ze względu na zmniejszenie dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej państwa członkowskie mogą stanąć w obliczu problemów z napełnianiem magazynów gazu w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu na zimę 2023/2024 zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 4 . Skorzystanie z możliwości agregacji zapotrzebowania udostępnianej przez dostawcę usług mogłoby pomóc państwom członkowskim w zmniejszeniu tych wyzwań. Mogłoby to, w granicach prawa konkurencji, w szczególności sprzyjać skoordynowanemu zarządzaniu napełnianiem i magazynowaniem w perspektywie kolejnego sezonu napełniania i zapobiec nadmiernym skokom cen spowodowanym między innymi nieskoordynowanym napełnianiem magazynów.
(29) Aby wspólne zakupy mogły przyczynić się do napełniania magazynów gazu zgodnie z celami pośrednimi określonymi w rozporządzeniu (UE) 2022/1032, państwa członkowskie powinny wprowadzić odpowiednie środki zapewniające, aby przedsiębiorstwa gazowe i przedsiębiorstwa zużywające gaz podlegające ich jurysdykcji wykorzystywały proces zorganizowany przez dostawcę usług jako jeden z możliwych sposobów osiągnięcia celów w zakresie napełnienia.
(30) Rozporządzenie (UE) 2022/1032 zawiera wymóg, aby państwa członkowskie do dnia 1 listopada 2023 r. napełniły swoje magazyny gazu do 90 %. Cel ten jest wyższy od celu na dzień 1 listopada 2022 r. (80 %). Wspólne zakupy mogłyby pomóc państwom członkowskim w osiągnięciu tego nowego celu. W ramach tych zakupów państwa członkowskie powinny zobowiązać przedsiębiorstwa krajowe do korzystania z pośrednictwa dostawcy usług w celu zagregowania zapotrzebowania na wystarczająco duże ilości gazu, aby zmniejszyć ryzyko, że ich magazyny gazu nie będą mogły zostać napełnione. Państwa członkowskie powinny wymagać, aby w procesie agregacji zapotrzebowania ich przedsiębiorstwa uwzględniały ilości odpowiadające co najmniej 15 % ich docelowego napełnienia magazynów na kolejny rok, czyli około 13,5 mld m3 dla całej Unii. Udział państw członkowskich, które nie posiadają podziemnych magazynów gazu na swoim terytorium, w procesie agregacji zapotrzebowania powinien stanowić ilość równoważną 15 % ich obowiązków w zakresie podziału obciążeń na mocy art. 6c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 5 .
(31) Agregacja zapotrzebowania i wspólne zakupy nie określają sposobu zarządzania magazynami gazu, w tym strategicznymi magazynami gazu, i pozostają bez uszczerbku dla rozporządzeń (UE) 2022/1032 i (UE) 2017/1938.
(32) Aby skutecznie wykorzystywać wspólne zakupy i zawierać umowy gazowe z dostawcami oferującymi gaz dostawcy usług, przedsiębiorstwa powinny być w stanie koordynować warunki zakupu, takie jak ilości, cena gazu, punkty i terminy dostawy, w granicach prawa Unii. Przedsiębiorstwa uczestniczące w konsorcjum na rzecz zakupu gazu powinny jednak zapewnić, aby wymieniane bezpośrednio lub pośrednio informacje ograniczały się do tego, co jest absolutnie niezbędne do osiągnięcia zamierzonego celu zgodnie z art. 101 TFUE. Ponadto przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące przejrzystości i zarządzania powinny zapewniać, aby umowy konsorcjum dokonującego zakupu nie zagrażały bezpieczeństwu dostaw ani solidarności energetycznej, w szczególności w przypadku gdy państwa członkowskie są bezpośrednio lub pośrednio zaangażowane w proces zakupu.
(33) Chociaż można utworzyć więcej niż jedno konsorcjum na rzecz zakupu gazu, najskuteczniejszą opcją byłoby utworzenie w sposób zgodny z unijnym prawem konkurencji jednego takiego konsorcjum obejmującego jak największą liczbę przedsiębiorstw w celu agregowania zapotrzebowania za pośrednictwem dostawcy usług. Ponadto połączenie sił w ramach jednego konsorcjum na rzecz zakupu gazu powinno poprawić pozycję negocjacyjną Unii na rynku i umożliwić uzyskanie korzystnych warunków, co byłoby trudne do osiągnięcia dla mniejszych przedsiębiorstw lub w przypadku działania w sposób bardziej rozproszony.
(34) Tworzenie i funkcjonowanie konsorcjów na rzecz zakupu gazu na podstawie niniejszego rozporządzenia powinno odbywać się zgodnie z unijnymi regułami konkurencji mającymi zastosowanie w świetle obecnych wyjątkowych okoliczności rynkowych. Komisja wskazała, że jest gotowa wspierać przedsiębiorstwa w tworzeniu takiego konsorcjum na rzecz zakupu gazu i wydać decyzję, na podstawie art. 10 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 6 , w sprawie niestosowania art. 101 i 102 TFUE, jeżeli zostaną wprowadzone i będą przestrzegane odpowiednie zabezpieczenia. Komisja wyraziła również gotowość do przedstawienia nieformalnych wskazówek, jeżeli przedsiębiorstwa uczestniczące w innych konsorcjach nie będą miały pewności co do oceny jednego lub większej liczby elementów ich ustaleń dotyczących wspólnego zakupu w świetle unijnych reguł konkurencji.
(35) Zgodnie z zasadą proporcjonalności środki dotyczące agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupów nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia ich celu, ponieważ środki te będą wdrażane na zasadzie dobrowolności, z ograniczonym wyjątkiem dotyczącym obowiązkowego udziału w agregacji zapotrzebowania w celu napełniania magazynów gazu, a przedsiębiorstwa prywatne pozostaną stronami umów na dostawy gazu zawartych w ramach wspólnych zakupów.
(36) Aby zoptymalizować zdolność absorpcyjną unijnych instalacji LNG oraz wykorzystanie magazynów gazu, konieczne są lepsze ustalenia dotyczące przejrzystości oraz zorganizowany rynek ułatwiający handel na rynku wtórnym pojemnością magazynów gazu i zdolnościami instalacji LNG, podobnie jak to ma miejsce w przypadku przesyłu gazu rurociągami. Jest to szczególnie ważne w przypadku sytuacji nadzwyczajnej i zmian w przepływach gazu w związku z przejściem z gazu rurociągowego z Federacji Rosyjskiej na LNG. Wnioski Komisji dotyczące dyrektywy w sprawie wspólnych zasad rynków wewnętrznych gazów odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru oraz rozporządzenia w sprawie rynków wewnętrznych gazów ze źródeł odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru zawierają służące temu przepisy. Przyspieszenie stosowania tych przepisów w ramach reagowania kryzysowego ma kluczowe znaczenie dla korzystania z instalacji LNG i magazynów gazu w sposób bardziej efektywny i z zachowaniem niezbędnej przejrzystości. W odniesieniu do ogólnoeuropejskich platform na rzecz przejrzystości państwa członkowskie powinny mieć możliwość korzystania z istniejących unijnych platform na rzecz przejrzystości w dziedzinie instalacji LNG i magazynów gazu, aby zapewnić szybkie wdrożenie niniejszego rozporządzenia. Jeżeli chodzi o platformę rezerwacyjną na rynku wtórnym, operatorzy instalacji LNG i operatorzy magazynów gazu powinni móc korzystać ze swoich istniejących platform, wzbogacając je o niezbędne elementy.
(37) Jeżeli chodzi o długoterminowe rezerwacje zdolności przesyłowych gazu, obowiązujące przepisy dotyczące zarządzania ograniczeniami przesyłowymi przewidują procedury na zasadzie "wykorzystaj lub strać". Procedury te są jednak powolne, gdyż trwają co najmniej sześć miesięcy, zanim przyniosą skutek, i wymagają uciążliwych procedur administracyjnych ze strony krajowych organów regulacyjnych. W związku z tym przepisy te powinny zostać ulepszone i uproszczone, aby dać operatorom systemów gazowych narzędzia umożliwiające szybkie reagowanie na zmiany w przepływach gazu oraz zaradzenie ewentualnym ograniczeniom przesyłowym. W szczególności nowe przepisy mogłyby przyspieszyć wprowadzanie do obrotu niewykorzystanych długoterminowych zdolności przesyłowych, co zwiększyłoby efektywność wykorzystania rurociągów; w przeciwnym razie te zdolności pozostałyby niewykorzystane.
(38) Operatorzy systemów przesyłowych powinni przeanalizować dostępne informacje na temat korzystania z sieci przesyłowej przez użytkowników sieci i ustalić, czy występują przypadki niepełnego wykorzystania zakontraktowanej zdolności ciągłej. Takie niepełne wykorzystanie należy zdefiniować jako sytuację, w której użytkownik sieci w ciągu ostatnich 30 dni wykorzystywał lub oferował na rynku średnio mniej niż 80 % zarezerwowanej zdolności ciągłej. W przypadku niepełnego wykorzystania zdolności operator systemu przesyłowego powinien opublikować dostępną zdolność w perspektywie kolejnej aukcji miesięcznej, a następnie wystawić ją na aukcji. Alternatywnie krajowe organy regulacyjne powinny mieć możliwość podjęcia decyzji o zastosowaniu mechanizmu oferowania zdolności ciągłej z jednodniowym wyprzedzeniem na zasadzie "wykorzystaj lub strać". W tym ostatnim przypadku mechanizm ten powinien mieć zastosowanie do wszystkich punktów połączeń wzajemnych, niezależnie od tego, czy są przeciążone, czy nie.
(39) Przedsiębiorstwa dokonujące zakupu gazu lub oferujące dostawy gazu do wcześniej określonych miejsc przeznaczenia w drodze wspólnych zakupów powinny zabezpieczyć zdolności przesyłowe z punktów dostawy gazu do miejsca przeznaczenia. W zabezpieczeniu zdolności przesyłowych pomagają mające zastosowanie przepisy dotyczące rynku wewnętrznego, w tym kodeksy sieci gazowej. Krajowe organy regulacyjne, operatorzy systemów przesyłowych, operatorzy instalacji LNG i operatorzy magazynów gazu, a także platformy rezerwacyjne powinni zbadać możliwości lepszego wykorzystania infrastruktury w sposób przystępny cenowo poprzez zbadanie możliwości opracowania nowych produktów z zakresu zdolności transportowej łączących wewnątrzunijne punkty połączeń wzajemnych, instalacje LNG i magazyny gazu, przy jednoczesnym poszanowaniu mających zastosowanie przepisów dotyczących rynku wewnętrznego, w szczególności rozporządzenia Komisji (UE) 2017/459 7 .
(40) Chociaż nadzwyczajne okoliczności kryzysowe doprowadziły do zmian w strukturze przepływu w europejskich sieciach gazowych, co z kolei pociągnęło za sobą nadzwyczaj wysokie opłaty z tytułu alokacji zdolności przesyłowych w niektórych punktach połączeń międzysystemowych w Unii, udało się - w ramach obowiązujących przepisów - znaleźć pewną elastyczność w dialogu z właściwymi organami regulacyjnymi dotkniętych tą sytuacją państw członkowskich, w stosownych przypadkach z pomocą Komisji.
(41) Inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę doprowadziła do poważnej niepewności i zakłóceń na europejskich rynkach gazu ziemnego. W rezultacie w ostatnich miesiącach rynki odzwierciedlały niepewność co do dostaw, a oczekiwania rynkowe przełożyły się na niezwykle wysokie i zmienne ceny gazu ziemnego. W ten sposób powstała dodatkowa presja na uczestników rynku i zakłócone zostało sprawne funkcjonowanie unijnych rynków energii.
(42) Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE 8 ustanowiono przepisy mające na celu zapewnienie właściwego funkcjonowania systemów obrotu, w których prowadzony jest również obrót energetycznymi towarowymi instrumentami pochodnymi. Dyrektywa ta stanowi, że państwa członkowskie mają wymagać od rynku regulowanego wprowadzenia mechanizmów gwarantujących sprawiedliwe i prawidłowe funkcjonowanie rynków finansowych. Mechanizmy takie nie mają jednak na celu wyznaczenia limitu śróddziennych zmian cen i nie zapobiegły wystąpieniu przypadków wyjątkowej zmienności obserwowanej na rynkach instrumentów pochodnych opartych na gazie i energii elektrycznej.
(43) Z uwagi na trudności, z jakimi borykają się uczestnicy rynku w systemach obrotu, w których prowadzony jest obrót energetycznymi towarowymi instrumentami pochodnymi, oraz na pilną potrzebę zapewnienia, aby rynki energetycznych instrumentów pochodnych nadal spełniały swoją rolę w zaspokajaniu potrzeb w zakresie zabezpieczenia gospodarki realnej, należy zobowiązać systemy obrotu, w których prowadzony jest obrót energetycznymi towarowymi instrumentami pochodnymi, do utworzenia tymczasowych mechanizmów zarządzania zmiennością śród- dzienną w celu skuteczniejszego przeciwdziałania nadmiernym wahaniom cen. Aby zapewnić stosowanie takich mechanizmów do najistotniejszych kontraktów, powinny mieć one zastosowanie do energetycznych instrumentów pochodnych, których termin zapadalności nie przekracza 12 miesięcy.
(44) Systemy obrotu oferujące energetyczne towarowe instrumenty pochodne często dopuszczają do udziału w obrocie różne przedsiębiorstwa energetyczne ze wszystkich państw członkowskich. Takie przedsiębiorstwa energetyczne w dużym stopniu polegają na instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu w takich systemach obrotu, aby zapewnić kluczowe dostawy gazu i energii elektrycznej w całej Unii. Nadmierne wahania cen występujące w systemach obrotu, w których prowadzony jest obrót energetycznymi towarowymi instrumentami pochodnymi, wpływają zatem na działalność przedsiębiorstw energetycznych w całej Unii, a ostatecznie negatywnie wpływają również na konsumentów końcowych. W związku z tym, w duchu solidarności między państwami członkowskimi, należy rozpocząć koordynację wdrażania i stosowania mechanizmów zarządzania zmiennością śróddzienną w celu zapewnienia, aby operatorzy o zasadniczym znaczeniu dla bezpieczeństwa dostaw energii we wszystkich państwach członkowskich korzystali z zabezpieczeń przed dużymi wahaniami cen szkodliwie wpływającymi na ich dalszą działalność, również ze szkodą dla konsumentów końcowych.
(45) Mechanizmy zarządzania zmiennością śróddzienną powinny zapobiegać nadmiernym wahaniom cen w ciągu dnia sesyjnego. Mechanizmy te powinny opierać się na cenie rynkowej zaobserwowanej w regularnych odstępach czasu. Z uwagi na dużą różnorodność instrumentów na rynkach energetycznych instrumentów pochodnych oraz szczególne cechy systemów obrotu związanych z takimi instrumentami, mechanizmy zarządzania zmiennością śród- dzienną należy dostosować do specyfiki tych instrumentów i rynków. W związku z tym systemy obrotu powinny ustalać limity cenowe z uwzględnieniem specyfiki każdego stosownego energetycznego towarowego instrumentu pochodnego, profilu płynności rynku takiego instrumentu pochodnego i jego profilu zmienności.
(46) Przy ustalaniu ceny otwarcia w celu ustalenia pierwszej ceny referencyjnej w dniu sesyjnym system obrotu powinien opierać się na metodzie, którą zwykle stosuje w celu ustalenia ceny, po której dany energetyczny towarowy instrument pochodny po raz pierwszy jest sprzedawany na początku dnia sesyjnego. Przy ustalaniu ceny otwarcia po każdym przerwaniu obrotu, które może mieć miejsce w ciągu dnia sesyjnego, system obrotu powinien stosować metodę, którą uzna za najwłaściwszą, aby zapewnić wznowienie prawidłowego obrotu.
(47) Systemy obrotu powinny być w stanie wdrożyć mechanizm zarządzania zmiennością śróddzienną poprzez włączenie go do swoich istniejących automatycznych mechanizmów zawieszania obrotu ustanowionych już zgodnie z dyrektywą 2014/65/UE, albo jako mechanizm dodatkowy.
(48) W celu zapewnienia przejrzystości funkcjonowania mechanizmu zarządzania zmiennością śróddzienną, który wdrażają systemy obrotu, powinny one niezwłocznie podawać do wiadomości publicznej opis jego ogólnych cech w przypadku każdej jego modyfikacji. Jednak w celu zapewnienia uczciwego i prawidłowego obrotu systemy obrotu nie powinny być zobowiązane do publikowania wszystkich parametrów technicznych wprowadzanych przez siebie mechanizmów.
(49) W przypadku gdy informacje zebrane przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) na temat wdrażania mechanizmu zarządzania zmiennością przez systemy obrotu, w których prowadzony jest obrót energetycznymi towarowymi instrumentami pochodnymi w Unii, wykazują, że potrzebna jest większa spójność wdrażania mechanizmu, aby zapewnić wydajniejsze zarządzanie nadmierną zmiennością cen w całej Unii, Komisja powinna być w stanie określić jednolite warunki wdrażania mechanizmu zarządzania zmiennością śróddzienną, takie jak częstotliwość, z jaką ponownie obliczane są granice cenowe, lub środki, które należy zastosować, w przypadku gdy ceny transakcyjne wykraczają poza te granice cenowe. Komisja powinna mieć możliwość uwzględniania specyfiki każdego energetycznego towarowego instrumentu pochodnego, profilu płynności rynku takiego instrumentu pochodnego i jego profilu zmienności.
(50) Aby dać systemom obrotu wystarczająco dużo czasu na solidne wdrożenie mechanizmu zarządzania zmiennością śróddzienną, jak określono w niniejszym rozporządzeniu, systemom obrotu należy przyznać czas do dnia 31 stycznia 2023 r. na wprowadzenie tego mechanizmu. Aby systemy obrotu były w stanie szybko radzić sobie z nadmiernymi wahaniami cen jeszcze przed wprowadzeniem tego mechanizmu, powinny one dysponować wstępnym mechanizmem, który zasadniczo może osiągnąć ten sam cel co mechanizm zarządzania zmiennością śróddzienną.
(51) Obowiązki i ograniczenia nałożone w ramach mechanizmu zarządzania zmiennością śróddzienną na systemy obrotu i uczestników obrotu nie wykraczają poza to, co jest konieczne do umożliwienia przedsiębiorstwom energetycznym dalszego uczestnictwa w rynkach gazu i energii elektrycznej oraz zaspokojenia ich potrzeb w zakresie zabezpieczenia finansowego, a tym samym przyczynienia się do bezpieczeństwa dostaw energii dla odbiorców końcowych.
(52) Aby zapewnić skuteczne stosowanie mechanizmów zarządzania zmiennością śróddzienną, właściwe organy powinny nadzorować ich wdrażanie przez systemy obrotu i regularnie składać ESMA sprawozdania z tego wdrażania. Aby zapewnić spójne wdrażanie mechanizmów zarządzania zmiennością śróddzienną, właściwe organy powinny również zapewnić, aby rozbieżności we wdrażaniu tych mechanizmów przez systemy obrotu były należycie uzasadnione.
(53) Aby wyeliminować potencjalne rozbieżności w stosowaniu mechanizmów zarządzania zmiennością śróddzienną między państwami członkowskimi, ESMA, na podstawie sprawozdań przedłożonych przez właściwe organy, powinien koordynować działania właściwych organów państw członkowskich i dokumentować wszelkie zaobserwowane rozbieżności w sposobie wdrażania mechanizmów zarządzania zmiennością śróddzienną przez systemy obrotu w różnych jurysdykcjach w Unii.
(54) Z uwagi na bezprecedensowe ograniczenie dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej oraz utrzymujące się ryzyko dalszych nagłych zakłóceń dostaw, Unia musi pilnie zdywersyfikować swoje dostawy gazu. Europejski rynek LNG wciąż jednak się tworzy i trudno jest ocenić prawidłowość cen, które występują na tym rynku. Aby dokładnie, obiektywnie i wiarygodnie oszacować ceny dostaw LNG do Unii, Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) ustanowiona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/942 9 powinna gromadzić wszystkie dane dotyczące rynku LNG, które są niezbędne do sporządzania codziennego oszacowania ceny LNG.
(55) Takie oszacowanie ceny należy przeprowadzać na podstawie wszystkich transakcji dotyczących dostaw LNG do Unii. ACER powinna być uprawniona do gromadzenia tych danych rynkowych od wszystkich uczestników zajmujących się dostawami LNG do Unii. Wszyscy tacy uczestnicy powinni być zobowiązani do zgłaszania ACER wszystkich swoich danych dotyczących rynku LNG w czasie jak najbardziej zbliżonym do czasu rzeczywistego, w miarę możliwości technologicznych, albo po zawarciu transakcji, albo po złożeniu oferty kupna lub sprzedaży lub oferty zawarcia transakcji. Oszacowanie ceny dokonywane przez ACER powinno obejmować najbardziej kompletny zbiór danych, w tym ceny transakcyjne, a od dnia 31 marca 2023 r. - ceny ofert kupna i sprzedaży dla dostaw LNG do Unii. Codzienna publikacja tego obiektywnego oszacowania ceny oraz spreadu ustalonego w porównaniu z innymi cenami referencyjnymi na rynku w formie poziomu odniesienia dla LNG przygotowuje grunt do jego dobrowolnego przyjęcia przez uczestników rynku jako ceny referencyjnej w ich umowach i transakcjach. Gdy już będą gotowe, oszacowanie ceny LNG i poziom odniesienia dla LNG mogłyby również stać się kursem referencyjnym dla kontraktów na instrumenty pochodne, wykorzystywanym do zabezpieczenia ceny LNG lub różnicy między ceną LNG a cenami innych rodzajów gazu. Ze względu na pilną potrzebę wprowadzenia oszacowania ceny LNG, pierwsza publikacja tego oszacowania powinna nastąpić nie później niż w dniu 13 stycznia 2023 r.
(56) Obecne uprawnienia powierzone ACER na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 10 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 1348/2014 11 (zwanych dalej łącznie "REMIT") nie są wystarczające do stworzenia kompletnego i kompleksowego zbioru danych dotyczących wszystkich dostaw LNG do Unii. Taki kompleksowy i kompletny zbiór danych na potrzeby dziennego oszacowania ceny jest jednak niezbędny, aby Unia mogła w duchu solidarności zarządzać swoją polityką zamówień na międzynarodowy import LNG, w szczególności w obecnej sytuacji kryzysowej. Odpowiednie dane i informacje na temat umów LNG są również niezbędne do zapewnienia monitorowania zmian cen, a także do przeprowadzenia kontroli jakości danych i zapewnienia jakości. Niniejszy instrument ad hoc powinien umożliwić ACER gromadzenie wszystkich danych rynkowych wymaganych do sporządzenia kompleksowego i reprezentatywnego oszacowania ceny dostaw LNG do Unii.
(57) Chociaż stałe sporządzanie dziennego oszacowania ceny LNG i poziomu odniesienia dla LNG powinno na późniejszym etapie zostać uwzględnione w bardziej kompleksowym przeglądzie REMIT, trwająca sytuacja kryzysowa wymaga już teraz pilnych działań w celu zaradzenia obecnie występującym poważnym trudnościom w dostawach LNG i dokładnego oszacowania ceny dostaw LNG do Unii na zasadzie tymczasowej do momentu przyjęcia odpowiedniej zmiany REMIT zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą.
(58) W celu natychmiastowego zwiększenia przejrzystości cen i bezpieczeństwa planowania na rynku importu LNG należy sprecyzować, że odpowiedni zbiór danych powinien zawierać zarówno informacje na temat ceny i ilości zrealizowanych transakcji na LNG, cen i ilości, na jakie opiewają oferty kupna i sprzedaży dotyczące dostaw LNG do Unii, jak również, w stosownych przypadkach, formułę cenową zawartą w umowie długoterminowej, z której wyprowadza się cenę.
(59) Uczestnicy rynku LNG podlegający obowiązkowi sprawozdawczemu powinni być definiowani jako uczestnicy zaangażowani w zakup albo sprzedaż ładunków LNG, dla których miejscem dostawy jest Unia. Ci uczestnicy rynku LNG powinni podlegać obowiązkom i zakazom mającym zastosowanie do uczestników rynku zgodnie z REMIT.
(60) ACER, we współpracy z Komisją, powinna posiadać szerokie uprawnienia do określania jakości i treści danych rynkowych, które gromadzi w celu sporządzenia dziennego oszacowania ceny dostaw LNG do Unii. Powinna również dysponować szeroką swobodą uznania przy wyborze preferowanego protokołu komunikacyjnego. Aby uzyskać jak najwyższą jakość zgłaszanych danych rynkowych, ACER powinna być uprawniona do określenia wszystkich parametrów danych rynkowych, które należy jej zgłaszać. Parametrami takimi powinny być między innymi: jednostki referencyjne, w których zgłaszane są dane dotyczące cen, jednostki referencyjne, w których zgłaszane są dane dotyczące ilości, okresy pozostałe do wygaśnięcia transakcji terminowych lub przedtransakcyjne dane dotyczące ofert kupna i sprzedaży, a także protokoły komunikacyjne, które mają być stosowane do przekazywania ACER wymaganych danych.
(61) ACER powinna również określić metodę, którą stosuje w celu przedstawienia dziennego oszacowania ceny LNG i poziomu odniesienia dla LNG, a także procedurę regularnego przeglądu tej metody.
(62) Oszacowanie ceny publikowane na podstawie niniejszego rozporządzenia powinno zapewnić większą przejrzystość państwom członkowskim i innym uczestnikom rynku w kwestii dominujących cen importu LNG do Europy. Większa przejrzystość cen powinna z kolei umożliwić państwom członkowskim i podmiotom prywatnym mającym siedzibę w Unii działanie w sposób bardziej świadomy i skoordynowany przy zakupie LNG na rynkach światowych, w szczególności przy korzystaniu z pośrednictwa dostawcy usług. Lepsza koordynacja zakupów LNG powinna zapobiec wzajemnemu przelicytowywaniu się państw członkowskich lub składaniu ofert kupna z cenami, które nie są zgodne z dominującą ceną rynkową. Dlatego też oszacowania cen i spready (poziomy odniesienia) publikowane na podstawie niniejszego rozporządzenia mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia solidarności między państwami członkowskimi w zamawianiu ograniczonych dostaw LNG.
(63) Spoczywający na operatorach rynku obowiązek przekazywania ACER informacji na temat transakcji LNG jest konieczny i proporcjonalny, aby osiągnąć cel, jakim jest umożliwienie ACER ustanowienia poziomu odniesienia dla LNG, w szczególności ze względu na fakt, że jest on zgodny z obecnymi obowiązkami operatorów rynku w ramach REMIT, a ACER będzie zobowiązany do zachowania poufności szczególnie chronionych informacji handlowych.
(64) Oprócz automatycznego mechanizmu zawieszania obrotu i poziomu odniesienia dla LNG dostępne są inne interwencje, w tym tymczasowe dynamiczne widełki cenowe, o które apelowała Rada Europejska w konkluzjach z 20 i 21 października 2022 r., z uwzględnieniem następujących zabezpieczeń: powinny one mieć zastosowanie do transakcji dotyczących gazu ziemnego zawieranych w wirtualnym punkcie obrotu Title Transfer Facility (TTF) prowadzonym przez Gasunie Transport Services B.V.; inne unijne giełdy gazu mogą być powiązane - za pośrednictwem tymczasowych dynamicznych widełek cenowych - ze skorygowaną ceną kasową obowiązującą na giełdzie TTF; oraz powinny one pozostawać bez uszczerbku dla pozagiełdowego obrotu gazem, nie powinny zagrażać bezpieczeństwu dostaw gazu w Unii, powinny zależeć od postępów w realizacji celu w zakresie oszczędności gazu, nie powinny prowadzić do ogólnego wzrostu zużycia gazu, powinny być skonstruowane w taki sposób, aby nie uniemożliwiać wew- nątrzunijnych przepływów gazu na warunkach rynkowych, nie powinny mieć wpływu na stabilność i prawidłowe funkcjonowanie rynków energetycznych instrumentów pochodnych, a także powinny uwzględniać ceny rynkowe gazu na różnych zorganizowanych rynkach w całej Unii.
(65) W rozporządzeniu (UE) 2017/1938 przewidziano już, że w sytuacji nadzwyczajnej państwa członkowskie mają możliwość priorytetowego traktowania dostaw gazu do niektórych krytycznych elektrowni gazowych ze względu na ich znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i uniknięcia zakłóceń równowagi w sieci. Krytyczne elektrownie gazowe i powiązane z nimi ilości gazu mogą mieć istotny wpływ na ilości gazu dostępne na potrzeby solidarnego wsparcia w sytuacji nadzwyczajnej. W tym kontekście państwa członkowskie powinny, na zasadzie odstępstwa od art. 13 ust. 1, 3 i 8 rozporządzenia (UE) 2017/1938, mieć tymczasową możliwość wnioskowania o nadzwyczajne środki solidarnościowe, również gdy nie są w stanie zabezpieczyć tych krytycznych ilości gazu niezbędnych do zapewnienia kontynuacji produkcji energii elektrycznej w krytycznych elektrowniach gazowych. Z tego samego powodu państwa członkowskie udzielające solidarnego wsparcia powinny być również uprawnione do zapewnienia, aby zaopatrywanie odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia lub inne podstawowe usługi, takie jak systemy ciepłownicze, oraz funkcjonowanie ich krytycznych elektrowni gazowych nie było zagrożone podczas udzielania solidarnego wsparcia innemu państwu członkowskiemu.
(66) Należy ustanowić maksymalny limit krytycznych ilości gazu potrzebnych w każdym państwie członkowskim do zachowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, tak aby uniknąć niepotrzebnych lub stanowiących nadużycie wniosków o solidarne wsparcie lub nieuzasadnionych ograniczeń solidarnego wsparcia udzielanego potrzebującym państwom członkowskim. Podstawę do określania krytycznej ilości gazu wymaganej do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej oraz ustalenia takich limitów stanowi metoda stosowana w prognozach zimowych europejskiej sieci operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E). Krytyczne ilości gazu wymagane do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej obliczone przez ENTSO-E odzwierciedlają ilości gazu absolutnie potrzebne do zapewnienia ogólnoeuropejskiej wystarczalności energii elektrycznej przy użyciu wszystkich zasobów rynkowych, przy czym uznaje się, że gaz jest zawsze ostatni w rankingu cenowym. Metoda ENTSO-E opiera się na dużej próbie najbardziej pesymistycznych scenariuszy dotyczących klimatu i przymusowych wyłączeń. Fakt, że metoda ENTSO-E nie uwzględnia całej kogeneracji, nie uniemożliwia państwom członkowskim uznania instalacji systemów ciepłowniczych odbiorców chronionych za chronione zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (UE) 2017/1938. W przypadku państw członkowskich, w których wytwarzanie energii elektrycznej opiera się wyłącznie na dostawach LNG i które nie dysponują znaczącą zdolnością magazynowania, należy odpowiednio dostosować krytyczne ilości gazu wymagane do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Krytyczna ilość gazu wymagana do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej może być niższa niż historyczny poziom gazu zużywanego do wytwarzania energii elektrycznej, ponieważ wystarczalność energii elektrycznej można zapewnić za pomocą innych środków, w tym poprzez zapewnienie dostaw między państwami członkowskimi.
(67) Nie wyklucza to jednak tego, że rzeczywiste minimalne ilości gazu wymagane przez państwo członkowskie występujące o solidarne wsparcie lub państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia mogą być wyższe niż wartości modelowane przez ENTSO-E w celu uniknięcia kryzysu elektroenergetycznego. W takich przypadkach państwo członkowskie występujące o solidarne wsparcie lub państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia powinno mieć możliwość przekroczenia maksymalnych wartości określonych w niniejszym rozporządzeniu, jeżeli może to uzasadnić koniecznością uniknięcia kryzysu elektroenergetycznego, jak np. w przypadkach wymagających uruchomienia rezerw odbudowy częstotliwości i paliw alternatywnych, lub w wyjątkowych scenariuszach, które nie zostały uwzględnione w prognozach zimowych ENTSO-E, w szczególności w odniesieniu do poziomu wód lub nieoczekiwanych wydarzeń. Krytyczna ilość gazu ilości gazu wymagana do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej z definicji obejmuje cały gaz niezbędny do zapewnienia stabilnych dostaw energii elektrycznej, a zatem obejmuje energię elektryczną niezbędną do produkcji i przesyłu gazu, a także kluczowe sektory infrastruktury krytycznej i instalacje kluczowe dla funkcjonowania sił zbrojnych, służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe i za pomoc humanitarną.
(68) Ograniczenia nałożone na operatorów rynku przez rozszerzenie ochrony w ramach solidarnego wsparcia na krytyczne ilości gazu są niezbędne, by zapewnić bezpieczeństwo dostaw gazu w sytuacji ograniczonych dostaw gazu i zwiększonego zapotrzebowania w sezonie zimowym. Ograniczenia te opierają się na istniejących środkach określonych, odpowiednio, w rozporządzeniu (UE) 2017/1938 oraz rozporządzeniu Rady (UE) 2022/1369 12 i mają na celu zwiększenie skuteczności tych środków w obecnych okolicznościach.
(69) Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla swobody państw członkowskich dotyczącej uwzględniania - przy ustalaniu priorytetów w zakresie popytu, który należy zmniejszyć lub ograniczyć, aby móc udzielić solidarnego wsparcia innemu państwu członkowskiemu - potencjalnych długotrwałych szkód w instalacjach przemysłowych.
(70) Niektórzy odbiorcy - w tym gospodarstwa domowe i odbiorcy świadczący podstawowe usługi społeczne - są szczególnie wrażliwi na negatywne skutki zakłóceń w dostawach gazu. Z tego powodu rozporządzeniem (UE) 2017/1938 wprowadzono mechanizm solidarności między państwami członkowskimi służący łagodzeniu skutków poważnych sytuacji nadzwyczajnych wewnątrz Unii oraz zapewnieniu, aby gaz mógł płynąć do odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia. W niektórych przypadkach jednak zużywanie gazu nawet przez odbiorców chronionych można uznać za inne niż nieodzowne. Ograniczenie tego rodzaju zużycia, które wyraźnie wykracza poza to, co jest niezbędne, nie podważyłoby celów określonych w rozporządzeniu (UE) 2017/1938, w szczególności ze względu na fakt, że zużywanie brakującego gazu do zastosowań innych niż nieodzowne mogłoby prowadzić do poważnych szkód w innych sektorach odbiorców prywatnych lub komercyjnych. Państwa członkowskie powinny zatem mieć możliwość osiągnięcia oszczędności gazu również poprzez ograniczenie, w określonych okolicznościach, innego niż nieodzowne zużycia gazu przez odbiorców chronionych, o ile takie ograniczenie jest fizycznie wykonalne bez wpływu na nieodzowne zastosowania. Wszelkie środki ograniczające zużycie stosowane przez państwa członkowskie powinny być jednak ściśle ograniczone do zużycia innego niż nieodzowne i w żadnym wypadku nie powinny ograniczać zużycia gazu przez odbiorców chronionych do celów podstawowych ani zmniejszać ich zdolności do odpowiedniego ogrzewania budynków mieszkalnych.
(71) Państwa członkowskie i ich właściwe organy powinny mieć swobodę określania mających zastosowanie środków ograniczających zużycie oraz działań stanowiących zużycie inne niż nieodzowne, takich jak ogrzewanie powierzchni zewnętrznych, ogrzewanie prywatnych basenów i innych dodatkowych obiektów mieszkalnych. Dzięki możliwości ograniczenia zużycia innego niż nieodzowne państwa członkowskie powinny wzmocnić zabezpieczenia i zapewnić dostawy gazu do innych kluczowych sektorów, usług i gałęzi przemysłu, co umożliwi im kontynuowanie działalności w czasie kryzysu.
(72) Wszelkie środki mające na celu ograniczenie zużycia innego niż nieodzowne przez odbiorców chronionych powinny być konieczne i proporcjonalne oraz mieć zastosowanie w szczególności w sytuacjach ogłoszonego stanu kryzysowego na podstawie art. 11 ust. 1 i art. 12 rozporządzenia (UE) 2017/1938 lub unijnego stanu alarmowego na podstawie rozporządzenia (UE) 2022/1369. Pomimo stosowania środków ograniczających zużycie inne niż nieodzowne odbiorcy chronieni powinni nadal korzystać z ochrony przed odłączeniem. Państwa członkowskie powinny również zapewnić, aby takie środki nie ograniczały wymaganej ochrony odbiorców wrażliwych, których obecne zużycie należy uznać za nieodzowne, bez uszczerbku dla przerw w dostawach z przyczyn technicznych.
(73) Państwa członkowskie mogą swobodnie decydować o tym, czy i w jaki sposób dokonać rozróżnienia między nieodzownym a innym niż nieodzowne zużyciem przez odbiorców chronionych. Państwo członkowskie wnioskujące o zastosowanie środków solidarnościowych, które postanowi nie wprowadzać takiego rozróżnienia, nie powinno być zobowiązane do wykazania, że przed złożeniem wniosku o udzielenie solidarnego wsparcia można zmniejszyć zużycie inne niż nieodzowne. Państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia nie powinno być zobowiązane do dokonania rozróżnienia między odbiorcami z zużyciem nieodzownym a odbiorcami z zużyciem innym niż nieodzowne w celu określenia ilości gazu dostępnej na potrzeby środków solidarnościowych.
(74) W przypadku sytuacji nadzwyczajnej państwa członkowskie oraz Unia powinny zapewnić przepływy gazu w ramach rynku wewnętrznego. Oznacza to, że środki stosowane na poziomie krajowym nie powinny powodować problemów związanych z bezpieczeństwem dostaw w innym państwie członkowskim, natomiast dostęp do infrastruktury transgranicznej powinien w każdej chwili pozostać bezpieczny i możliwy pod względem technicznym. Obecne ramy prawne nie przewidują procedury, która mogłaby służyć skutecznemu rozwiązywaniu konfliktów między dwoma państwami członkowskimi dotyczących środków negatywnie wpływających na przepływy transgra- niczne. Ponieważ sieci gazowe i elektroenergetyczne w Unii są wzajemnie połączone, może to nie tylko doprowadzić do poważnych problemów w zakresie bezpieczeństwa dostaw, ale również osłabić jedność Unii wobec państw trzecich. Na zasadzie odstępstwa od art. 12 ust. 6 rozporządzenia (UE) 2017/1938 należy zatem przyznać Komisji uprawnienia do oceny zastosowanych środków krajowych oraz, w razie potrzeby, do arbitrażu w rozsądnym terminie. W tym celu Komisja powinna mieć możliwość zwrócenia się o zmianę tych środków krajowych w przypadku stwierdzenia zagrożeń dla bezpieczeństwa dostaw gazu do innych państw członkowskich lub do Unii. Z uwagi na wyjątkowy charakter obecnego kryzysu energetycznego decyzja Komisji powinna być stosowana bez opóźnień, które mogą potencjalnie utrudnić dostawy gazu do Unii. W związku z tym na okres stosowania niniejszego rozporządzenia należy zawiesić procedury pojednawcze ze względu na bezpieczeństwo funkcjonowania rynku wewnętrznego.
(75) Zasada solidarności energetycznej jest ogólną zasadą prawa Unii 13 i ma zastosowanie do wszystkich państw członkowskich, a nie tylko do państw członkowskich sąsiadujących ze sobą. Ponadto efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury, w tym transgranicznej zdolności przesyłowej i instalacji LNG, jest ważnym czynnikiem gwarantującym bezpieczeństwo dostaw gazu w duchu solidarności. W przypadku zakłóceń w dostawach gazu na poziomie unijnym, regionalnym lub krajowym oraz w przypadku znaczącego przejścia z gazu rurociągowego na LNG państwa członkowskie w poważnej sytuacji kryzysowej powinny mieć możliwość korzystania nie tylko z możliwości dostaw z sąsiednich gazociągów, ale również z dostaw z państw, które dysponują instalacjami LNG. Niektóre państwa członkowskie powinny być w stanie udzielić solidarnego wsparcia innym państwom członkowskim, nawet jeżeli nie są one bezpośrednio połączone gazociągiem, poprzez państwo trzecie, ani przez inne państwa członkowskie, pod warunkiem że państwo członkowskie zwracające się o solidarne wsparcie wyczerpało wszystkie środki rynkowe przewidziane w planie na wypadek sytuacji nadzwyczajnej, w tym zakupy LNG na rynku światowym. Należy zatem rozszerzyć obowiązek udzielania solidarnego wsparcia na niepołączone państwa członkowskie dysponujące instalacjami LNG, biorąc pod uwagę różnice między rynkiem i infrastrukturą gazociągową a rynkiem i infrastrukturą LNG, w tym statkami i gazowcami LNG, w zakresie nakładania obowiązków na operatorów, oraz biorąc pod uwagę brak uprawnień wykonawczych w odniesieniu do aktywów LNG, takich jak gazowce LNG, w tym możliwości zamiany gazu ziemnego i LNG, jeżeli na terytorium państwa członkowskiego udzielającego solidarnego wsparcia nie ma instalacji skraplania gazu.
(76) Gdy państwo członkowskie posiadające instalacje LNG udziela solidarnego wsparcia innemu państwu członkowskiemu, nie powinno ono ponosić odpowiedzialności za wąskie gardła lub inne potencjalne problemy, które mogą wystąpić poza jego własnym terytorium lub które wynikają z braku uprawnień wykonawczych w odniesieniu do statków LNG i gazowców LNG będących własnością operatora z państwa trzeciego, gdzie takie wąskie gardła lub inne problemy mogą mieć wpływ na rzeczywisty przepływ gazu i w ostateczności uniemożliwić dotarcie potrzebnej ilości gazu do państwa członkowskiego zwracającego się o solidarne wsparcie. W przypadku gdy państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia nie posiada uprawnień wykonawczych, nie powinno ono ponosić odpowiedzialności za brak zamiany ładunku LNG i gazu ziemnego.
(77) Wdrażając zasadę solidarności energetycznej, rozporządzeniem (UE) 2017/1938 wprowadzono mechanizm solidarności mający na celu zacieśnienie współpracy i zaufania między państwami członkowskimi w przypadku poważnego kryzysu. Aby ułatwić wdrożenie mechanizmu solidarności, państwa członkowskie muszą uzgodnić szereg kwestii technicznych, prawnych i finansowych w ramach uzgodnień dwustronnych, na podstawie art. 13 ust. 10 rozporządzenia (UE) 2017/1938.
(78) Mimo prawnego obowiązku zawarcia dwustronnych uzgodnień o solidarności do dnia 1 grudnia 2018 r. tylko kilka takich porozumień zostało sfinalizowanych, co stanowi zagrożenie dla realizacji prawnego obowiązku udzielenia solidarnego wsparcia w sytuacji nadzwyczajnej. Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie rynków wewnętrznych gazów odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru zawierał pierwszy wzór umowy o solidarności. Ponieważ jednak wzór ten opracowano przed inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, z uwagi na bieżącą sytuację skrajnego niedoboru gazu i gwałtownie rosnących cen oraz pilną potrzebę wprowadzenia tymczasowych domyślnych zasad już na nadchodzącą zimę należy ustanowić tymczasowe ramy domyślnych zasad dotyczących zapewnienia wymaganych środków solidarnościowych na zasadzie odstępstwa od art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2017/1938, które są skuteczne i możliwe do szybkiego wdrożenia, nie zależą od długich negocjacji dwustronnych i są dostosowane do obecnej sytuacji wygórowanych cen i bardzo zmiennych cen gazu. Należy w szczególności wprowadzić jaśniejsze domyślne zasady dotyczące rekompensaty za koszty dostarczanego gazu oraz, w duchu solidarności między państwami członkowskimi, ograniczenia potencjalnych dodatkowych kosztów, które państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia może naliczać. Przepisy dotyczące środków solidarnościowych na podstawie art. 13 rozporządzenia (UE) 2017/1938 powinny nadal mieć zastosowanie, chyba że wyraźnie postanowiono inaczej.
(79) Solidarne wsparcie powinno co do zasady być udzielane za godziwą rekompensatą wypłacaną bezpośrednio przez państwo członkowskie zwracające się o solidarne wsparcie lub przez wyznaczone przez nie podmioty. Rekompensata powinna pokrywać cenę gazu, wszelkie faktyczne lub potencjalne koszty magazynowania, transport transgra- niczny oraz koszty powiązane. Rekompensata powinna być sprawiedliwa, zarówno dla państw członkowskich zwracających się o solidarne wsparcie, jak i dla państw członkowskich udzielających solidarnego wsparcia.
(80) Obecny kryzys prowadzi do poziomów cen i regularnych skoków cen, które znacznie wykraczają poza sytuację ewentualnego kryzysu dostaw w momencie przyjęcia rozporządzenia (UE) 2017/1938. Przy określaniu kwoty rekompensaty dla państw członkowskich udzielających solidarnego wsparcia należy zatem wziąć pod uwagę zmienność śróddzienną cen charakteryzującą rynek gazu w wyniku obecnego kryzysu gazowego. W oparciu o zasadę solidarności oraz w celu uniknięcia ustalania cen w skrajnych warunkach rynkowych problematyczne byłoby przyjęcie zmiennej śróddziennej ceny rynkowej jako podstawy dla domyślnej ceny środka solidarnościowego. Cena gazu powinna odzwierciedlać średnią cenę na rynku dnia następnego z dnia poprzedzającego wniosek o udzielenie solidarnego wsparcia w państwie członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia. Biorąc powyższe pod uwagę, rekompensata nadal opiera się na cenie rynkowej, jak określono w zaleceniu Komisji (UE) 2018/177 14 . Średnia cena na rynku dnia następnego jest bardziej niezależna od zmienności i bardzo wysokich cen kasowych w sytuacjach kryzysowych i jako taka ogranicza wszelkie niepożądane zachęty.
(81) Jak podkreślono w zaleceniu (UE) 2018/177, koszt strat poniesionych przez sektor dotknięty ograniczeniami dostaw może zostać pokryty jedynie wówczas, gdy nie jest on odzwierciedlony w cenie gazu, jaką musi zapłacić państwo członkowskie zwracające się o solidarne wsparcie, a państwo członkowskie, które zwróciło się o solidarne wsparcie, nie powinno dwukrotnie wypłacać rekompensaty za te same koszty. Ze względu na wyjątkowe okoliczności, w których ceny gazu osiągnęły bezprecedensowy poziom, państwo członkowskie otrzymujące solidarne wsparcie nie powinno być automatycznie zobowiązane do pełnego pokrycia innych kosztów, takich jak odszkodowania lub koszty związane z postępowaniami sądowymi w państwie członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia, chyba że w umowie o solidarności zostanie uzgodnione inne rozwiązanie. Doświadczenie pokazało, że jedną z głównych przeszkód w zawieraniu umów o solidarności jest zobowiązanie państwa członkowskiego otrzymującego solidarne
wsparcie do ponoszenia pełnego ryzyka finansowego w odniesieniu do wszystkich bezpośrednich lub pośrednich kosztów, które mogłaby obejmować rekompensata za zastosowanie środków solidarnościowych. Nieograniczona odpowiedzialność powinna zatem zostać złagodzona w domyślnych zasadach dotyczących umów o solidarności, aby umożliwić jak najszybsze zawarcie pozostałych umów, ponieważ umowy te stanowią podstawę rozporządzenia (UE) 2017/1938 i odzwierciedlają unijną zasadę solidarności energetycznej. W zakresie, w jakim rekompensata kosztów pośrednich nie przekracza 100 % ceny gazu, jest uzasadniona i nie jest objęta ceną gazu, koszty te powinny być pokrywane przez państwo członkowskie otrzymujące solidarne wsparcie.
Jeżeli jednak koszty, których dotyczy wniosek o rekompensatę, przekraczają 100 % ceny gazu, Komisja powinna, po konsultacji z odpowiednimi właściwymi organami, ustalić godziwą rekompensatę i w związku z tym mieć możliwość sprawdzenia, czy właściwe jest ograniczenie jej wysokości. Komisja powinna zatem mieć możliwość dopuszczania rekompensat innych niż przewidziano w rozporządzeniu (UE) 2017/1938, w indywidualnych przypadkach i z uwzględnieniem szczególnych okoliczności danej sprawy, w tym środków mających na celu oszczędzanie gazu i zmniejszenie zapotrzebowania na gaz, i zasady solidarności energetycznej. W swojej ocenie Komisja powinna należycie uwzględnić unikanie nadmiernych kosztów pośrednich wynikających z ograniczenia dostaw dla odbiorców gazu lub z odłączenia odbiorców gazu.
(82) Przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące wypłaty rekompensaty za środki solidarnościowe między państwami członkowskimi pozostają bez uszczerbku dla zasad odpowiedzialności odszkodowawczej wynikających z krajowego prawa konstytucyjnego.
(83) Zawieranie uzgodnień o solidarności z sąsiadującymi państwami członkowskimi, zgodnie z wymogami art. 13 ust. 10 rozporządzenia (UE) 2017/1938, jest najwłaściwszym instrumentem realizacji obowiązku zapewnienia środków solidarnościowych na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia. W związku z tym państwa członkowskie powinny mieć możliwość odstąpienia od domyślnych zasad rekompensaty określonych w niniejszym rozporządzeniu, jeżeli w umowie o solidarności uzgodnią inne zasady. W szczególności państwa członkowskie powinny zachować możliwość dwustronnego uzgadniania dodatkowej rekompensaty pokrywającej inne koszty, takie jak pełne koszty poniesione w związku z obowiązkiem wypłaty odszkodowania w państwie członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia, w tym straty poniesione przez sektor dotknięty ograniczeniami dostaw. W dwustronnych umowach o solidarności takie koszty wykraczające poza cenę gazu można objąć rekompensatą, jeżeli krajowe ramy prawne przewidują obowiązek zapłaty odszkodowania na rzecz sektora dotkniętego ograniczeniami dostaw, w tym za straty ekonomiczne.
(84) Ponieważ domyślny mechanizm solidarnego wsparcia jest środkiem stosowanym w ostateczności, powinno je uruchomić wyłącznie państwo członkowskie zwracające się o solidarne wsparcie w sytuacji, gdy rynek nie jest w stanie zaoferować niezbędnych ilości gazu, w tym LNG i oferowanych dobrowolnie przez odbiorców niechronionych, w celu zaspokojenia popytu ze strony odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia. Na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1938 państwa członkowskie są zobowiązane wyczerpać wszystkie środki przewidziane w swoich planach na wypadek sytuacji nadzwyczajnej, obejmujące przymusowe ograniczenia dostaw do poziomu odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia.
(85) Pilny charakter i konsekwencje ewentualnego uruchomienia mechanizmu solidarności powinny pociągać za sobą ścisłą współpracę między państwami członkowskimi, których to dotyczy, Komisją i właściwymi podmiotami zarządzającymi w sytuacji kryzysowej wyznaczonymi przez państwa członkowskie zgodnie z art. 10 ust. 1 lit. g) rozporządzenia (UE) 2017/1938. Wniosek o wsparcie powinien zatem zostać przekazany wszystkim stronom w odpowiednim czasie i zawierać minimalny zestaw elementów, co umożliwi państwom członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia niezwłoczną odpowiedź. Odpowiedź państwa członkowskiego udzielającego solidarnego wsparcia powinna zawierać informacje na temat ilości gazu, która może zostać dostarczona do państwa członkowskiego zwracającego się o solidarne wsparcie, w tym również ilości, które mogą zostać uwolnione w przypadku zastosowania instrumentów nierynkowych. Państwa członkowskie mogą poczynić dodatkowe ustalenia techniczne i koordynacyjne, aby ułatwić terminową odpowiedź na wniosek o udzielenie solidarnego wsparcia. Udzielając solidarnego wsparcia, państwa członkowskie i ich właściwe organy powinny zapewnić bezpieczeństwo operacyjne i niezawodność sieci.
(86) Państwo członkowskie zwracające się o solidarne wsparcie powinno mieć możliwość otrzymania solidarnego wsparcia od wielu państw członkowskich. Domyślny mechanizm solidarności powinien być uruchamiany wyłącznie w przypadku, gdy państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia nie zawarło dwustronnych ustaleń z państwem członkowskim zwracającym się o solidarne wsparcie. W przypadku dwustronnych uzgodnień między państwem członkowskim zwracającym się o solidarne wsparcie a państwem członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia takie ustalenia powinny mieć pierwszeństwo i mieć zastosowanie w relacjach między tymi państwami.
(87) Komisja powinna mieć możliwość monitorowania stosowania domyślnego mechanizmu solidarności oraz, w razie konieczności, powinna mieć możliwość udzielenia pomocy w kojarzeniu wniosków z ofertami wsparcia. W tym celu Komisja powinna udostępnić interaktywną platformę, która powinna służyć jako wzór i umożliwiać ciągłe składanie wniosków o udzielenie solidarnego wsparcia w czasie rzeczywistym oraz ich powiązanie z odpowiednimi dostępnymi ilościami.
(88) Państwa członkowskie i umawiające się strony Wspólnoty Energetycznej mogą również zawierać dobrowolne uzgodnienia dotyczące stosowania środków solidarnościowych.
(89) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 15 .
(90) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie natomiast możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
