(wersja ujednolicona)(Dz.U.UE L z dnia 27 grudnia 2006 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 47 ust. 2, art. 55 i 95,
uwzględniając wniosek Komisji,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(1),
stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu(2),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Dyrektywa Rady 93/98/EWG z dnia 29 października 1993 r. w sprawie harmonizacji czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych(3) została znacząco zmieniona(4). Dla zapewnienia jasności i zrozumiałości, powyższa dyrektywa powinna zostać ujednolicona.
(2) Konwencja berneńska w sprawie ochrony utworów literackich i artystycznych, oraz Międzynarodowa Konwencja o ochronie artystów wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych (Konwencja rzymska) ustanowiły tylko minimalny czas ochrony praw, do których się odnoszą, pozostawiając Umawiającym się Państwom możliwość wprowadzenia dłuższego czasu ochrony. Niektóre Państwa Członkowskie już korzystały z tego uprawnienia. Co więcej, niektóre Państwa Członkowskie nie są jeszcze stronami Konwencji berneńskiej.
(3) W konsekwencji istnieją znaczne różnice między prawami krajowymi ustalającymi czas ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych, które mogą utrudniać swobodny przepływ towarów i swobodę świadczenia usług oraz zakłócać konkurencję w ramach wspólnego rynku. Dlatego, w celu prawidłowego działania rynku wewnętrznego, prawo Państw Członkowskich powinno zostać zharmonizowane w taki sposób, aby czas ochrony był identyczny w całej Wspólnocie Europejskiej.
(4) Ważnym jest, aby ustalić nie tylko czas ochrony jako taki, ale również niektóre jego aspekty, takie jak dzień, od którego liczony jest czas ochrony.
(5) Przepisy niniejszej dyrektywy nie powinny uchybiać stosowaniu przez Państwa Członkowskie przepisów art. 14bis ust. 2 lit. b), c) i d) oraz ust. 3 Konwencji berneńskiej.
(6) Minimalny czas ochrony ustanowiony przez Konwencję berneńską, obejmujący okres życia autora oraz okres 50 lat liczony od dnia jego śmierci, miał zapewnić ochronę interesów autora oraz dwóch pierwszych pokoleń jego zstępnych. Średni okres życia w krajach Wspólnoty Europejskiej wydłużył się do tego stopnia, że ustalony czas nie jest już wystarczający, aby objąć dwa pokolenia.
(7) Niektóre Państwa Członkowskie, w celu wyrównania skutków wojen światowych w zakresie korzystania z utworów, ustaliły okres dłuższy niż 50 lat liczony od dnia śmierci autora.
(8) W celu ochrony praw pokrewnych niektóre Państwa Członkowskie wprowadziły okres 50 lat liczony od dnia zgodnego z prawem opublikowania lub zgodnego z prawem publicznego udostępnienia utworu.
(9) Konferencja Dyplomatyczna, która odbyła się w grudniu 1996 r. pod patronatem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), doprowadziła do przyjęcia Traktatu WIPO o artystycznych wykonaniach i fonogramach, który dotyczy ochrony artystów wykonawców oraz producentów fonogramów. Traktat ten w istotny sposób uaktualnia międzynarodową ochronę praw pokrewnych.
(10) Jedną z ogólnych zasad prawa znajdujących się pod ochroną wspólnotowego porządku prawnego jest poszanowanie praw nabytych. Dlatego czas ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych ustanowiony na mocy prawa wspólnotowego nie może prowadzić do skrócenia okresu ochrony, jaki przysługiwał posiadaczom prawa we Wspólnocie przed wejściem w życie dyrektywy 93/98/ EWG. W celu zminimalizowania skutków środków przejściowych oraz umożliwienia efektywnego funkcjonowania rynku wewnętrznego, harmonizacja czasu ochrony powinna mieć miejsce w odniesieniu do długiego okresu czasu.
(11) Należy zapewnić wysoki poziomi ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych ze względu na to, że są to prawa fundamentalne dla twórczości intelektualnej. Ochrona tych praw zapewnia utrzymanie i rozwój twórczości w interesie autorów, przemysłu związanego z kulturą, konsumentów oraz całego społeczeństwa.
(12) W celu ustanowienia wysokiego poziomu ochrony, spełniającego zarazem wymagania rynku wewnętrznego oraz odpowiadającego potrzebie stworzenia środowiska prawnego sprzyjającego harmonijnemu rozwojowi twórczości literackiej i artystycznej we Wspólnocie, czas ochrony prawa autorskiego powinien być zharmonizowany na poziomie okresu 70 lat liczonego od dnia śmierci autora lub 70 lat liczonego od dnia zgodnego z prawem podania utworu do publicznej wiadomości, a w odniesieniu do praw pokrewnych, na poziomie okresu 50 lat od wystąpienia zdarzenia, od którego okres ten rozpoczyna swój bieg.
(13) Utwory zbiorowe podlegają ochronie zgodnie z art. 2 ust. 5 Konwencji berneńskiej, jeśli, ze względu na wybór lub układ zawartości stanowią twórczość intelektualną. Utwory te podlegają ochronie jako takie, bez uszczerbku dla prawa autorskiego do każdego utworu stanowiącego część składową utworu zbiorowego. W konsekwencji, do utworów włączonych do utworów zbiorowych powinny mieć zastosowanie szczególne okresy ochrony.
(14) We wszystkich przypadkach, kiedy jedną lub kilka osób fizycznych uznaje się za autora, okres ochrony powinien być liczony od dnia ich śmierci. Zagadnienie autorstwa całości utworu lub jego części jest kwestią faktyczną, która może podlegać rozstrzygnięciu przez sądy krajowe.
(15) Okres ochrony powinien być liczony od dnia pierwszego stycznia roku następującego po wystąpieniu odpowiedniego zdarzenia, stosownie do postanowień Konwencji berneńskiej i Konwencji rzymskiej.
(16) Ochrona utworów fotograficznych w Państwach Członkowskich jest przedmiotem różnych systemów. Utwór fotograficzny w rozumieniu Konwencji berneńskiej uważany jest za oryginalny, jeżeli stanowi on własną intelektualną twórczość autora, odzwierciedlającą jego osobowość, nie biorąc pod uwagę innych kryteriów, takich jak wartość lub cel utworu. Ochrona pozostałych utworów fotograficznych powinna być uregulowana w prawie krajowym.
(17) Aby uniknąć różnic w czasie ochrony praw pokrewnych, niezbędne jest ustalenie jednakowego początkowego momentu, od którego liczy się czas ochrony w całej Wspólnocie. W celu obliczenia czasu ochrony należy wziąć pod uwagę przedstawienie, utrwalenie, przekazywanie, zgodne z prawem publikowanie lub zgodne z prawem publiczne udostępnienie utworu, tj. fakt umożliwienia postrzegania przedmiotu prawa pokrewnego przez wszystkie osoby, we właściwy sposób, niezależnie od tego, w jakim państwie odbywa się dane przedstawianie, utrwalenie, przekazywanie, zgodne z prawem publikowanie lub zgodne z prawem publiczne udostępnianie utworu.
(18) Prawa organizacji radiowych i telewizyjnych do ich programów, niezależnie od tego, czy te programy transmitowane są przewodowo czy bezprzewodowo, włączając drogę kablową lub satelitarną, nie powinny mieć charakteru praw wieczystych. Dlatego niezbędne jest określenie czasu ochrony wyłącznie od momentu pierwszej transmisji określonego programu. Uznaje się, iż niniejszy przepis ma zapobiegać powstaniu nowego czasu ochrony biegnącego w przypadkach, gdy program jest identyczny do poprzednio wyemitowanego.
(19) Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość swobodnego decydowania o utrzymaniu lub wprowadzeniu ochrony innych praw pokrewnych, szczególnie w odniesieniu do ochrony wydań krytycznych i naukowych. W celu zapewnienia przejrzystości na poziomie wspólnotowym niezbędne jest, aby Państwa Członkowskie, które wprowadziły ochronę nowych praw pokrewnych, powiadamiały o tym Komisję.
(20) Należy podkreślić, że niniejsza dyrektywa nie stosuje się do autorskich praw osobistych.
(21) W odniesieniu do utworów, których krajem pochodzenia w rozumieniu Konwencji berneńskiej jest państwo trzecie, i których autor nie jest obywatelem Wspólnoty, powinno być stosowane porównywanie czasu ochrony, pod warunkiem, że czas ochrony przyznawany we Wspólnocie nie przekracza okresu ustanowionego w niniejszej dyrektywie.
(22) Jeżeli posiadacz prawa, który nie jest obywatelem Wspólnoty, kwalifikuje się do ochrony na podstawie umowy międzynarodowej, wówczas czas ochrony praw pokrewnych powinien być taki sam, jak czas ustanowiony w niniejszej dyrektywie. Jednakże czas ten nie powinien przekraczać okresu ustalonego w państwie, którego posiadacz prawa jest obywatelem.
(23) Porównanie okresów ochrony nie powinno powodować naruszenia zobowiązań naruszenia zobowiązań międzynarodowych Państw Członkowskich.
(24) Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość przyjmowania przepisów dotyczących interpretacji, dostosowania i dalszej realizacji umów w sprawie korzystania z utworów chronionych lub innych przedmiotów objętych ochroną, które zostały zawarte przed przedłużeniem czasu ochrony wynikającym z niniejszej dyrektywy.
(25) Wspólnotowy porządek prawny zapewnia poszanowanie praw nabytych i uwzględnianie słusznych oczekiwań. Państwa Członkowskie mogą przewidzieć w szczególności, iż w określonych okolicznościach prawo autorskie i prawa pokrewne, którym przywraca się moc prawną na mocy niniejszej dyrektywy, nie zobowiązują do opłaty osób, które w dobrej wierze korzystały z utworów w czasie, gdy takie utwory były własnością publiczną.
(26) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań Państw Członkowskich odnoszących się do terminów przeniesienia do prawa wewnętrznego i stosowania dyrektyw, określonych w załączniku I, część B,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Sporządzono w Strasburgu, dnia 12 grudnia 2006 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
J. BORRELL FONTELLES |
M. PEKKARINEN |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Opinia z dnia 26 października 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
(2) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 12 października 2006 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 30 listopada 2006 r.
(3) Dz.U. L 290 z 24.11.1993, str. 9. Dyrektywa zmieniona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/29/WE (Dz.U. L 167 z 22.6.2001, str. 10).
(4) Zob. załącznik I, część A.
(5) Dz.U. L 346 z 27.11.1992, str. 61. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 2001/29/WE.
ZAŁĄCZNIKI