Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 listopada 2024 r. w sprawie działań unijnych wymierzonych w rosyjską flotę cieni oraz pełnego egzekwowania sankcji wobec Rosji (2024/2885(RSP))

P10_TA(2024)0036

Działania unijne wymierzone w rosyjską flotę cieni oraz zapewnienie pełnego egzekwowania sankcji wobec Rosji Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 listopada 2024 r. w sprawie działań unijnych wymierzonych w rosyjską flotę cieni oraz pełnego egzekwowania sankcji wobec Rosji (2024/2885(RSP))

(C/2025/809)

Parlament Europejski,

- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Rosji i Ukrainy, zwłaszcza te przyjęte po eskalacji rosyjskiej wojny napastniczej przeciw Ukrainie w lutym 2022 r.,

- uwzględniając 14 kolejnych pakietów sankcji wobec Rosji przyjętych przez UE od lutego 2022 r.,

- uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych oraz Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza,

- uwzględniając Międzynarodową konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (MARPOL), Międzynarodową konwencję o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, Międzynarodową konwencję o odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami oraz inne odpowiednie konwencje Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO),

- uwzględniając przyjętą 6 grudnia 2023 r. rezolucję Zgromadzenia Ogólnego IMO A.1192(33) zatytułowaną "Urging Member States and all relevant stakeholders to promote actions to prevent illegal operations in the maritime sector by the »dark fleet« or »shadow fleet«" [Apel do państw członkowskich i interesariuszy o zapobieganie nielegalnym działaniom na morzu podejmowanym przez flotę cieni],

- uwzględniając oświadczenie przywódców państw grupy G-7 z 6 grudnia 2023 r.,

- uwzględniając art. 136 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że od 24 lutego 2022 r. Rosja prowadzi bezprawną, niczym niesprowokowaną i nieuzasadnioną pełnoskalową wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie, co jest kontynuacją działań zapoczątkowanych w 2014 r., kiedy zaanektowała Krym, a następnie zajęła części obwodów donieckiego i ługańskiego; mając na uwadze, że od samego początku UE zdecydowanie potępia wojnę napastniczą Rosji przeciw Ukrainie i wielokrotnie wzywała Rosję, aby zaprzestała aktów agresji i uszanowała integralność terytorialną Ukrainy;

B. mając na uwadze, że Rosja jest jednym z największych producentów ropy naftowej na świecie; mając na uwadze, że Rosja jest w dużym stopniu uzależniona od sprzedaży ropy naftowej, jeśli chodzi o przychody z eksportu i dochody budżetowe, a ropa naftowa jest kluczowym źródłem finansowania jej działań wojennych w Ukrainie;

C. mając na uwadze, że UE i inni członkowie koalicji G-7+ na rzecz pułapu cenowego ustanowili pułap cenowy dla rosyjskiej ropy naftowej i produktów ropopochodnych w celu utrzymania światowych dostaw i jednoczesnego ograniczenia dochodów Rosji wykorzystywanych przez nią do finansowania wojny napastniczej przeciwko Ukrainie; mając na uwadze, że w odpowiedzi Rosja wydała szacunkowo 9 mld EUR na rozbudowę floty cieni; mając na uwadze, że tankowce wypełnione rosyjską ropą pływają codziennie po wodach europejskich, co pozwala Rosji omijać sankcje UE i G-7;

D. mając na uwadze, że od rozpoczęcia pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. UE zastosowała wobec Rosji masowe i bezprecedensowe środki ograniczające i sankcje, aby osłabić gospodarczy, finansowy i wojskowy potencjał Rosji do kontynuowania działań wojennych; mając na uwadze przygotowany przez Radę szósty pakiet sankcji, w którym zakazano m.in. zakupu, importu i przesyłu ropy naftowej transportowanej drogą morską i niektórych produktów ropopochodnych z Rosji do UE; mając na uwadze, że 11. i 12. pakiet sankcji Rady przeciwdziała ryzyku omijania sankcji przez flotę cieni; mając na uwadze, że w 14. pakiecie sankcji dotyczących rosyjskiej ropy Rada wprowadziła nowy środek skierowany przeciw konkretnym statkom, których działalność wspomaga rosyjską wojnę przeciw Ukrainie i których dotyczy zakaz dostępu do portów i zakaz świadczenia usług; mając na uwadze, że do tej pory UE umieściła na liście tylko 27 statków, w tym tankowce transportujące rosyjską ropę i uczestniczące w niebezpiecznych i nielegalnych praktykach żeglugowych; mając na uwadze, że w październiku 2024 r. rząd Zjednoczonego Królestwa nałożył sankcje na 18 rosyjskich tankowców i 4 tankowce skroplonego gazu ziemnego (LNG); mając na uwadze, że dotychczas największy wpływ na działalność floty cieni miało uznanie tych statków za przynależność do niej;

E. mając na uwadze, że floty cieni wykorzystywały już inne wrogie państwa, takie jak Iran, Wenezuela i Korea Północna; mając jednak na uwadze, że skalą i wyrafinowaniem działań Rosja wyróżnia się na ich tle, gdyż szacuje się, że rosyjska flota cieni wykorzystuje do transportu ropy naftowej około 160-200 tankowców miesięcznie i że cała flota liczy około 600 statków, które odgrywają kluczową rolę w podtrzymywaniu rosyjskiego eksportu surowej ropy naftowej;

F. mając na uwadze, że flota cieni wykorzystywana przez Rosję do obchodzenia systemu sankcji znacznie ogranicza jego skuteczność i umożliwia Rosji dalsze wykorzystywanie dochodów floty do finansowania wojny napastniczej przeciw Ukrainie, a także podkreśla potrzebę wzmocnienia i rozszerzenia międzynarodowej koordynacji sankcji;

G. mając na uwadze, że według szacunków flota cieni liczy co najmniej 600 tankowców na całym świecie; mając na uwadze, że są to starsze tankowce, które często pływają bez standardowego w tej branży ubezpieczenia oraz często zmieniają nazwy i bandery, co umożliwia Rosji sprzedaż znacznej części jej ropy naftowej powyżej pułapu cenowego i osłabia zdolność rządów do pociągania właścicieli tankowców do odpowiedzialności za usuwanie zanieczyszczeń w przypadku wycieku ropy; mając na uwadze, że są to statki zasadniczo nienadające się do eksploatacji, które zwiększają ryzyko kolizji morskich na międzynarodowych szlakach handlowych, co stwarza poważne zagrożenie dla środowiska ze względu na wysokie ryzyko wycieków ropy szkodzących ekosystemom morskim i obszarom przybrzeżnym, w tym morskim obszarom chronionym o szczególnie wrażliwej dzikiej faunie i florze, gdzie wycieki ropy naftowej miałyby katastrofalne skutki; mając na uwadze, że doświadczenia z wcześniejszymi wyciekami ropy spowodowanymi przez tankowce pokazują, że szkody w ekosystemach przybrzeżnych i podwodnych, a także poniesione przez zwierzęta żyjące na powierzchni i ptaki morskie, mogą trwać przez dekady; mając na uwadze, że rozbudowa floty Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA) o dodatkowe statki szybkiego reagowania byłaby zgodna z zobowiązaniem UE do ochrony środowiska i budowania odporności w ramach Europejskiego Zielonego Ładu oraz z celami Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności w zakresie zwiększenia zdolności szybkiego reagowania i gotowości na wypadek klęsk żywiołowych;

H. mając na uwadze, że rosyjskie tankowce-cienie regularnie dokonują przeładunków rosyjskiej ropy naftowej i produktów ropopochodnych burta w burtę na wodach terytorialnych, w tym na Morzu Śródziemnym; mając na uwadze, że operacje te pozwalają przewozić i mieszać rosyjską ropę między statkami bez zawijania do portu, aby ukryć miejsce pochodzenia ropy; mając na uwadze, że operacje te mają miejsce blisko wybrzeża, co stwarza wysokie ryzyko szkód w środowisku; mając na uwadze, że ich transpondery systemu automatycznej identyfikacji satelitarnej (AIS) są często wyłączane, aby uniknąć monitorowania i urzędowych inspekcji; mając na uwadze, że wówczas szczególnie ucierpiałyby kraje europejskie leżące nad morzem; mając na uwadze, że jeśli dojdzie do wycieku ropy ze statków floty cieni, koszty usunięcia zanieczyszczeń mogą sięgać miliardów euro, a ponosić je muszą kraje nadbrzeżne i ich podatnicy, ponieważ właścicieli tych statków nie można w dużej mierze zidentyfikować; mając na uwadze, że wycieki ropy naftowej mogą również spowodować duże straty gospodarcze z powodu spadku liczby turystów i utraty możliwości połowu; mając na uwadze, że takie wycieki poważnie zagrażają jakości wody i lokalnej dzikiej faunie i florze, szkodzą ekosystemom morskim, zanieczyszczają produkty konsumpcyjne takie jak skorupiaki, co zagraża ludzkiemu zdrowiu, rozprzestrzeniają zanieczyszczenia i zakłócają rozmnażanie ryb;

I. mając na uwadze, że na mocy konwencji MARPOL, międzynarodowego traktatu, którego celem jest ograniczenie zanieczyszczenia morza, celowe zrzuty za burtę odpadów olejowych są nielegalne; mając na uwadze, że Rosja jest sygnatariuszką konwencji MARPOL; mając na uwadze, że istnieją dowody na naruszenia konwencji MARPOL; mając na uwadze, że sankcje nałożone na poszczególne statki okazały się skuteczne, ponieważ po ich nałożeniu spadła zdolność do handlu ropą w przypadku statków już umieszczonych na czarnej liście;

J. mając na uwadze, że dyrektywa 2009/20/WE ¹  w sprawie ubezpieczenia armatorów od roszczeń morskich obowiązuje od 2009 r. i gwarantuje, że wszystkie statki pływające pod banderą państwa członkowskiego UE są ubezpieczone i mają na pokładzie certyfikat ubezpieczenia; mając na uwadze, że jednym z celów dyrektywy 2009/20/WE było wyeliminowanie statków niespełniających norm; mając na uwadze, że zgodnie z Międzynarodową konwencją dotyczącą interwencji na morzu pełnym w razie zanieczyszczenia olejami państwa mogą zastosować środki konieczne do uniknięcia, złagodzenia lub usunięcia poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego ich wybrzeżom lub związanym z nimi interesom na skutek zanieczyszczenia lub zagrożenia zanieczyszczeniem morza olejami w następstwie wypadku morskiego albo działań związanych z takim wypadkiem;

K. mając na uwadze, że w niedawnych raportach szwedzkiej marynarki wojennej podkreślono zagrożenia dla bezpieczeństwa związane z działalnością floty cieni i jej ewentualnym wykorzystywaniem w operacjach hybrydowych przeciw krajom europejskim;

L. mając na uwadze, że pomimo zakazu importu produktów ropopochodnych rafinowanych w Rosji nie ma zakazu ich importu z rafinerii z państw trzecich, które przetwarzają rosyjską ropę naftową; mając na uwadze, że flota cieni dostarcza rosyjską ropę naftową do rafinerii w państwach trzecich; mając na uwadze, że UE i kraje grupy G-7 nadal importują produkty wytwarzane na bazie rosyjskiej ropy naftowej, na przykład z rafinerii w Turcji;

M. mając na uwadze, że ruch takich statków drastycznie wzrósł w 2024 r., a liczba rejsów zrealizowanych przez rosyjskie statki należące do floty cieni wzrosła ponad dwukrotnie; mając na uwadze, że znaczna część rosyjskiej ropy jest transportowana ruchliwymi międzynarodowymi szlakami żeglugowymi; mając na uwadze, że Rosja wysyła znaczną większość swojej ropy z portów na Morzu Bałtyckim i Morzu Czarnym;

N. mając na uwadze, że podmioty przewożące ropę naftową i zarządzające flotą cieni nie działają w próżni; mając na uwadze, że ich działalność jest powiązana ze wspierającymi je transakcjami finansowymi; mając na uwadze, że takie transakcje mogą odbywać się z udziałem podmiotów podlegających sankcjom finansowym; mając na uwadze, że kwestię stosowania się do systemu sankcji należy analizować całościowo, aby zapobiegać obchodzeniu sankcji;

O. mając na uwadze, że operatorzy statków usiłują obejść sankcje, rejestrując swoje statki w krajach, które nie są objęte porozumieniem w sprawie pułapu cenowego; mając na uwadze, że aby kupić niektóre tankowce, które wejdą w skład floty cieni, Rosja korzysta z usług pośredników, organizacji lub osób indywidualnych z państw trzecich; mając na uwadze, że niektórzy właściciele i zarządcy tankowców i gazowców należących do floty cieni są zarejestrowani również w państwach członkowskich;

P. mając na uwadze, że aby obejść sankcje rosyjska flota cieni polega w dużej mierze na współudziale i współpracy niektórych krajów, zwłaszcza Chin, Indii i Turcji;

1. ponownie w najostrzejszych słowach potępia niesprowokowaną, nielegalną i nieuzasadnioną rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie; wzywa Rosję, aby natychmiast zaprzestała działań wojskowych w Ukrainie oraz w pełni i bezwarunkowo wycofała wszystkie siły, popleczników i sprzęt wojskowy z całego uznanego przez społeczność międzynarodową terytorium Ukrainy, zaprzestała przymusowych deportacji ukraińskich cywilów i zwolniła wszystkich zatrzymanych i deportowanych obywateli ukraińskich, zwłaszcza dzieci;

2. ponownie wyraża jednoznaczne poparcie dla unijnego systemu sankcji, który ma na celu osłabienie zdolności rosyjskiego reżimu do kontynuowania wojny napastniczej przeciwko Ukrainie; podkreśla, że celem unijnych sankcji nakładanych w odpowiedzi na rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie jest strategiczne osłabienie rosyjskiej bazy gospodarczej i przemysłowej, w szczególności kompleksu wojskowo-przemysłowego, aby ograniczyć zdolność Federacji Rosyjskiej do kontynuowania wojny, atakowania ludności cywilnej i naruszania integralności terytorialnej Ukrainy, a także utrudnić Rosji dostęp do wojskowych technologii i komponentów; stwierdza, że Rosja aktywnie omija sankcje UE i wciąż szuka nowych sposobów na ich obejście, za pomocą m.in. floty cieni składającej się z tankowców do przewozu ropy, w związku z czym może być w stanie jeszcze bardziej zintensyfikować działania wojenne przeciwko Ukrainie w perspektywie krótkoterminowej, zwłaszcza w nadchodzącym sezonie zimowym;

3. uważa, że flota cieni jest dla Rosji kluczowym źródłem finansowania nielegalnej i nieuzasadnionej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie oraz głównym narzędziem utworzonym w celu obchodzenia unijnego systemu sankcji; potępia zagrożenia, jakie te niebezpieczne i nieubezpieczone rosyjskie statki stwarzają dla bezpieczeństwa morskiego oraz europejskich nadbrzeżnych państw członkowskich i ekosystemów morskich; potępia Rosję, która celowo stwarza ogromne ryzyko dla korzyści finansowej, bez oglądania się na bezpieczeństwo międzynarodowe lub ryzyko nieodwracalnych szkód w środowisku; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby dołożyły wysiłków na rzecz ograniczenia uchylania się od sankcji i ich obchodzenia przez Rosję oraz aby wdrożyły konkretne środki w celu zagwarantowania bezpieczeństwa na morzu i zapobiegania zagrożeniom środowiskowym na wodach europejskich, w szczególności na Morzu Bałtyckim; uważa przeładunki burta w burtę na pełnym morzu za działania wysokiego ryzyka, które zagrażają międzynarodowemu bezpieczeństwu morskiemu i ochronie środowiska;

4. apeluje, aby w kolejnym pakiecie sankcji przeciw Rosji wprowadzić bardziej ukierunkowane sankcje wymierzone we flotę cieni, takie jak wskazanie wszystkich indywidualnych statków floty cieni, a także ich właścicieli, operatorów, zarządców, kont, banków, firm ubezpieczeniowych itp.; wzywa do natychmiastowego zakazu wykorzystywania zachodnich statków do transportu rosyjskiej ropy naftowej; w szerszym ujęciu apeluje, aby kolejne pakiety sankcji UE obejmowały systemowe sankcje dla statków pływających po wodach UE bez ubezpieczenia w celu ochrony naszych wód i uniknięcia obciążeń finansowych związanych z usuwaniem wycieków ropy naftowej; wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i wysłannika UE ds. sankcji, aby skontaktowali się z rządami krajów, w których zarejestrowane są przedsiębiorstwa zarządzające tankowcami-cieniami, oraz z rządami państw, których bandery zaczęły się coraz częściej pojawiać na wodach UE od wprowadzenia pułapu cenowego; apeluje do UE i jej państw członkowskich o kontakt z tymi państwami bandery, aby poinformować je o podstawie umieszczenia na liście sankcji i konsekwencjach ewentualnego umieszczenia na liście, zwrócić ich uwagę na zagrożenia związane z nielegalnymi i wysoce niebezpiecznymi praktykami żeglugowymi oraz przypomnieć im o obowiązkach państw bandery; wzywa państwa bandery do usunięcia statków objętych sankcjami z ich rejestrów;

5. zauważa, że państwa bandery wspomagające rosyjską flotę cieni wspierają tym samym również rosyjskie działania wojenne; podkreśla, że jeżeli klasyczne wysiłki dyplomatyczne zawiodą, UE powinna gruntownie ponownie ocenić swoją współpracę dwustronną z państwami spoza UE, które pomagają Rosji obejść sankcje UE;

6. potępia zaangażowanie europejskich właścicieli statków w tworzenie rosyjskiej floty cieni; potępia postępowanie państw, doradców prawnych, innych podmiotów i indywidualnych osób pomagających Rosji w unikaniu lub łagodzeniu skutków sankcji UE; przypomina, że naruszenie sankcji stanowi przestępstwo na szczeblu UE i ma poważny wpływ na interesy finansowe UE; wzywa, aby rozszerzyć i egzekwować ograniczenia w sprzedaży statków oraz zakazać sprzedaży tankowców do krajów ułatwiających handel z Rosją;

7. wzywa do wzmocnienia ogólnounijnych środków, aby zapewnić bardziej rygorystyczne egzekwowanie i rozszerzenie sankcji, łącznie z natychmiastową inspekcją statków prowadzących działalność na wodach UE w celu kontroli dokumentacji ubezpieczeniowej i przestrzegania wymogów IMO; wzywa państwa członkowskie do oceny i wzmocnienia swoich zdolności administracyjnych, by dopilnować, że unijne sankcje są sprawnie wdrażane i w pełni egzekwowane;

8. wzywa Komisję, aby w ramach współpracy UE z IMO podjęła działania zapobiegające działalności floty cieni i ją ograniczające; wzywa do ścisłego wdrożenia rezolucji Zgromadzenia Ogólnego IMO A.1192(33), którą przyjęto w grudniu 2023 r., aby przeciwdziałać szkodliwym operacjom morskim, a w szczególności do wypełniania obowiązku zgłaszania przez statki państwom bandery wszystkich przypadków przeładunku burta w burtę oraz do prowadzenia w portach wzmożonych inspekcji podejrzanych statków; wzywa UE i jej państwa członkowskie do ograniczenia dostępu do wód terytorialnych UE statkom rosyjskiej floty cieni; podkreśla, że należy w pełni wykorzystać potencjał Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego, aby wspierać państwa członkowskie w identyfikowaniu statków objętych sankcjami i monitorowaniu przemieszczania się podejrzanych statków; wzywa UE, aby w szczególności sporządziła wyczerpujący wykaz statków należących do rosyjskiej floty cieni, przeprowadzała ukierunkowane inspekcje, w tym na morzu, oraz nałożyła sankcje, które doprowadzą również do trwałego lub tymczasowego zablokowania statków ze względów administracyjnych;

9. apeluje, aby UE i jej państwa członkowskie dokładnie monitorowały wdrażanie dyrektywy 2009/20/WE w sprawie ubezpieczenia armatorów od roszczeń morskich, aby zapobiec przemieszczaniu się nieubezpieczonych statków po wodach UE; podkreśla, że potrzebne są wzmocnione mechanizmy egzekwowania przepisów, np. umożliwiające państwom członkowskim UE niedopuszczanie do cumowania nieubezpieczonych lub niespełniających wymogów statków w portach UE czy do wykorzystywania wód UE do tankowania lub innych usług, oraz rozszerzające monitorowanie takich statków; wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań w celu dopilnowania, aby statki niespełniające wymogów nie były dostępne na rynku;

10. zachęca państwa członkowskie do ścisłej współpracy ze Zjednoczonym Królestwem w zakresie środków ograniczających korzystanie z kanału La Manche przez rosyjskie statki floty cieni; wzywa kraje, na których wodach znajdują się międzynarodowe cieśniny, do wymagania od statków posiadania dowodu ubezpieczenia od odpowiedzialności i na pokrycie szkód oraz przestrzegania minimalnych norm bezpieczeństwa; wzywa wszystkie państwa członkowskie, aby wprowadziły wymóg ujawniania ubezpieczenia od wycieków ropy naftowej przez wszystkie statki przepływające przez ich wody w celu zapewnienia przejrzystości co do umów ubezpieczeniowych;

11. zachęca UE i jej państwa członkowskie do zwiększenia potencjału nadzoru, a zwłaszcza stosowania dronów i monitorowania satelitarnego, w tym poprzez wykorzystanie obrazów z satelity Sentinel, w celu identyfikowania statków floty cieni na wodach UE i monitorowania ich aktywności, takiej jak przeładunki burta w burtę z naruszeniem dyrektyw UE i konwencji MARPOL, a także do szybkiego ustalania, kiedy pojawiają się zagrożenia dla obszarów przybrzeżnych i ekosystemów morskich;

12. apeluje o zakazanie przeładunków burta w burtę ropy naftowej i produktów ropopochodnych z Rosji na wodach UE; domaga się wykorzystania zasobów niezbędnych do identyfikowania i utrudniania takich przeładunków, np. przez zakaz kotwiczenia i tankowania wszystkich takich statków na wodach UE;

13. wzywa państwa członkowskie, aby rygorystycznie egzekwowały przepisy w swoich portach i na wodach terytorialnych; apeluje do państw członkowskich, aby w przypadku tankowców potencjalnie przewożących rosyjską ropę w pełni korzystały z przysługującego im prawa do wysłania na pokład statku pilota z właściwego organu krajowego w celu przeprowadzenia kontroli pochodzenia ładunku, stanu własności statku, dokumentów ubezpieczeniowych i zgodności z normami bezpieczeństwa, a także aby dopilnowały, żeby statki podejrzane o omijanie sankcji i nieprzestrzeganie przepisów środowiskowych były wyznaczane do inspekcji;

14. wzywa państwa członkowskie, aby wyznaczyły porty zdolne do obsługi statków objętych sankcjami przewożących ropę naftową i LNG oraz aby konfiskowały nielegalny ładunek bez odszkodowania;

15. podkreśla, że oddziaływanie obowiązujących sankcji oraz wsparcia finansowego i wojskowego dla Ukrainy będą nadal osłabione, dopóki UE zezwala na import rosyjskich paliw kopalnych; dlatego wzywa UE i państwa członkowskie, aby zakazały importu rosyjskich paliw kopalnych, w tym LNG; wzywa UE do nałożenia wymogu, aby statki eksportujące rosyjski LNG zostały umieszczone na listach sankcyjnych UE i pozbawione dostępu do unijnych portów i usług morskich; wzywa UE i jej państwa członkowskie do zakazania importu rosyjskich produktów jądrowych oraz apeluje do państw członkowskich, aby nie zawierały żadnych nowych umów z Rosatomem, jego kierownictwem ani spółkami zależnymi;

16. wzywa państwa grupy G-7, aby skuteczniej egzekwowały pułap cenowy na rosyjską ropę transportowaną drogą morską, znacznie go obniżyły oraz usunęły luki prawne, które Rosja wykorzystuje, by przeładowywać ropę do innych pojemników i sprzedawać ją i produkty ropopochodne po cenach rynkowych; wzywa UE, jej państwa członkowskie i partnerów z grupy G-7 do zacieśnienia współpracy z partnerami handlowymi, aby szybciej i skuteczniej zidentyfikować nabywców rosyjskiej ropy naftowej oraz zaprzestać nabywania od nich produktów ropopochodnych; wzywa do umieszczenia wyznaczonych obiektów w wykazie ukierunkowanych sankcji oraz do wprowadzenia całkowitego zakazu ponownego eksportu rosyjskich produktów rafinacji ropy naftowej; wzywa do zharmonizowanego testowania pochodzenia paliw kopalnych, LNG i rafinowanych paliw kopalnych, aby zapobiec ponownemu eksportowi rosyjskiej energii do UE; wzywa państwa członkowskie do dokładnego badania, czy przedsiębiorstwa przestrzegają ograniczeń eksportu towarów wymienionych w wykazie, oraz do nakładania odstraszających kar;

17. zdecydowanie zaleca, aby UE i jej partnerzy z grupy G-7 znacznie rozszerzyli listy sankcyjne na dodatkowe statki, które obchodzą pułapy cenowe i działają z naruszeniem norm międzynarodowych; wzywa UE i kraje partnerskie do starannego sprawdzania adekwatności ubezpieczenia obejmującego wycieki ropy przy stosowaniu ram sankcji, na przykład przy przeprowadzaniu lub odnawianiu rejestracji; apeluje o zaostrzone wymogi należytej staranności, które należy spełnić, aby ubezpieczyć statek, takie jak przedstawienie dowodu umów sprzedaży zgodnych z pułapem cenowym lub wiarygodnych, zweryfikowanych wyciągów bankowych itp.;

18. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zapewniły wystarczającą gotowość na wypadek katastrof środowiskowych, zwłaszcza dużych wycieków ropy naftowej, oraz ścisłą współpracę organów państw członkowskich, zarówno między sobą, jak i z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Morskiego, w celu radzenia sobie z katastrofalnymi transgranicznymi zanieczyszczeniami na dużą skalę, m.in. przez dalszą koordynację wykazów sprzętu potrzebnego do oczyszczania; podkreśla, że tego rodzaju incydenty doprowadzą do długotrwałej i poważnej degradacji środowiska, co może mieć duży wpływ na turystykę, rybołówstwo i przemysł morski w państwach członkowskich, które leżą nad morzem; wzywa Komisję, aby zapewniła Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego dodatkowe środki finansowe w celu zabezpieczenia wystarczającej liczby statków do reagowania na wycieki ropy naftowej;

19. wzywa Komisję do zapewnienia skutecznego wdrożenia i egzekwowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/123/WE zmieniającej dyrektywę 2005/35/WE w sprawie zanieczyszczenia pochodzącego ze statków oraz wprowadzenia sankcji w przypadku naruszenia prawa ² ; wzywa państwa członkowskie, by szybko transponowały i wdrożyły dyrektywę (UE) 2024/1226 w sprawie określenia przestępstw związanych z naruszeniem unijnych środków ograniczających i sankcji za takie naruszenia ³  oraz by zapewniły odpowiednie zasoby finansowe, techniczne i ludzkie w celu właściwego egzekwowania unijnych środków ograniczających;

20. zachęca państwa członkowskie i Komisję do współpracy z partnerami międzynarodowymi i zainteresowanymi stronami, w tym z branży środowiskowej, żeglugi, energetyki, ubezpieczeń i finansów, aby zidentyfikować najlepsze praktyki w zakresie wykrywania uchylania się od sankcji i przeciwdziałania mu oraz łagodzenia szkodliwego wpływu środowiskowego na akweny UE;

21. wzywa Komisję, aby opracowała jaśniejsze wytyczne i solidniejsze standardy należytej staranności dla unijnych przedsiębiorstw i instytucji finansowych, aby uniknąć niezamierzonych interakcji z podmiotami powiązanymi z flotą cieni;

22. wzywa do wspierania prac wysłannika UE ds. sankcji w zakresie przeciwdziałania obchodzeniu sankcji, aby zapobiegać systematycznemu powrotnemu wywozowi towarów objętych sankcjami UE do Rosji, co poważnie osłabia skuteczność unijnych sankcji i utrudnia międzynarodowe wysiłki na rzecz zakończenia wojny; w związku z tym wzywa wszystkie kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące do UE, aby ściśle dostosowały się do unijnych sankcji nakładanych w odpowiedzi na rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie, czym pokażą, że są gotowe przyjąć zobowiązania wynikające z członkostwa w UE; ponawia swój apel do Rady o rozszerzenie uprawnień Prokuratury Europejskiej w celu zwalczania przestępstwa polegającego na naruszaniu unijnych środków ograniczających; wzywa UE i państwa członkowskie do wzmocnienia i scentralizowania na szczeblu UE nadzoru nad wdrażaniem sankcji oraz do opracowania mechanizmu zapobiegającego obchodzeniu sankcji i je monitorującego;

23. zachęca do stosowania globalnych norm przejrzystości w zakresie rejestracji statków, aby ograniczyć korzystanie z firm wydmuszek i z tanich bander i w ten sposób zwiększyć przejrzystość własności statków;

24. wzywa Komisję do zbadania możliwości przyjęcia narzędzi polityki handlowej podobnych do tych stosowanych przez Stany Zjednoczone i szczególnego uwzględnienia podmiotów, które dzięki systemom sankcji zyskują przewagę rynkową i w rezultacie mogą działać nieuczciwie na rynku UE;

25. wyraża zaniepokojenie zgłaszaną nadwyżką produkcji rosyjskiej ropy naftowej, która znacznie przekracza kwotę ustaloną przez Organizację Krajów Eksportujących Ropę Naftową Plus (OPEC+), co dodatkowo umożliwia Rosji obchodzenie ustalonego pułapu cenowego i generowanie dodatkowych dochodów; wzywa UE i jej państwa członkowskie do bacznego monitorowania sytuacji i podjęcia odpowiednich działań we współpracy z międzynarodowymi partnerami UE;

26. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, prezydentowi, rządowi i Radzie Najwyższej Ukrainy, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Międzynarodowej Organizacji Morskiej oraz władzom Rosji.

1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/20/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ubezpieczenia armatorów od roszczeń morskich, Dz.U. L 131 z 28.5.2009, s. 128, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2009/20/oj.

2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/123/WE z dnia 21 października 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2005/35/WE w sprawie zanieczyszczenia pochodzącego ze statków oraz wprowadzenia sankcji w przypadku naruszenia prawa, Dz.U. L 280 z 27.10.2009, s. 52, ELI: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32009L0123.

3 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1226 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie określenia przestępstw związanych z naruszeniem unijnych środków ograniczających i sankcji za takie naruszenia oraz zmiany dyrektywy (UE) 2018/1673, Dz.U. L, 2024/1226, 29.4.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2024/1226/oj.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2025.809
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 listopada 2024 r. w sprawie działań unijnych wymierzonych w rosyjską flotę cieni oraz pełnego egzekwowania sankcji wobec Rosji (2024/2885(RSP))
• Data aktu: 14/11/2024
• Data ogłoszenia: 11/02/2025