Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego - Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok 2016.

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO

Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok 2016

(2017/C 323/01)

(Dz.U.UE C z dnia 28 września 2017 r.)

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

RAMY POLITYCZNE UNII EUROPEJSKIEJ, ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ

OŚWIADCZENIE KSIĘGOWEGO DOŁĄCZONE DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA ROCZNEGO

SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORAZ INFORMACJE DODATKOWE

BILANS

SPRAWOZDANIE Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

SPRAWOZDANIE FINANSOWE - OMÓWIENIE I ANALIZA

SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA BUDŻETU ORAZ INFORMACJE DODATKOWE

GLOSARIUSZ

WPROWADZENIE

Mam przyjemność przedstawić roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok 2016. Sprawozdanie to zawiera pełny przegląd finansów UE za 2016 r., w tym informacje o sytuacji finansowej Unii, wykonaniu budżetu na dany rok, zobowiązaniach warunkowych oraz zobowiązaniach finansowych i zobowiązaniach, które Unia podjęła. Biorąc pod uwagę wieloletni charakter działań Unii, sprawozdanie finansowe zawiera wyjaśnienia dotyczące najważniejszych danych finansowych i ich zmian.

Rok 2016 był dla Unii Europejskiej rokiem pełnym osiągnięć, ale i wyzwań. Budżet UE skoncentrowano na wzmacnianiu gospodarki, zwiększaniu zatrudnienia i wzrostu gospodarczego oraz na inwestycjach w badania. W Europie odnotowano poprawę sytuacji gospodarczej i warunków na rynku pracy oraz spadek bezrobocia w UE.

W ciągu niespełna półtora roku po uruchomieniu Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), stanowiący główny element planu inwestycyjnego dla Europy, przyniósł już wymierne rezultaty. Fundusz, który funkcjonuje we wszystkich 28 państwach członkowskich, do połowy maja 2017 r. zgromadził ponad 190 mld EUR inwestycji, co stanowi ponad połowę docelowej kwoty 315 mld EUR (ustalonej na połowę 2018 r.), przyczyniając się do ożywienia gospodarczego. Pod koniec 2016 r. fundusz gwarancyjny, który obejmuje operacje prowadzone w ramach EFIS przez grupę EBI, został zasilony środkami z budżetu UE i według niniejszego sprawozdania osiągnął kwotę 1 mld EUR.

Nadrzędnym priorytetem budżetu UE w dalszym ciągu jest pobudzenie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji. Komisja nadal podejmuje wysiłki mające na celu przyspieszenie ożywienia gospodarczego w UE, inwestowanie w młodzież i osoby poszukujące pracy oraz w przedsiębiorstwa typu startup i w małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). Dobrym przykładem jest instrument gwarancji kredytowych w ramach programu COSME (na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw), który w 2016 r. nadal odnosił sukcesy, także dzięki dodatkowej zdolności do ponoszenia ryzyka osiągniętej dzięki EFIS. Pod koniec 2016 r. w ramach programu COSME ponad 143 000 małych i średnich przedsiębiorstw w 21 państwach otrzymało już środki finansowe w wysokości ponad 5,5 mld EUR.

"Horyzont 2020", program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji, odgrywa kluczową rolę w budowaniu innowacji oraz gospodarki i społeczeństwa opartych na wiedzy w UE. Udało się pozyskać 49 000 uczestników, a umowy o udzielenie dotacji podpisano na łączną kwotę 20,5 mld EUR. Ponad 21 % wszystkich uczestników stanowiły MŚP. O nasileniu działań prowadzonych w ramach programu "Horyzont 2020" świadczy prawie 40-procentowy wzrost instrumentów gwarancyjnych tego programu, które uwzględniono w niniejszym sprawozdaniu finansowym w porównaniu do ubiegłego roku.

Po zadeklarowaniu usług wstępnych w 2016 r. program Galileo, ustanawiający europejski globalny system nawigacji satelitarnej, przeszedł w 2016 r. z fazy rozmieszczania do fazy eksploatacji. Wartość operacyjnej infrastruktury satelitarnej i naziemnej programu Galileo uwzględniona w tym sprawozdaniu finansowym wynosiła na koniec 2016 r. 2 mld EUR. Realizacja projektów w ramach programu "Horyzont 2020" zachęciła do rozwijania nowych zastosowań systemu Galileo. W wyniku tych projektów na rynek wprowadzono już 13 innowacji, 5 patentów, 34 zaawansowane prototypy i dwa produkty oraz opublikowano 223 prace naukowe. Spodziewany jest wzrost rynku globalnego systemu nawigacji satelitarnej z 5,8 mld urządzeń będących w użyciu w 2017 r. do szacowanych 8 mld urządzeń do 2020 r.

Instrument "Łącząc Europę" (CEF) na rzecz Transportu, mający na celu ułatwienie dostępu projektom infrastrukturalnym do finansowania w sektorach transportu, telekomunikacji i energii, przyczynił się do wybudowania tunelu bazowego pod przełęczą Brenner o długości 64 km, który będzie najdłuższym tunelem kolejowym na świecie o wysokiej przepustowości. Instrument dłużny "Łącząc Europę" ujęty w sprawozdaniu finansowym daje możliwość podziału ryzyka związanego z finansowaniem dłużnym w postaci długu uprzywilejowanego i podporządkowanego lub gwarancji oraz wsparcia w odniesieniu do obligacji na finansowanie projektów.

W 2016 r. Europa kontynuowała działania prowadzone w odpowiedzi na nowe wyzwania wynikające ze zmieniającej się sytuacji geopolitycznej. Budżet UE zapewnił państwom członkowskim wsparcie w zakresie właściwego zarządzania przepływami migracyjnymi, eliminowania przyczyn migracji i ochrony strefy Schengen. W 2016 r. nabrała tempa realizacja programów krajowych państw członkowskich w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Komisja utworzyła również Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji, który działa od dnia 17 lutego 2016 r. i w odniesieniu do którego sprawozdanie finansowe obejmuje wkłady państw członkowskich w wysokości 630 mln EUR wpłacone w 2016 r. Umożliwiło to Komisji, poza innymi inicjatywami, uruchomienie innowacyjnego programu o nazwie "Siatka bezpieczeństwa socjalnego", którego celem jest udzielenie pomocy nawet milionowi uchodźców znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji w Turcji przez regularne przydzielanie środków pieniężnych. Jest to przykład coraz szerszego wykorzystania pomocy z budżetu UE jako efektywnego i skutecznego sposobu na udzielenie pomocy osobom w sytuacjach kryzysowych.

W czerwcu 2016 r. Komisja zaproponowała nowe ramy partnerstwa z państwami trzecimi na podstawie Europejskiego programu w zakresie migracji. W ramach tych skonkretyzowano europejskie podejście do pogłębienia współpracy z krajami pochodzenia, tranzytu i krajami docelowymi przepływów migracyjnych. Jest ono wspierane w ramach większości programów budżetowych "globalnego wymiaru Europy", a także z odpowiednich funduszy powierniczych Unii, w szczególności Funduszu Powierniczego na rzecz Syrii, który ujęto w rocznym sprawozdaniu finansowym. Odpowiednie finansowanie tych ram partnerstwa jest niezbędne, by można było zacieśnić współpracę z priorytetowymi krajami partnerskimi oraz kontynuować wysiłki na szlaku środkowośródziemnomorskim.

Inne globalne wyzwania, takie jak rozwiązywanie problemów dotyczących zmiany klimatu, nadal stanowią priorytety budżetu UE. W 2016 r. całkowity wkład w uwzględnianie kwestii klimatu oszacowano na 20,9 % zgodnie z celem ustalonym na obecny okres WRF obejmujący lata 2014-2020.

Pod względem budżetowym europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne oraz wspólna polityka rolna pozostają głównymi instrumentami inwestycyjnymi UE. W 2016 r. z budżetu UE wydatkowano kwotę 57,4 mld EUR na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich oraz, pomimo wcześniejszych opóźnień w uruchamianiu i wdrażaniu obecnych WRF, wydatkowano kwotę 37,8 mld EUR na spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.

Komisja rozpoczęła debatę z 27 państwami członkowskimi na temat przyszłości i priorytetów UE. Będziemy kontynuować współpracę w celu zbudowania zamożniejszej, bezpieczniejszej i bardziej konkurencyjnej przyszłości.

	Günther H. Oettinger
	Komisarz ds. budżetu i zasobów ludzkich, Komisja Europejska

RAMY POLITYCZNE UNII EUROPEJSKIEJ, ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ

Unia Europejska (UE) jest unią, której 28 ¹  europejskich państw (państw członkowskich) przyznaje kompetencje na rzecz osiągania wspólnych celów. Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.

1. RAMY POLITYCZNE

Traktaty UE

Nadrzędne cele i zasady, którymi kierują się Unia i instytucje europejskie, określono w Traktatach. Unia i instytucje UE mogą działać wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych im na mocy traktatów na potrzeby osiągnięcia celów określonych w tych Traktatach, przy czym muszą czynić to zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności ² .

Aby osiągnąć cele i realizować swoje polityki Unia zapewnia sobie niezbędne środki finansowe. Komisja odpowiada za realizację celów we współpracy z państwami członkowskimi oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami.

UE realizuje cele ustanowione w Traktacie za pomocą szeregu narzędzi, jednym z których jest budżet UE. Inne narzędzia to np. proponowanie przepisów lub realizowanie strategii politycznych.

Strategia "Europa 2020"

W strategii "Europa 2020" zatwierdzonej w 2010 r. przez szefów państw lub rządów państw członkowskich UE określono 10-letnią strategię dla UE na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego na szczeblu unijnym ³ . Strategia obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety - inteligentny i trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu - oraz pięć zasadniczych celów UE. Pomyślna realizacja tej strategii zależy od wszystkich unijnych podmiotów działających wspólnie.

Budżet UE jest tylko jednym z wielu unijnych narzędzi przyczyniających się do osiągania celów strategii "Europa 2020". Aby osiągnąć konkretne wyniki w ramach tej strategii, uruchomiono szeroki wachlarz działań na szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym.

Priorytety polityczne Komisji

Priorytety polityczne Komisji zostały określone w wytycznych politycznych ustanowionych przez przewodniczącego Komisji i stanowią one dla Komisji plan działania, który jest w pełni zgodny i spójny ze strategią "Europa 2020" stanowiącą długoterminową strategię wzrostu w Europie.

10 PRIORYTETÓW

- Pobudzenie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji	- Rozsądna i wyważona umowa o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi
- Połączony jednolity rynek cyfrowy	- Obszar sprawiedliwości i przestrzegania praw podstawowych, którego podstawą jest wzajemne zaufanie
- Stabilna unia energetyczna z perspektywiczną polityką w kwestii zmiany klimatu	- W kierunku nowej polityki w dziedzinie migracji
- Pogłębiony i bardziej sprawiedliwy rynek wewnętrzny oparty na wzmocnionej bazie przemysłowej	- Silniejsza pozycja Europy na arenie międzynarodowej
- Pogłębiona i bardziej sprawiedliwa unia gospodarcza i walutowa (UGW)	- Unia demokratycznych zmian

Strategie polityczne wspierane ze środków z budżetu UE są realizowane zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi (WRF).

WRF

W ramach WRF priorytety polityczne UE przekłada się na warunki finansowe w perspektywie co najmniej 5 lat. Określa się roczne maksymalne kwoty (pułapy) dla łącznych wydatków UE oraz dla głównych kategorii wydatków (działów). Suma pułapów dla wszystkich działów daje łączny pułap środków na zobowiązania.

WRF wspierają działania UE na rzecz realizacji celów polityki unijnej przez wystarczająco długi okres, aby osiągnąć skuteczność i zapewnić spójną długoterminową wizję dla beneficjentów i współfinansujących organów krajowych. WRF na lata 2014-2020 i tworzące je programy, w których maksymalne zobowiązania budżetowe na przedmiotowy okres określono na kwotę 960 mld EUR, zaś płatności na kwotę 908 mld EUR (według cen z 2011 r.), opracowano w oparciu o silną europejską logikę i wartość dodaną, aby pomóc w osiągnięciu wspólnie uzgodnionych celów strategii "Europa 2020" na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego.

WRF uzgadnia się na zasadzie jednomyślności, która wskazuje na zgodę wszystkich państw członkowskich w odniesieniu do celów i wydatków. Z budżetu UE finansowany jest szereg strategii politycznych i programów w całej UE. Zgodnie z priorytetami określonymi przez Parlament Europejski i Radę w WRF Komisja realizuje programy wydatków, działania i projekty. W ramach głównego obszaru wydatków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych UE zobowiązuje się prawnie do realizacji tych działań poprzez przyjęcie programów operacyjnych.

Porozumienie międzyinstytucjonalne

WRF są uzupełnione porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami ⁴ , które jest porozumieniem politycznym pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją. Celem tego porozumienia, przyjętego w 2013 r. zgodnie z art. 295 TFUE, jest wdrożenie dyscypliny budżetowej oraz poprawa funkcjonowania corocznej procedury budżetowej oraz współpracy między instytucjami w kwestiach budżetowych, jak również zapewnienie należytego zarządzania finansami.

Budżet roczny

Budżet roczny jest sporządzany przez Komisję i zazwyczaj zostaje uzgodniony do połowy grudnia z Parlamentem Europejskim i Radą zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 314 TFUE. Zgodnie z zasadą równowagi budżetowej łączne dochody muszą odpowiadać łącznym wydatkom (środkom na płatności) w danym roku budżetowym.

Głównym źródłem finansowania UE są dochody z tytułu zasobów własnych, które są uzupełniane przez inne dochody. Istnieją trzy rodzaje zasobów własnych: tradycyjne zasoby własne (takie jak cła i opłaty wyrównawcze od cukru), zasoby własne oparte na podatku od wartości dodanej (VAT) oraz zasoby oparte na dochodzie narodowym brutto (DNB). Inne dochody wynikające z działań UE (np. grzywny za naruszenie zasad konkurencji) stanowią na ogół mniej niż 10 % łącznej kwoty dochodów. Całkowita kwota zasobów własnych niezbędna do sfinansowania budżetu jest uwarunkowana łączną kwotą wydatków pomniejszoną o pozostałe dochody. Całkowita kwota zasobów własnych nie może przekroczyć 1,23 % łącznego dochodu narodowego brutto (DNB) państw członkowskich.

Wydatki operacyjne UE obejmują różne działy WRF i przyjmują różne formy w zależności od sposobu wypłacania środków pieniężnych i zarządzania nimi. Budżet UE jest wykonywany w trzech trybach zarządzania:

Zarządzanie dzielone: w ramach tej metody wykonania budżetu realizację zadań powierza się państwom członkowskim. Ok. 80 % wydatków podlega właśnie tej metodzie zarządzania, która ma zastosowanie w takich dziedzinach jak wydatki rolne i działania strukturalne.

Zarządzanie bezpośrednie: gdy budżet jest wykonywany bezpośrednio przez służby Komisji.

Zarządzanie pośrednie: dotyczy to sytuacji, w której Komisja powierza zadania związane z wykonaniem budżetu organom przewidzianym prawem UE lub prawem krajowym, takim jak agencje UE lub organizacje międzynarodowe.

Rozporządzenie finansowe

Rozporządzenie finansowe (RF) mające zastosowanie do budżetu ogólnego stanowi centralny dokument architektury regulacyjnej finansów UE, który zawiera przepisy finansowe UE. Rozporządzenie to określa ogólne zasady regulujące budżet UE.

2. ZARZĄDZANIE I ROZLICZALNOŚĆ W UE

2.1. STRUKTURA INSTYTUCJONALNA

Ład organizacyjny UE tworzą instytucje, agencje i inne organy UE, które zostały wymienione w informacji dodatkowej 9 w informacjach dodatkowych do skonsolidowanych sprawozdań finansowych. Najważniejszymi instytucjami, na których spoczywa główna odpowiedzialność za opracowanie polityk i podejmowanie decyzji, są Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada oraz Komisja.

Komisja jest organem wykonawczym UE i działa w jej ogólnym interesie. Czyni to, zgłaszając wnioski w sprawie przepisów; realizując polityki UE; nadzorując prawidłowe wdrażanie Traktatów i prawa europejskiego; zarządzając budżetem UE; oraz reprezentując Unię poza Europą.

Funkcjonowanie wewnętrzne Komisji opiera się na szeregu kluczowych zasad leżących u podstaw dobrego rządzenia, tj. na jasnym określeniu ról i obowiązków, silnym zaangażowaniu w zarządzanie wynikami i zgodności z ramami prawnymi, przejrzystych mechanizmach rozliczalności, ramach regulacyjnych o wysokiej jakości i sprzyjających włączeniu społecznemu, otwartości i przejrzystości oraz na wysokich standardach zachowania etycznego.

2.2. STRUKTURA ZARZĄDZANIA KOMISJI

Komisja Europejska posiada unikalny system zarządzania z wyraźnym podziałem na struktury nadzoru politycznego i nadzoru administracyjnego oraz odpowiednio określone linie odpowiedzialności i rozliczalności finansowej. System opiera się na Traktatach, a struktura uległa zmianom w celu dostosowania się do zmieniającego się środowiska i zachowania zgodności z najlepszymi praktykami określonymi w odpowiednich normach międzynarodowych ⁵ .

- Kolegium komisarzy ponosi zbiorową odpowiedzialność polityczną za pracę Komisji. Operacyjne wykonanie budżetu powierza się dyrektorom generalnym i szefom służb, którzy odpowiadają za strukturę administracyjną Komisji ⁶ .

- Kolegium powierza zadania z zakresu zarządzania finansami dyrektorom generalnym lub szefom służb, którzy tym samym stają się delegowanymi urzędnikami zatwierdzającymi. Zadania te mogą następnie zostać powierzone dyrektorom, kierownikom działu i innym urzędnikom, którzy tym samym stają się subdelegowanymi urzędnikami zatwierdzającymi. Kompetencje urzędników zatwierdzających obejmują cały proces zarządzania, poczynając od określenia, co należy zrobić, aby zrealizować cele polityki ustalone przez daną instytucję, aż po zarządzanie podjętymi działaniami pod względem operacyjnym i budżetowym.

W Komisji role i obowiązki związane z zarządzaniem finansami są więc jasno określone i stosowane. Takie podejście uznaje się za podejście zdecentralizowane z wyraźnie określonymi obowiązkami mające na celu stworzenie kultury administracyjnej, która zachęca urzędników do wzięcia odpowiedzialności za działania, nad którymi sprawują kontrolę, oraz do przekazania im kontroli nad działaniami, za które są odpowiedzialni.

W kontekście cyklu planowania i programowania strategicznego Komisji każdy urzędnik zatwierdzający jest zobowiązany do przygotowania "rocznego sprawozdania z działalności" na temat osiągnięć działalności i polityki oraz wyników osiągniętych w danym roku, w którym oświadcza, że środki wykorzystano zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz że ustanowił procedury kontroli zapewniające niezbędną gwarancję legalności i prawidłowości operacji leżących u podstaw rozliczeń. Na szczeblu Komisji wyniki te przyjmuje się i publikuje w formie zagregowanej w rocznym sprawozdaniu z zarządzania i wyników dotyczącym budżetu UE, a następnie przesyła do Parlamentu Europejskiego i Rady, przy czym sprawozdanie to stanowi główne narzędzie, za pośrednictwem którego kolegium komisarzy bierze na siebie odpowiedzialność polityczną za zarządzanie budżetem.

Księgowy Komisji jest odpowiedzialny na szczeblu centralnym za zarządzanie zasobami finansowymi, procedury odzyskiwania należności, ustanawianie reguł rachunkowości na podstawie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Sektora Publicznego i metod w tym zakresie, zatwierdzanie systemów rachunkowości oraz sporządzanie sprawozdań Komisji i skonsolidowanych sprawozdań rocznych UE. Ponadto księgowy ma obowiązek podpisania rocznego sprawozdania finansowego, oświadczając, że przedstawia ono rzetelnie, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne. Księgowy sprawuje niezależną funkcję i ponosi główną odpowiedzialność, jeżeli chodzi o sprawozdawczość finansową w Komisji. Audytor wewnętrzny Komisji również sprawuje scentralizowaną i niezależną funkcję.

Rolę w ładzie korporacyjnym Komisji odgrywa również Rada Zarządzania Korporacyjnego, zapewniając nadzór i strategiczne działania w zakresie najważniejszych kwestii związanych z zarządzaniem korporacyjnym, w tym zarządzanie zasobami finansowymi i ludzkimi. Rada pod przewodnictwem Sekretarza Generalnego regularnie organizuje posiedzenia z udziałem dyrektorów generalnych i gabinetów odpowiedzialnych za budżet, zasoby ludzkie i IT, aby zapewnić wprowadzenie niezbędnych struktur organizacyjnych i technicznych w Komisji w celu skutecznej i efektywnej realizacji priorytetów politycznych przewodniczącego.

2.3. RZETELNE RAMY WYKONANIA

Wdrażanie rzetelnych ram wykonania ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia silnego koncentrowania się na wynikach, europejskiej wartości dodanej i prawidłowym zarządzaniu programami UE. W trakcie wykonywania budżetu UE należy uwzględnić różnorodność celów oraz komplementarność i główny nurt polityki i programów, a także kluczową rolę państw członkowskich w wykonywaniu budżetu UE. Komisja zobowiązuje się do zapewnienia w ramach budżetu UE lepszych wyników dla obywateli oraz wsparcia priorytetów politycznych. Aby zapewnić przydzielenie środków na realizację priorytetów oraz aby zagwarantować, że każde działanie wiąże się z wysoką wydajnością i wartością dodaną, Komisja realizuje inicjatywę "Budżet UE zorientowany na wyniki" Opierając się na ramach wykonania na lata 2014-2020, promuje on lepszą równowagę między zgodnością a wykonaniem. Ramy wykonania na lata 2014-2020 włączono jako nowy element obowiązkowy oraz jako kluczowy filar większego ukierunkowania na rezultaty w tym okresie programowania. W okresie tym przewiduje się ustanowienie jasnych i wymiernych celów, wskaźników i założeń oraz określenie ustaleń w zakresie monitorowania, sprawozdawczości i oceny.

Roczne sprawozdanie z zarządzania i wyników dotyczące budżetu UE zawiera kompleksowy przegląd wykonania budżetu UE, zarządzania tym budżetem i jego ochrony. Zawiera również wyjaśnienie, w jaki sposób budżet UE wspiera realizację priorytetów politycznych Unii Europejskiej, objaśnienie wyników osiągniętych w ramach budżetu UE oraz roli, jaką Komisja odgrywa w zapewnianiu i promowaniu najwyższych standardów zarządzania budżetem i finansami.

2.4. SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA

Głównym elementem sprawozdawczości finansowej UE jest zintegrowany pakiet sprawozdawczości finansowej UE, który obejmuje skonsolidowane sprawozdanie roczne UE oraz inne sprawozdania towarzyszące sprawozdaniu finansowemu, tj. roczne sprawozdanie z zarządzania i wyników dotyczące budżetu UE i sprawozdanie z działań następczych podjętych w związku z absolutorium. Zintegrowany pakiet sprawozdawczości finansowej zapewnia obywatelom pełny wgląd w sytuację finansową i operacyjną UE każdego roku.

Skonsolidowane sprawozdanie roczne UE zawiera informacje finansowe na temat działalności instytucji, agencji i innych organów UE z punktu widzenia rachunkowości memoriałowej i budżetowej. Nie obejmuje ono sprawozdań rocznych państw członkowskich.

Skonsolidowane sprawozdanie roczne UE obejmuje dwie oddzielne, choć powiązane ze sobą części:

a) skonsolidowane sprawozdania finansowe; oraz

b) sprawozdania z wykonania budżetu, które zawierają zbiorczą ewidencję wykonania budżetu.

Ponadto do skonsolidowanego sprawozdania rocznego UE dołącza się omówienie i analizę sprawozdania finansowego, w których podsumowano istotne zmiany i tendencje w sprawozdaniu finansowym oraz wyjaśniono istotne zagrożenia i niepewności, z którymi zmaga się UE i którym musi sprostać w przyszłości.

Sprawozdawczość i rozliczalność w Komisji:

Zintegrowany pakiet sprawozdawczości finansowej	Skonsolidowane sprawozdanie roczne UE Roczne sprawozdanie z zarządzania i wyników dotyczące budżetu UE Sprawozdanie w sprawie działań następczych w związku z absolutorium
Inne sprawozdania	Sprawozdanie ogólne z działalności UE Roczne sprawozdania z działalności dyrekcji generalnych Sprawozdanie z zarządzania budżetem i finansami

2.5. KONTROLE Kontrola zewnętrzna

Trybunał Obrachunkowy (Trybunał) jest audytorem zewnętrznym instytucji (i organów) UE. Misją Trybunału jest przyczynianie się do poprawy zarządzania finansami UE, działanie na rzecz rozliczalności i przejrzystości, a także działanie w charakterze niezależnego strażnika interesów finansowych obywateli UE. Rola Trybunału jako niezależnego kontrolera zewnętrznego UE polega na sprawdzaniu, czy unijne środki są właściwie rozliczane oraz czy są gromadzone i wydawane zgodnie ze stosownymi przepisami i rozporządzeniami, a także czy przynoszą odpowiednią wartość w stosunku do kosztów.

Roczne sprawozdanie finansowe i zarządzanie zasobami UE badane są przez Trybunał, który w ramach swoich działań sporządza dla Parlamentu Europejskiego i Rady:

1) roczne sprawozdanie dotyczące działań finansowanych z budżetu ogólnego, przedstawiając w nim swoje uwagi na temat rocznego sprawozdania finansowego i operacji leżących u podstaw rozliczeń;

2) opinię, opartą na wynikach swoich kontroli i zawartą w sprawozdaniu rocznym w postaci poświadczenia wiarygodności, dotyczącą: (i) wiarygodności rozliczeń oraz (ii) legalności i prawidłowości operacji leżących u podstaw rozliczeń, obejmujących zarówno pobrane dochody, jak i płatności na rzecz beneficjentów końcowych; oraz

3) specjalne sprawozdania dotyczące określonych obszarów.

Absolutorium

Ostatnim etapem cyklu budżetowego jest udzielenie absolutorium z wykonania budżetu za dany rok budżetowy. Absolutorium udziela się Komisji i wszystkim innym instytucjom i organom UE. Absolutorium odzwierciedla polityczny aspekt zewnętrznej kontroli wykonania budżetu i stanowi decyzję, którą Parlament Europejski, działając na zalecenie Rady, "zwalnia" Komisję (oraz inne organy UE) z odpowiedzialności za zarządzanie danym budżetem, ogłaszając koniec okresu obowiązywania tego budżetu. W UE organem udzielającym absolutorium jest Parlament Europejski. Oznacza to, że po kontroli i sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego Rada wydaje zalecenie, a następnie Parlament Europejski podejmuje decyzję w sprawie udzielenia Komisji i innym organom WE absolutorium z wykonania budżetu UE za dany rok budżetowy. Decyzja ta podejmowana jest na podstawie badania rocznego sprawozdania finansowego, rocznego sprawozdania Komisji z zarządzania i wyników dotyczącego budżetu UE, sprawozdania rocznego, opinii pokontrolnej i sprawozdań specjalnych Trybunału, a także odpowiedzi Komisji na pytania i wnioski o udzielenie dodatkowych informacji.

Procedura udzielenia absolutorium może zakończyć się na trzy sposoby: udzieleniem, przesunięciem terminu udzielenia lub odmową udzielenia absolutorium. Nieodłączną część corocznej procedury udzielania absolutorium z wykonania budżetu w Parlamencie Europejskim stanowią przesłuchania komisarzy, którzy odpowiadają na pytania posłów do Parlamentu Europejskiego z Komisji Kontroli Budżetowej dotyczące obszarów polityki, za które są odpowiedzialni. Ostateczne sprawozdanie dotyczące absolutorium wraz z zaleceniami podjęcia określonych działań skierowanymi do Komisji przyjmuje się na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego. Zalecenia Rady dotyczące absolutorium przyjmuje Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych (Rada Ecofin). Zarówno sprawozdanie Parlamentu Europejskiego dotyczące absolutorium, jak i zalecenia Rady w tej sprawie są przedmiotem corocznego sprawozdania z działań następczych, w którym Komisja przedstawia w zarysie konkretne działania, jakie podjęła w celu wykonania zaleceń.

OŚWIADCZENIE KSIĘGOWEGO DOŁĄCZONE DO SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA ROCZNEGO

Skonsolidowane sprawozdanie roczne Unii Europejskiej za 2016 r. sporządzono na podstawie informacji przedstawionych przez instytucje i organy na mocy art. 148 ust. 2 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Niniejszym oświadczam, że sprawozdanie to zostało sporządzone zgodnie z tytułem IX tego rozporządzenia finansowego oraz z zasadami, regułami i metodami rachunkowości określonymi w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

Księgowi tych instytucji i organów przekazali mi wszystkie informacje niezbędne w celu sporządzenia sprawozdania prezentującego aktywa i zobowiązania Unii Europejskiej oraz wykonanie budżetu, jak również potwierdzili ich wiarygodność.

Niniejszym poświadczam, że w oparciu o wyżej wymienione informacje oraz kontrole, które uznałem za niezbędne przed podpisaniem sprawozdania finansowego Komisji Europejskiej, mam wystarczającą pewność, że sprawozdanie rzetelnie przedstawia, we wszystkich istotnych aspektach, sytuację finansową, wyniki operacji oraz przepływy pieniężne Unii Europejskiej.

	[podpisano]
	Rosa ALDEA BUSQUETS
	Księgowy Komisji
	23 czerwca 2017 r.

SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORAZ INFORMACJE DODATKOWE ⁷

SPIS TREŚCI

BILANS

SPRAWOZDANIE Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

1. ISTOTNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI

2. INFORMACJE DODATKOWE DO BILANSU

3. INFORMACJE DODATKOWE DO SPRAWOZDANIA Z FINANSOWYCH WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI

4. ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE I AKTYWA

5. ZOBOWIĄZANIA BUDŻETOWE I PRAWNE

6. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM

7. UJAWNIENIE INFORMACJI NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH

8. ZDARZENIA NASTĘPUJĄCE PO DNIU BILANSOWYM

9. ZAKRES KONSOLIDACJI

grafika

1 W dniu 29 marca 2017 r. Zjednoczone Królestwo oficjalnie powiadomiło o swoim zamiarze opuszczenia UE, rozpoczynając tym samym proces wystąpienia na mocy art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej.

2 Zgodnie z zasadą pomocniczości Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów. Zob. art. 5 TFUE.

3 Zob. komunikat Komisji "Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu", COM(2010) 2020 z dnia 3 marca 2010 r.

4 Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (2013/C 373/01).

5 Np. normy kontroli wewnętrznej opierają się na zasadach kontroli wewnętrznej COSO 2013.

6 W rezultacie pojęcie "Komisja Europejska" oznacza zarówno instytucję - kolegium - tworzoną przez członków Komisji, jak i administrację kierowaną przez dyrektorów generalnych jej departamentów (oraz szefów innych struktur administracyjnych, takich jak służby, biura i agencje wykonawcze).

7 Należy zauważyć, że w związku z zaokrągleniem danych liczbowych do mln EUR może się wydawać, że niektóre dane finansowe w poniższych tabelach nie sumują się.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2017.323.1
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Trybunału Obrachunkowego - Skonsolidowane roczne sprawozdanie finansowe Unii Europejskiej za rok 2016.
• Data aktu: 28/09/2017
• Data ogłoszenia: 28/09/2017