(2017/C 242/06)(Dz.U.UE C z dnia 27 lipca 2017 r.)
Decyzją nr 085/17/COL z dnia 3 maja 2017 r. zamieszczoną w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu Urząd Nadzoru EFTA wszczął postępowanie na mocy części I art. 1 ust. 2 protokołu 3 do Porozumienia między państwami EFTA w sprawie ustanowienia Urzędu Nadzoru i Trybunału Sprawiedliwości. Władze Islandii otrzymały stosowną informację wraz z kopią wyżej wymienionej decyzji.
Urząd Nadzoru EFTA wzywa niniejszym państwa EFTA, państwa członkowskie UE oraz inne zainteresowane strony do zgłaszania uwag w sprawie omawianego środka w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego zaproszenia na poniższy adres Urzędu Nadzoru EFTA:
EFTA Surveillance Authority
Registry
35, Rue Belliard/Belliardstraat 35
1040 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Uwagi zostaną przekazane władzom islandzkim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
Streszczenie
Procedura
W piśmie przesłanym pocztą elektroniczną dnia 24 marca 2015 r. władze Islandii zwróciły się do Urzędu Nadzoru EFTA z zapytaniem, czy zobowiązania finansowe przedsiębiorstwa Landsvirkjun wynikające z kontraktów na instrumenty pochodne mogą być gwarantowane w ramach istniejącego systemu gwarancji państwowych Islandii. System ten stanowił przedmiot decyzji Urzędu nr 159/13/COL 1 .
Urząd wystąpił o informacje dotyczące tego środka i otrzymał je od władz islandzkich w pismach z dnia 11 lutego 2016 r. i 22 marca 2016 r. Sprawa ta została również omówiona na spotkaniu władz islandzkich oraz Urzędu w Reykjaviku dnia 31 maja 2016 r. W następstwie spotkania Urząd wysłał do władz Islandii pismo, w którym zapisano przebieg spotkania oraz poproszono o dalsze wyjaśnienia. W piśmie nadesłanym pocztą elektroniczną dnia 31 października 2016 r. władze Islandii odpowiedziały na pismo Urzędu oraz przedstawiły pewne dodatkowe dokumenty.
Okoliczności faktyczne
Landsvirkjun jest spółką partnerstwa publicznego, podlegającą ustawie nr 42/1983 w sprawie Landsvirkjun, z późniejszymi zmianami; Landsvirkjun stanowi wspólną własność Skarbu Państwa (99,9 %) oraz Eignarhlutir ehf (0,1 %) - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należącej w całości do Skarbu Państwa. Landsvirkjun jest obecnie największym wytwórcą energii elektrycznej w Islandii, posiadającym ponad 75 % udziału w krajowej produkcji energii elektrycznej, oraz jednym z 10 największych przedsiębiorstw w Europie prowadzących działalność w sektorze energii odnawialnej.
Dział Zarządzania Długiem Publicznym to dział Banku Centralnego Islandii. Bank Centralny Islandii jest niezależną instytucją publiczną, której właścicielem jest państwo islandzkie.
Przedsiębiorstwo Landsvirkjun jest narażone na ryzyko wynikające z wymiany walut (FX) oraz ryzyko stopy procentowej w odniesieniu do jego portfela dłużnego. Landsvirkjun korzysta z różnych rodzajów kontraktów na instrumenty pochodne, aby kontrolować swoje ryzyko rynkowe oraz nim zarządzać.
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy Urzędu na temat okoliczności faktycznych, Dział Zarządzania Długiem Publicznym udziela przedsiębiorstwu Landsvirkjun gwarancji na pewne instrumenty pochodne przynajmniej od 2013 r. Decyzja dotyczy gwarancji udzielonych przez Dział Zarządzania Długiem Publicznym na następujące kontrakty na instrumenty pochodne: swapy walutowe, opcje walutowe oraz swapy stóp procentowych.
Zgodnie z pkt 3.2 wytycznych w sprawie gwarancji państwowych ("Wytyczne w sprawie gwarancji") 2 łączne spełnienie następujących warunków wystarczy, aby wykluczyć występowanie elementów pomocy państwa w indywidualnej gwarancji:
Urząd uznaje wstępnie, że gwarancje udzielone przedsiębiorstwu Landsvirkjun przez Dział Zarządzania Długiem Publicznym na transakcje na instrumentach pochodnych, o których mowa powyżej, nie spełniają warunków b), c) oraz d). Na tym etapie obecność elementów pomocy państwa nie może zostać wykluczona na podstawie pkt 3.2 wytycznych w sprawie gwarancji.
Po pierwsze, dotychczas władze Islandii nie były w stanie wyjaśnić, czy wspomniane gwarancje są powiązane z konkretnymi zobowiązaniami, jaka jest maksymalna kwota gwarancji oraz czy gwarancje są ograniczone w czasie. Urząd jest zatem obecnie zdania, że warunek b) pkt 3.2 wytycznych w sprawie gwarancji nie został spełniony.
Po drugie, gwarancje zdają się pokrywać wszystkie zobowiązania finansowe przedsiębiorstwa Landsvirkjun w ramach odnośnych kontraktów na instrumenty pochodne. Władze Islandii nie przedstawiły dotychczas żadnych informacji, które pozwoliłby na ocenienie, czy gwarancja jest ograniczona do 80 % niespłaconych zobowiązań finansowych. Co więcej, nie ma informacji pozwalających na oszacowanie zobowiązań finansowych przedsiębiorstwa Landsvirkjun w ramach kontraktów na instrumenty pochodne, które są gwarantowane przez Dział Zarządzania Długiem Publicznym. Urząd jest zatem obecnie zdania, że warunek c) pkt 3.2 wytycznych w sprawie gwarancji nie został spełniony.
Po trzecie, zgodnie z wytycznymi w sprawie gwarancji, ponoszone ryzyko powinno być normalnie wynagradzane odpowiednią stawką prowizji za kwotę będącą przedmiotem gwarancji lub regwarancji. Jeżeli chodzi o gwarancje udzielone przez Dział Zarządzania Długiem Publicznym na swapy walutowe i opcje walutowe, wydaje się, że Landsvirkjun nie płaci żadnej prowizji. Jeżeli chodzi o gwarancje udzielone przez Dział Zarządzania Długiem Publicznym na swapy stóp procentowych, władze Islandii twierdzą, że Landsvirkjun płaci odpowiednią stawkę prowizji gwarancyjnej za zobowiązania netto wynikające z kontraktów na instrumenty pochodne, które wykazują stratę netto dla przedsiębiorstwa Landsvirkjun. Urząd nie otrzymał jednak wystarczających informacji dotyczącej metodologii, jaka została użyta do obliczenia stawki prowizji, oraz tego, czy stawka prowizji może być uznana za rynkową.
Ocena
Urząd jest obecnie zdania, że gwarancje, o których mowa w niniejszej decyzji, stanowią korzyść w rozumieniu zasad pomocy państwa. Wydaje się też, że przedmiotowy środek ma selektywny charakter, może naruszać konkurencję i wpływać na wymianę handlową na terenie EOG. W związku z tym Urząd nie może wykluczyć, że środek ten stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 61 ust. 1 Porozumienia EOG. Władze islandzkie nie przedstawiły na obecnym etapie żadnych argumentów na uzasadnienie zgodności potencjalnej pomocy państwa, o której mowa, z art. 59 ust. 2 lub art. 61 ust. 3 Porozumienia EOG.
Wniosek
W świetle powyższych zastrzeżeń Urząd podjął decyzję o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego zgodnie z częścią I art. 1 ust. 2 protokołu 3 do Porozumienia między państwami EFTA w sprawie ustanowienia Urzędu Nadzoru i Trybunału Sprawiedliwości. Zainteresowane strony wzywa się do nadsyłania uwag w terminie jednego miesiąca od publikacji niniejszego zawiadomienia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
1 Decyzja Urzędu nr 159/13/COL z dnia 24.4.2013 r. dotycząca zamknięcia postępowania w sprawie istniejącej pomocy przyznanej przedsiębiorstwom Landsvirkjun oraz Orkuveita Reykjavíkur za pośrednictwem nieograniczonych gwarancji państwa (Dz.U. C 237 z 15.8.2013, s. 3 oraz Suplement EOG nr 45 z 15.8.2013, s. 28).
2 Dz.U. L 105 z 21.4.2011, s. 32 oraz Suplement EOG nr 23 z 21.4.2011, s. 1.
3 Document No 753626.
4 The Authority's Decision No 159/13/COL of 24 April 2013 to close the case concerning existing aid granted to Landsvirkjun and Orkuveita Reykjavíkur through unlimited state guarantees (OJ C 237, 15.8.2013, p. 3 and EEA Supplement No 45, 15.8.2013, p. 28).
5 Document No 753593.
6 Document No 754498.
7 Document No 793116.
8 Document No 793783.
9 Document No 798576.
10 Follow-up letter of the Authority of 27 June 2016 (Document No 806762), Annex 9.
11 Document No 824636.
12 The Authority's Decision No 193/16/COL of 24 October 2016 on the sale of electricity to Norðurál (OJ C 26, 26.1.2017, p. 7, and EEA Supplement No 7, 26.1.2017, p. 2), paragraphs 4 and 6.
13 The Authority's Decision No 193/16/COL, paragraph 5.
16 Ibid.
17 Ibid.
18 Document No 793116.
19 Document No 753626.
20 Document No 793116.
21 For the avoidance of doubt, the current decision does not concern derivatives contracts for hedging risks due to aluminium price fluctuations.
22 Ibid.
23 Follow-up letter of the Authority of 27 June 2016 (Document No 806762), Annex 9.
24 Document No 793116.
25 Ibid.
26 Ibid.
27 Documents No 793116 and 798576.
28 According to the Icelandic authorities, Summa is an independent financial company regulated by the FSA.
29 Document No 798576.
30 The Authority notes that the Commission has accepted in the past methodologies for assessing the value of 100 % hedging guarantees where it was not possible to calculate in advance the final amount that would be effectively covered by the guarantees. See Commission decision of 24 April 2002 in case N706/2002, paragraph 48 and 76 et seq.
31 The Authority's Decision No 302/09/COL of 8 July 2009 to propose appropriate measures with regard to state aid granted to Landsvirkjun and Orkuveita Reykjavíkur, available on the Authority's website: http://www.eftasurv.int/?1=1&showLinkID= 17084&1=1.
32 Chapter of the EFTA Surveillance Authority's State Aid Guidelines on state guarantees (OJ L 274, 26.10.2000, p. 29, and EEA Supplement No 48, 26.10.2000, p. 45).
33 The Authority's Decision No 159/13/COL.
34 OJ L 105, 21.4.2011, p. 32 and EEA Supplement No 23, 21.4.2011, p. 1.
35 According to article 2(1)(b) of the Directive 2004/109/EC: '"debt securities" means bonds or other forms of transferable securitised debts, with the exception of securities which are equivalent to shares in companies or which, if converted or if the rights conferred by them are exercised, give rise to a right to acquire shares or securities equivalent to shares'.
36 Guarantee Guidelines, point 2.1.
37 Ibid.
38 The role of GDM is further described in section 2.2 in part I.
39 The Authority's decision No 302/09/COL, section 1.2.2 of part II.
41 See for instance judgments in SFEI and Others, C-39/94, EU:C:1996:285, paragraph 60 and Spain v Commission, C-342/96, EU:C:1999:210, paragraph 41.
42 Guarantee Guidelines, point 2.1.
43 Ibid.
44 Guarantee Guidelines, point 3.2
45 The Authority notes that under the Guarantee Guidelines the 80 % limitation does not apply to guarantees covering debt securities. However, that exception is not applicable. See paragraph 32 of the decision.
46 Guarantee Guidelines, point 3.2.
47 See paragraph 23.
48 Ibid.
49 Document 798576.
50 See paragraph 21.
51 See paragraph 20.
52 Case E-6/98 The Government of Norway v EFTA Surveillance Authority [1999] EFTA Ct. Rep. 74, paragraph 59; Judgment in Philip Morris v Commission, Case 730/79, EU:C:1980:209, paragraph 11.
53 Judgments in Altmark Trans and Regierungspräsidium Magdeburg, C-280/00, EU:C:2003:415, paragraph 81 and Wolfgang Heiser v Finanzamt Innsbruck, C-172/03, EU:C:2005:130, paragraph 32.
54 The Authority's Decision No 302/09/COL, section 1.3 of Part II.
55 See section 2.1 of Part I.
56 Judgments in Alzetta a o. v Commission, Joined Cases T-298/97-T-312/97 EU:F:2000:151, Namur-Les Assurances du Crédit SA v Office National du Ducroire and the Belgian State Case, C-44/93 EU:C:1994:311, P.J. van der Hulst's Zonen v Produktschap voor Siergewassen, C-51/74 EU:C:1975:9.
57 Guarantee Guidelines, point 2.1.
58 See section 2.5 of part I.