(Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD: www.edps.europa.eu)(2017/C 200/07)
(Dz.U.UE C z dnia 23 czerwca 2017 r.)
Europejski Inspektor Ochrony Danych uznaje znaczenie gospodarki opartej na danych dla wzrostu w UE oraz jej szczególne miejsce w otoczeniu cyfrowym zgodnie ze strategią jednolitego rynku cyfrowego. Europejski Inspektor Ochrony Danych konsekwentnie opowiadał się za synergią i komplementarnością pomiędzy konsumentem a przepisami dotyczącymi ochrony danych. Europejski Inspektor Ochrony Danych wspiera cel wniosku Komisji z grudnia 2015 r. dotyczącego dyrektywy w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych, jakim jest zwiększenie ochrony konsumentów, od których wymaga się ujawnienia danych, co jest warunkiem dostarczenia "towarów cyfrowych".
Jeden aspekt wniosku jest jednak problematyczny, ponieważ będzie miał zastosowanie do sytuacji, w których w zamian za przekazanie treści cyfrowych płaci się odpowiednią cenę, ale również do sytuacji, w których treści cyfrowe przekazuje się w zamian za świadczenie wzajemne inne niż zapłata ceny, w formie danych osobowych lub innych danych. Europejski Inspektor Ochrony Danych ostrzega przed nowym przepisem wprowadzającym koncepcję umożliwiającą ludziom dokonywanie zapłaty ich danymi w taki sam sposób jak pieniędzmi. Praw podstawowych takich jak prawo do ochrony danych osobowych nie można sprowadzać do zwykłego interesu konsumenta, a danych osobowych nie można uznawać za zwykły towar.
Przyjęte w ostatnim czasie ramy dotyczące ochrony danych ("ogólne rozporządzenie o ochronie danych") jeszcze w pełni nie obowiązują, a wniosek dotyczący nowych przepisów w sprawie e-prywatności jest obecnie przedmiotem dyskusji. Unia Europejska powinna zatem unikać nowych wniosków zakłócających starannie wypracowaną przez prawodawcę Unii równowagę w zakresie przepisów dotyczących ochrony danych. Nakładające się na siebie inicjatywy mogłyby przypadkowo stworzyć zagrożenie dla spójności jednolitego rynku cyfrowego, powodując fragmentację regulacyjną i niepewność prawa. Europejski Inspektor Ochrony Danych zaleca, aby UE stosowała przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych jako środek służący regulacji wykorzystywania danych osobowych w ramach gospodarki cyfrowej.
Pojęcie "dane jako inne świadczenie", którego nie zdefiniowano w treści wniosku, może powodować dezorientację co do określonej funkcji danych w ramach konkretnej transakcji. Brak wyraźnych informacji od dostawców w tym względzie może powodować dalsze utrudnienia. Europejski Inspektor Ochrony Danych proponuje zatem, aby w celu rozwiązania tego problemu do definiowania jego zakresu terytorialnego wykorzystać definicję usług wynikającą z TFUE lub przepis stosowany w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych.
W ramach niniejszej opinii przeanalizowano kilka przypadków potencjalnego wzajemnego oddziaływania pomiędzy wnioskiem a ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych.
Po pierwsze, szeroka definicja "danych osobowych" wynikająca z przepisów dotyczących ochrony danych może skutkować traktowaniem wszystkich danych podlegających przepisom proponowanej dyrektywy jako "danych osobowych" na podstawie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych.
Po drugie, rygorystyczne warunki przetwarzania danych określono już w treści ogólnego rozporządzenia o ochronie danych i nie wymagają one zmiany ani uzupełnienia na podstawie proponowanej dyrektywy. Podczas gdy we wniosku za zgodne z prawem uznaje się wykorzystywanie danych jako formę świadczenia, w treści ogólnego rozporządzenia o ochronie danych zawarto przykładowo nowy zestaw warunków służących do oceny ważności zgody oraz ustalania, czy można ją uznać za udzieloną dobrowolnie w kontekście obrotu bezgotówkowego.
Ponadto proponowane prawa umożliwiające konsumentom uzyskanie ich danych od dostawcy w momencie rozwiązania umowy i obowiązek dostawcy do powstrzymania się od wykorzystywania danych mogą kolidować z prawami dostępu i możliwości przenoszenia oraz obowiązkiem dostawcy do powstrzymania się od wykorzystania danych i obowiązkami administratora danych wynikającymi z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. Sytuacja ta może w sposób niezamierzony stwarzać ryzyko niejasności co do obowiązującego reżimu.
Bruksela, dnia 14 marca 2017 r.
|
Giovanni BUTTARELLI |
|
Europejski Inspektor Ochrony Danych |
|
|
2 Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów zawieranych przez internet lub w inny sposób na odległość, COM/2015/0635 final.
4 W tym kontekście Komisja podjęła już pewien wysiłek: zob. Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnego europejskiego prawa sprzedaży, COM/2011/0635 final; Komisja następnie zrezygnowała z tego wniosku.
7 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 64.
8 Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, Dz.U. L 95 z 21.4.1993, s. 29.
9 Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1).
10 Zob. uzasadnienie wniosku, s. 3.
11 Zob. art. 3 ust. 1 wniosku.
12 Zob. art. 13 ust. 2 lit. c) wniosku.
13 Zob. art. 13 ust. 2 lit. b) wniosku.
14 Zob. art. 3 ust. 1 i 4, art. 13 ust. 2 lit. b), art. 15 ust. 2 lit. c) i art. 16 ust. 4 lit. a) wniosku.
15 Zob. art. 3 ust. 4 wniosku.
16 Art. 13 ust. 2 lit. b) i art. 16 ust. 4 lit. b) wniosku.
17 Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych, Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.
18 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1.
19 Art. 3 ust. 8 wniosku.
20 Obecnie, w kontekście analizy wniosku, głównymi tekstami mającymi zastosowanie są dyrektywa 95/46/WE, która zostanie uchylona i zastąpiona rozporządzeniem (UE) 2016/679, oraz dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej), Dz.U. L 201 z 31.7.2002, s. 37. Dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej ma zostać uchylona za pośrednictwem złożonego ostatnio wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poszanowania życia prywatnego oraz ochrony danych osobowych w łączności elektronicznej i uchylającego dyrektywę 2002/58/WE, 10 stycznia 2017, COM(2017) 10 final (rozporządzenie w sprawie prywatności i łączności elektronicznej).
