Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Strategia rozszerzenia UE na lata 2015-2016.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Strategia rozszerzenia UE na lata 2015-2016

(2017/C 017/10)

(Dz.U.UE C z dnia 18 stycznia 2017 r.)

Sprawozdawca:	Anna MAGYAR (HU/EPL), wiceprzewodnicząca Rady Komitatu Csongrád
Dokument źródłowy:	Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Strategia rozszerzenia UE", COM(2015) 611 final

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi horyzontalne

1. Potwierdza swoje zaangażowanie w proces rozszerzenia, który jest inwestycją w stabilność i dobrobyt. Zauważa, że wcześniejsze rozszerzenia pomogły przezwyciężyć historyczne podziały w Europie, zwiększyły dobrobyt oraz pokazały, że rozszerzenie stanowi najpotężniejsze narzędzie unijnej polityki zagranicznej.

2. Zauważa, że Komisja Europejska nie spodziewa się dalszego rozszerzenia podczas swojej bieżącej kadencji; nie może to jednak skutkować zastojem. Uznaje, że na przygotowania potrzebny jest czas, lecz wskazuje, że konieczne jest właściwe spożytkowanie tego czasu, aby kontynuować proces rozszerzenia, poprzez drobiazgową i sprawiedliwą warunkowość i stałe postępy w realizacji powiązanych przyszłych zadań oraz poprzez wiarygodną, realistyczną perspektywę europejską służącą zapobieganiu utracie zaangażowania i motywacji krajów kandydujących i potencjalnych kandydatów do członkostwa, gdyż reformy i postęp w krajach objętych procesem rozszerzenia leżą w interesie wszystkich państw członkowskich UE i wszystkich krajów kandydujących i potencjalnych kandydatów do członkostwa.

3. Podkreśla nadrzędne znaczenie utrzymania obecnej konfiguracji Unii poprzez przejrzyste i odpowiednie polityki mające na celu zapewnienie i utrzymanie silnej spójności politycznej, gospodarczej i terytorialnej. Zapewnienie dobrobytu w państwach członkowskich i ich rozwoju, a także bezpieczeństwa Europy w obliczu różnych zagrożeń, stanowi pierwszy krok w kierunku rozszerzonej Unii Europejskiej.

4. Uważa, że pakiet rozszerzenia zaprezentowany przez Komisję w jej komunikacie i sprawozdaniach krajowych za 2015 r. generalnie zawiera trafną i ogólnie pozytywną ocenę, zważywszy że w przypadku każdego kraju kandydującego i potencjalnego kandydata do członkostwa widoczne są postępy w odniesieniu do pewnych problemów, nawet jeżeli utrzymują się znaczne braki (lub, w niektórych przypadkach, regres) i konieczne są dalsze starania, aby osiągnąć trwałe wyniki.

5. Wzywa państwa członkowskie, kraje kandydujące i potencjalnych kandydatów do członkostwa oraz instytucje UE do zagwarantowania pomyślnego przebiegu procesu rozszerzenia. Przypomina krajom kandydującym i potencjalnym kandydatom do członkostwa o wymaganej w tym zakresie samoodpowiedzialności i zaangażowaniu.

6. Podkreśla, że proces rozszerzenia powinien być praktyką pluralistyczną obejmującą całe społeczeństwo. Podkreśla, że rola poziomu lokalnego i regionalnego jest kluczowa, gdyż jest on najbliższy obywatelom pod względem pomocniczości, komunikacji, demokracji uczestniczącej, różnorodności i tożsamości. Jest on też kluczowy dla rozwoju gospodarczego, współpracy transgranicznej, absorpcji funduszy UE i wprowadzania w życie prawodawstwa UE.

7. Z zadowoleniem przyjmuje nawiązanie Komisji do kluczowej roli władz lokalnych i regionalnych. Podkreśla jednak, jak czynił to już wielokrotnie, że w przyszłych komunikatach i sprawozdaniach konieczne jest lepsze i bardziej szczegółowe skupienie uwagi na sprawowaniu rządów na szczeblu lokalnym i regionalnym, nawet jeśli nie istnieje oddzielny rozdział wspólnotowego dorobku lub ustalony unijny wzorzec dotyczący kwestii decentralizacji i wielopoziomowego sprawowania rządów. Uważa, że zapewnienie solidnego, demokratycznego i skutecznego rządzenia na szczeblu lokalnym i regionalnym jest koniecznym elementem przygotowania przedakcesyjnego, gdyż wdrażanie reform i spójne wiarygodne śledzenie ich wyników jest często osiągane na szczeblu lokalnym. Zwraca również uwagę na znaczenie pomocniczości jako podstawowej zasady UE zapisanej w Traktatach.

8. Podkreśla rolę władz lokalnych zarówno w ukazywaniu korzyści wynikających z członkostwa w UE, jak i w zachęcaniu obywateli Unii do korzystania z oferowanych przez nią instrumentów. Prawo do korzystania z obywatelstwa europejskiego oferuje wiele konstruktywnych możliwości na poziomie indywidualnym, dlatego właśnie konieczne jest propagowanie Unii z punktu widzenia związanych z nią korzyści, nie tylko dla społeczeństwa, lecz również dla obywateli.

9. Podkreśla, że zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych odgrywa kluczową rolę w przypadku komunikacji dotyczącej rozszerzenia, gdyż pozwala uzyskać społeczne poparcie dla procesu poprzez przedstawienie jego korzyści ogółowi społeczeństwa. Zwraca uwagę na znaczenie współpracy ze społeczeństwem obywatelskim w tym zakresie.

10. Uważa, że nowe podejście obejmujące czteroletnią strategię rozszerzenia oferuje bardziej wiarygodną perspektywę ze spójną warunkowością. Z zadowoleniem przyjmuje jaśniejszą metodykę, zharmonizowane warunki i lepszą identyfikację zadań jako szansę uzyskania porównywalności i popiera intensywniejsze skupienie uwagi na aktualnej sytuacji, a także na postępie w różnych dziedzinach oraz środkach uznanych za niezbędne dla dalszego postępu.

11. Uważa, że w komunikatach i sprawozdaniach Komisji podstawowe zasady i priorytetowe obszary są zazwyczaj określone prawidłowo. Zachęca Komisję, by rozważyła również skoncentrowanie się na innych istotnych, horyzontalnych zagadnieniach, które są ważne w przypadku każdego kraju kandydującego i potencjalnego kandydata do członkostwa, obok jej priorytetowych obszarów (na przykład polityka społeczna, grupy szczególnie wrażliwe/znajdujące się w niekorzystnej sytuacji i mniejszości).

12. Podkreśla, że konieczne są starania, aby do obowiązków władz lokalnych i regionalnych dostosować odpowiednie zasoby i zdolności w każdym kraju objętym procesem rozszerzenia, i apeluje o włączanie władz lokalnych i regionalnych w kształtowanie polityki w celu zapewnienia skutecznego wdrażania.

Praworządność i prawa podstawowe

13. Zgadza się, że dalsze postępy dotyczące praworządności i praw podstawowych, w tym w zakresie ochrony mniejszości, mają rzeczywiście pierwszoplanowe znaczenie i stanowią wyzwanie dla każdego kraju kandydującego i potencjalnego kandydata do członkostwa. Ocena ta potwierdza też aktualność "nowego podejścia" do rozszerzenia, opartego na skupieniu większej uwagi na sądownictwie i prawach podstawowych oraz na sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwie. Podkreśla znaczenie współpracy w kwestiach praw podstawowych, praworządności i lokalnej demokracji z Radą Europy i jej Kongresem Władz Lokalnych i Regionalnych.

14. Z zadowoleniem przyjmuje koncentrację uwagi na wolności słowa, lecz podkreśla, że potrzebne jest równie silne skupienie się na problemie grup szczególnie wrażliwych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz mniejszości (w tym mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych oraz Romów jako grupy często znajdującej się w sytuacji niekorzystnej pod wieloma względami, a także zapobieganiu dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub płeć, jak również wobec osób niepełnosprawnych, małoletnich i starszych oraz osób wewnętrznie przesiedlonych i uchodźców) - co jest istotne także w przypadku każdego kraju kandydującego i potencjalnego kandydata do członkostwa - a przy tym wskazuje, że również na poziomie lokalnym i regionalnym potrzebne jest zwiększanie świadomości, samoodpowiedzialności, a zwłaszcza właściwe, wiarygodne wdrażanie i wyniki. W tym kontekście trzeba uważnie monitorować sytuację w tych krajach, zwłaszcza w odniesieniu do szczególnie wrażliwych grup.

15. Apeluje o dalsze starania zmierzające do odpolitycznienia administracji publicznej i zwiększenia przejrzystości w każdym kraju kandydującym i potencjalnym kandydacie do członkostwa, gdyż znacząca ingerencja polityczna wciąż stanowi wyzwanie i utrudnia współpracę między poziomami sprawowania rządów.

16. Podkreśla znaczenie walki z korupcją w wymiarze publicznym i prywatnym na wszystkich szczeblach administracji rządowej i społeczeństwa, zwracając uwagę, że wiarygodne wyniki w tej dziedzinie zwykle wymagają również postępu na szczeblu lokalnym.

17. Podkreśla potrzebę walki z radykalizacją, ekstremizmem, terroryzmem i problemem bojowników zagranicznych, obejmującej zwłaszcza zapobieganie radykalizacji młodych ludzi, by nie zaprzepaszczać ich potencjału, ale oferować im wiarygodne perspektywy zatrudnienia i kształcenia, wzmacnianie różnorodnych społeczności lokalnych, w tym poprzez ochronę i poszanowanie ich tożsamości, spuścizny kulturowej i religijnej, a także propagowanie podstawowych europejskich wartości wypływających z kultury chrześcijańskiej. Apeluje w związku z tym do społeczności lokalnych o wspieranie nauczania tolerancji i pojednania, a do rządów o ułatwianie tego procesu.

18. Potępia ataki terrorystyczne oraz wszelkie formy stosowania przemocy, w tym groźby użycia przemocy. Zwraca uwagę, że stosowanie przemocy jest niedopuszczalne w jakichkolwiek debatach politycznych.

Rozwój gospodarczy i jakość sieci połączeń

19. Podkreśla, że rozwój gospodarczy jest kluczowym czynnikiem zapewniającym stabilność (np. poprzez możliwości zatrudnienia i włączenie społeczne). Z zadowoleniem przyjmuje programy reform gospodarczych oraz zacieśnienie współpracy i koordynacji w ramach dialogu gospodarczego i finansowego pomiędzy UE a krajami Bałkanów Zachodnich i Turcją.

20. Apeluje o skuteczniejsze i bardziej przejrzyste zarządzanie funduszami przedakcesyjnymi UE i ich skuteczniejszy i bardziej przejrzysty przydział w krajach kandydujących i potencjalnych kandydatach do członkostwa, w tym na poziomie lokalnym, w celu uniknięcia utraty środków finansowych ze względu na brak planowania politycznego, wyszkolenia, koordynacji i skutecznej zdolności absorpcyjnej na poziomie lokalnym. Podkreśla znaczenie zaangażowania zarówno dużych miast, jak i mniejszych miejscowości w szkolenia i programy wsparcia.

21. Z zadowoleniem przyjmuje skupienie uwagi na programie UE dotyczącym jakości sieci połączeń i inicjatywy regionalne, które powinny być bardziej pluralistyczne (proces berliński itp.), podkreślając potrzebę zaangażowania większej liczby organów władz lokalnych, regionalnych i krajowych zarówno z krajów kandydujących i potencjalnych kandydatów do członkostwa, jak i z państw członkowskich, a także zachęca do dalszych inwestycji (transport, energetyka, cyfrowe sieci telekomunikacyjne, kształcenie, młodzież itp.).

22. Podkreśla potrzebę dostosowania sposobów składowania odpadów do standardów UE oraz ograniczenia powierzchni przeznaczonej na składowanie odpadów.

23. Zachęca narodowe komitety inwestycyjne w krajach beneficjentach na Bałkanach Zachodnich do dalszych prac zmierzających do stworzenia jednej sekwencji projektów, pochwala te prace i apeluje o koordynację instrumentów strukturalnych.

24. Podkreśla zasadniczą rolę demokracji lokalnej i regionalnej we wzmacnianiu instytucji demokratycznych i ich zdolności administracyjnej. Zwraca uwagę na znaczenie wybieralnych lokalnie i regionalnie zgromadzeń, które są miejscem dyskusji i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w ramach dialogu między decydentami a zainteresowanymi stronami. Przypomina, że władze lokalne i regionalne odgrywają istotną rolę w mobilizowaniu opinii publicznej w kwestii polityki i integracji europejskiej. Podkreśla również, że wzmocnienie sprawowania rządów na szczeblu lokalnym i regionalnym ułatwia wprowadzanie reform administracyjnych i poprawia świadczenie usług dla obywateli.

Współpraca regionalna między krajami objętymi procesem rozszerzenia

25. Ponownie przypomina, że stosunki dobrosąsiedzkie i współpraca regionalna mają kluczowe znaczenie dla procesu rozszerzenia, podobnie jak proces stabilizacji i stowarzyszenia. Z zadowoleniem przyjmuje i popiera ogólne pozytywne zmiany we wszystkich krajach kandydujących i potencjalnych kandydatach do członkostwa i dodatnio ocenia podejmowane wysiłki, niemniej apeluje o namacalny postęp w kwestiach jak dotąd nierozwiązanych oraz o zapewnienie trwałości wyników. Wzywa społeczności lokalne i regionalne, aby wniosły swój wkład w ten proces.

26. Wzywa każdego zaangażowanego uczestnika, aby wykorzystał ten pozytywny impuls między innymi do działań na rzecz pojednania na poziomie społeczności i lokalnym oraz wspierania dialogu międzyetnicznego, międzyreligijnego i międzykulturowego.

27. Zachęca kraje kandydujące i potencjalnych kandydatów do członkostwa do korzystania z istniejących programów partnerskich lub programów w ramach instrumentu pomocy technicznej i wymiany informacji TAIEX.

28. Wskazuje, że Komitet Regionów i jego grupy robocze oraz wspólne komitety konsultacyjne zapewniają dobre forum kontaktów i wymiany najlepszych praktyk między władzami lokalnymi i regionalnymi, a także z zadowoleniem przyjmuje pozytywny wynik ostatnich posiedzeń WKK i grup roboczych, w tym inauguracyjnego posiedzenia WKK z Serbią. Ponadto z niecierpliwością oczekuje na wyniki Dnia Rozszerzenia, podczas którego organy te spotkają się w celu omówienia horyzontalnych i tematycznych kwestii mających dla nich wszystkich znaczenie.

Migracja

29. Wyraża zadowolenie z faktu, że Komisja podkreśla problem migracji, gdyż obecna bezprecedensowa sytuacja w zakresie uchodźców i osób migrujących z przyczyn ekonomicznych dotyczy całego regionu (w szczególności Turcji, a także byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii i Serbii) oraz państw członkowskich, przez które przebiega szlak migracyjny, i znalezienie rozwiązania jest niemożliwe bez wspólnych starań, solidarności i wzajemnego wywiązywania się z zobowiązań. Wzywa do wprowadzania w życie zaleceń konferencji w sprawie szlaku wschodniośródziemnomorskiego i szlaku zachodniobałkańskiego oraz oświadczeń UE-Turcja z dnia 29 listopada 2015 r. i dnia 18 marca 2016 r., a także wspólnego planu działania.

30. Przyjmuje z zadowoleniem starania państw członkowskich oraz szczególnie krajów kandydujących mające na celu opanowanie kryzysu, a także zapewnione przez nie zasoby, zwłaszcza jeśli chodzi o wyzwania pojawiające się wzdłuż szlaku migracyjnego w Serbii i byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii, oraz największą na świecie populację migrantów i uchodźców goszczoną obecnie przez Turcję. Podkreśla potrzebę ciągłej pomocy ze strony UE, która powinna trafiać do władz lokalnych i regionalnych, oraz konieczność zwiększenia inwestycji w regionie w celu stworzenia miejsc pracy, aby potencjał społeczny i ekonomiczny migrantów i uchodźców nie został stracony.

31. Podkreśla kluczowe znaczenie społeczności lokalnych, zwłaszcza tych, przez których terytorium przebiega szlak migracyjny i które w pierwszej kolejności zostają dotknięte napływem migrantów i uchodźców. Zaznacza jednak, że zdolności lokalne są ograniczone i nierówne, co oznacza, że istnieje potrzeba dalszej pomocy dla szczebla lokalnego i współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi; podkreśla także, że należy zwrócić szczególną uwagę na potrzeby, obawy i bezpieczeństwo społeczności lokalnych dotkniętych przez mieszane przepływy migracyjne oraz na stojące przed nimi wyzwania. Zachęca do współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi na szlaku migracyjnym w celu wymiany informacji i najlepszych praktyk oraz doświadczeń, w tym na temat integracji, szkoleń, edukacji, zatrudnienia, powrotów i azylu, a także w kwestii zwalczania przemytu i handlu ludźmi.

32. Mając na uwadze priorytety i środki wymienione w niedawnych konkluzjach Rady Europejskiej, podkreśla potrzebę działań zapobiegawczych wobec sytuacji w regionach kryzysowych, w tym skutecznej polityki rozwoju, i konieczność skoncentrowania wysiłków na uchodźcach, którzy w sposób uzasadniony potrzebują ochrony międzynarodowej. Podkreśla tym samym potrzebę zapewnienia dokładnych i szybkich procedur rozpatrywania wniosków o azyl i ułatwienia skutecznego powrotu - zgodnie ze wspólnymi normami unijnymi - osobom, których wnioski zostały odrzucone; popiera również wniosek dotyczący unijnego wykazu bezpiecznych krajów pochodzenia.

33. Zwraca uwagę, że konieczny jest przegląd i, w razie potrzeby, reforma tradycyjnego podejścia do udzielania pomocy, tak by skupić się na usuwaniu przyczyn migracji ekonomicznej. Konieczne jest także zaangażowanie poziomu lokalnego i regionalnego zarówno z państw członkowskich, jak i z krajów kandydujących w podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących polityki rozwoju m.in. w celu walki z głodem, ubóstwem i przyczynami migracji ekonomicznej.

34. Podkreśla również potrzebę większego zaangażowania UE w inicjatywy i polityki ukierunkowane na kraje i regiony pochodzenia migrantów, aby radykalnie zmniejszyć napływ uchodźców zmuszonych do opuszczenia swego kraju oraz migrantów ekonomicznych wyruszających w niebezpieczną podróż do Europy, a także aby nasilić działania dyplomatyczne na rzecz pokoju w krajach dotkniętych konfliktem.

Turcja

35. Podkreśla kluczowe znaczenie partnerstwa i wzajemną zależność między UE a Turcją i popiera wzmocnioną współpracę w dziedzinie wspólnych interesów. Z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Turcji na rzecz reform i przystąpienia do UE i apeluje o utrzymanie tej wznowionej dynamiki w ramach odpowiednich konkluzji Rady Europejskiej i Rady, a także wspólnych oświadczeń UE-Turcja. Wzywa do pełnego wdrożenia planu liberalizacji reżimu wizowego wobec wszystkich państw członkowskich.

36. Przyjmuje do wiadomości, że zgodnie z niedawnymi konkluzjami Rady, Rady Europejskiej i szczytów UE-Turcja negocjacje akcesyjne nabrały nowego rozmachu, i zachęca do dalszych postępów zgodnie z ramami negocjacyjnymi i odpowiednimi konkluzjami Rady. Zauważa, że dobry poziom przygotowań w niektórych obszarach musi być wsparty przezwyciężeniem braków lub niekiedy poważnych problemów w innych.

37. Uważa, że postępy w kwestiach związanych z praworządnością i prawami podstawowymi stanowią kluczowy krok naprzód, dlatego wzywa Turcję do współpracy z Komisją nad przygotowaniem rozdziałów 23 i 24, bez uszczerbku dla stanowiska państw członkowskich. Podkreśla, że należy więcej osiągnąć w tej dziedzinie, zwłaszcza z punktu widzenia wolności wypowiedzi i myśli, wolności mediów, wolności sumienia i religii, a także wolności zrzeszania się i zgromadzeń, w połączeniu z poszanowaniem praw człowieka, w tym praw mniejszości, oraz równości płci i zwalczaniem korupcji. Podkreśla, że koniecznie należy osiągnąć w tym zakresie znaczące wyniki i wiarygodny postęp, i wzywa do zwiększenia wysiłków, zaangażowania i samoodpowiedzialności w celu dostosowania do dorobku UE w wymienionych kwestiach, także na poziomie lokalnym. W tym kontekście podkreśla ogromne znaczenie dialogu międzywyznaniowego i międzykulturowego na wszystkich poziomach dla wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego i partnerstw międzynarodowych.

38. Pozytywnie ocenia przyjęcie Krajowej strategii rozwoju regionalnego, obejmującej agencje rozwoju regionalnego, mechanizm koordynacji i plany działania. Wzywa do jej wdrożenia i zachęca do poprawy w odniesieniu do różnic regionalnych. Ponadto wzywa wszystkie zainteresowane strony do podjęcia wysiłków w celu ułatwienia procesu pokojowego i pojednania w przypadku kwestii kurdyjskiej.

39. Podkreśla konieczność zwalczania terroryzmu, potępia niedawne ataki terrorystyczne i wyraża solidarność z ofiarami. Ponadto wzywa do działań w walce z radykalizacją, w tym do wspierania integracji na poziomie lokalnym.

40. Zauważa, że decentralizacja fiskalna i zasoby na poziomie lokalnym i regionalnym są nadal ograniczone, i podkreśla potrzebę wyjścia poza nowelizacje ustawy z 2012 r. o gminach.

41. Zachęca i wzywa do sprawiedliwego, kompleksowego i wykonalnego rozwiązania kwestii Cypru, opartego na właściwych rezolucjach Rady Bezpieczeństwa ONZ, prawie międzynarodowym oraz wartościach stanowiących fundament UE, oraz wyraża poparcie dla takiego rozwiązania tej kwestii. Z zadowoleniem przyjmuje pozytywną dynamikę działań i zaangażowanie mające na celu znalezienie wzajemnie akceptowalnego rozwiązania oraz wzywa Turcję do aktywnego wsparcia wysiłków idących w tym kierunku.

42. Wzywa do pełnego i niedyskryminującego wdrożenia protokołu dodatkowego do układu o stowarzyszeniu UE- Turcja wobec wszystkich państw członkowskich UE, w tym Republiki Cypryjskiej. Wzywa Turcję do zachowania dobrosąsiedzkich stosunków z wszystkimi sąsiadami, co jest kluczowym elementem procesu akcesyjnego. Akcentuje potrzebę poszanowania suwerenności i suwerennych praw wszystkich państw członkowskich zgodnie z zasadami UE, rezolucjami ONZ i prawem międzynarodowym. Wzywa Turcję, by rozpoczęła wycofywanie swoich sił z Cypru i by przekazała ONZ zamknięty dystrykt Famagusty, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 550 (1984). Podkreśla, że środki budowy zaufania stanowiłyby szansę na wzrost gospodarczy, społeczny i regionalny dla obu społeczności. Zauważa, że rozmowy między społecznościami oraz dialog między społeczeństwami obywatelskimi lokalnych społeczności mogą sprzyjać porozumieniu.

43. Apeluje o podjęcie dalszych starań zmierzających do podniesienia statusu grupy roboczej KR-Turcja do rangi wspólnego komitetu konsultacyjnego.

44. Za niezbędne uważa większe zaangażowanie w cały proces społeczeństwa obywatelskiego w państwach członkowskich.

Czarnogóra

45. Z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie i postępy Czarnogóry na drodze do przystąpienia do UE, a także szansę wzmocnienia stabilności nieodłącznie związaną z zaproszeniem do przystąpienia do NATO.

46. Apeluje do wszystkich stron o intensyfikację dialogu politycznego między stronami oraz do władz na wszystkich szczeblach o zagwarantowanie, aby następne wybory odbyły się według najwyższych standardów demokratycznych opartych na nowym prawie wyborczym.

47. Podkreśla potrzebę zapewnienia wiarygodnych wyników w odniesieniu do praworządności i praw podstawowych, w tym na poziomie lokalnym. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuje lokalne plany działania dotyczące przeciwdziałania korupcji przygotowane przez ogromną większość gmin, a także lokalne plany w zakresie włączenia społecznego; wzywa również, aby były one prawidłowo realizowane i odpowiednio monitorowane.

48. Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki w zakresie rozwoju zawodowego urzędników administracji lokalnej, a jednocześnie podkreśla potrzebę dalszych postępów (np. szkolenia i bardziej przejrzyste procedury rekrutacji w oparciu o kryterium osiągnięć). Z zadowoleniem przyjmuje zmiany przyjęte w ustawie o finansowaniu samorządu lokalnego i zachęca do dalszych działań zmierzających do samowystarczalności finansowej samorządu lokalnego.

49. Z zadowoleniem przyjmuje programy Ministerstwa Gospodarki wspierające mniej rozwinięte gminy i promujące eksport lokalnych i regionalnych przedsiębiorstw.

Serbia

50. Z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie Serbii na rzecz akcesji do UE, które już przyniosło rezultaty w postaci terminowego zakończenia przeglądu zgodności prawa krajowego z prawem unijnym i otwarcia pierwszych rozdziałów negocjacji, oraz zachęca Serbię, by kontynuowała te pozytywne kroki (np. finalizację różnych dokumentów strategicznych), realizując swe zobowiązania. Wzywa zwłaszcza władze do prowadzenia stałych i zrównoważonych działań antykorupcyjnych.

51. Z zadowoleniem przyjmuje przedstawienie planów działania dotyczących rozdziałów 23 i 24 i wyraża zadowolenie, że zostało stworzone otoczenie ustawodawcze gwarantujące prawa podstawowe, lecz zarazem podkreśla potrzebę zapewnienia skutecznego, spójnego wdrażania w całym kraju.

52. Pozytywnie ocenia przyjęcie przez rząd specjalnego planu działania na rzecz mniejszości narodowych i apeluje, aby był on odpowiednio wdrażany, jednocześnie zaś wskazuje na opinie komitetu doradczego Rady Europy w tym zakresie. Wyraża uznanie dla wysokiego stopnia ochrony mniejszości narodowych i etnicznych w Wojwodinie i apeluje o zapewnienie tych praw również na poziomie lokalnym (dotyczących kształcenia, dostępu do mediów i posługi religijnej, użycia języków mniejszości, w tym w procedurach administracji publicznej i rejestrze obywateli, oraz proporcjonalnej reprezentacji w sektorze publicznym). Z zadowoleniem przyjmuje generalnie dobre relacje międzyetniczne i zachęca do dalszych postępów. Z zadowoleniem przyjmuje także przyjazny wobec mniejszości etnicznych i innych mniejszości ton, który dominuje w wypowiedziach najwyższych przedstawicieli rządu.

53. Uważa krajowe rady mniejszości za dobry przykład i podkreśla potrzebę zapewnienia zgodności między ustawą o krajowych radach mniejszości a ustawodawstwem sektorowym, z zachowaniem poziomu już nabytych uprawnień i kompetencji.

54. Wskazuje, że zdolności lokalne są często słabe i nierówne, i apeluje o stosowne zasoby na poziomie zdecentralizowanym, odpowiednie do przydzielonych zadań, wraz z powiązaniami między efektywnością wydatków publicznych a przyszłymi dochodami. Wskazuje, że ustawa o finansowaniu Wojwodiny musi jeszcze zostać przyjęta.

55. Z zadowoleniem przyjmuje strategię reformy administracji publicznej oraz strategię szkoleń w zakresie samorządu lokalnego i apeluje o jej właściwe wprowadzenie w życie oraz o przyjęcie ustawy o służbie cywilnej dotyczącej pracowników samorządu. Uważa za pozytywne przykłady pracę Narodowego Konwentu ds. Integracji Europejskiej oraz konsultacje lokalne.

56. Apeluje o wykonanie zaleceń OBWE/ODIHR w sprawie wyborów lokalnych.

57. Z zadowoleniem przyjmuje i popiera pozytywne wydarzenia w procesie normalizacji i dialogu Belgrad-Prisztina, przynoszące korzystne rezultaty obywatelom, a także zachęca do dalszych postępów w realizacji zobowiązań i we wprowadzaniu w życie porozumień, co sprzyja zacieśnieniu współpracy i zwiększeniu zaufania. Wzywa władze do aktywnego dążenia do normalizacji.

Była jugosłowiańska republika Macedonii

58. Podkreśla, że kraj ten jako pierwszy podpisał układ o stabilizacji i stowarzyszeniu i w świetle powyższego wyraża swoje zaniepokojenie zastojem w procesach integracji oraz w upowszechnianiu zobowiązań i reform. Apeluje zarówno o nową wolę polityczną kraju, jak i o potwierdzenie przez UE wiarygodnej europejskiej perspektywy dla tego kraju, tak aby zachęcić go do wywiązania się z jego zobowiązań.

59. Apeluje do wszystkich stron o sprostanie odpowiedzialności w zakresie pełnego i konstruktywnego wprowadzania w życie porozumienia politycznego z czerwca/lipca 2015 r., a także o wdrożenie pilnych priorytetów dotyczących reform. Podkreśla potrzebę zmierzenia się z regresem w dziedzinie wolności słowa, zwłaszcza w kwestiach praworządności, w tym wymiaru sprawiedliwości i zaufania do systemu politycznego; zachęca do dalszych postępów (bazujących na wcześniej osiągniętych rezultatach zapewniających stosunkowo dobry poziom dostosowania do wspólnotowego dorobku prawnego) opartych na wiarygodnych wynikach, także na poziomie lokalnym.

60. Oczekuje, na podstawie powyższego, że Komisja będzie w stanie przedłużyć termin zalecenia dotyczącego otwarcia negocjacji akcesyjnych, zgodnie z konkluzjami Rady i ustaloną warunkowością.

61. Podkreśla, że konieczne jest dalsze wdrażanie programu decentralizacji. W związku z tym z zadowoleniem przyjmuje program strategiczny na lata 2015-2020 i apeluje o wdrożenie drugiej fazy decentralizacji fiskalnej.

62. Podkreśla, że kluczowe znaczenie mają wciąż stosunki dobrosąsiedzkie, w tym opracowanie w drodze negocjacji wzajemnie akceptowalnego rozwiązania problemu nazwy pod auspicjami ONZ; podkreśla także, że władze lokalne i regionalne odgrywają konstruktywną rolę w tym kontekście, zgodnie z odpowiednim zobowiązaniem podjętym przez przywódców głównych partii politycznych w ramach porozumienia politycznego z czerwca - lipca 2015 r. W związku z tym wskazane byłoby powstrzymanie się od działań i oświadczeń szkodliwych dla stosunków dobrosąsiedzkich.

Albania

63. Z zadowoleniem przyjmuje właściwą koncentrację Albanii na kluczowych priorytetach dotyczących reform i jej stałe postępy w tym zakresie, szczególnie w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości. Jednocześnie zachęca Albanię do przyspieszenia tempa reform, zwłaszcza w priorytetowych obszarach, ze szczególnym uwzględnieniem praworządności, odpolitycznienia administracji publicznej, skutecznej ochrony praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości w całej Albanii, oraz egzekwowania praw własności, a także do dalszej poprawy otoczenia biznesowego i inwestycyjnego oraz rozwiązania dużego problemu szarej strefy gospodarki, w celu rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych. Przypomina, że należy zapewnić trwałe, kompleksowe i pluralistyczne wdrożenie priorytetów. Ze szczególnym zadowoleniem przyjmuje nowe przepisy dotyczące wykluczenia z Parlamentu osób skazanych i podkreśla potrzebę odpowiedniego dokumentowania wyników. Z zadowoleniem przyjmuje również strategię antykorupcyjną i plan działania. Zachęca do dalszych postępów w dziedzinie środków politycznych i legislacyjnych i właściwego wdrażania.

64. Wyraża zadowolenie, że wybory lokalne z 2015 r. zostały przeprowadzone bez poważniejszych incydentów, lecz apeluje o większą bezstronność i profesjonalizm. Z zadowoleniem przyjmuje również ustanowienie przez Parlament komisji ad hoc w sprawie reformy ordynacji wyborczej i zaznacza, iż ważne jest, aby wziąć pod uwagę zalecenia OBWE/ ODIHR w tym względzie oraz zalecenia poczynione przez Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy i misję KR-u obserwacji wyborów, w których wezwano do odpolitycznienia administracji publicznej i zapewnienia bezstronności.

65. Apeluje, aby proces reform miał szeroko pluralistyczny charakter i angażował wszystkie zainteresowane podmioty polityczne i obywatelskie, w tym opozycję i odpowiednie zainteresowane strony, i wyraża uznanie dla działań Krajowej Rady Integracji Europejskiej w tym zakresie, stawiając je za pozytywny przykład.

66. Z zadowoleniem przyjmuje narodową strategię decentralizacji wraz z jej precyzyjnie określonymi priorytetami, a także przydział środków w ramach funduszu transformacji. Apeluje o dalszy postęp w realizowaniu reformy administracji terytorialnej w sposób pluralistyczny poprzez stały i ścisły dialog ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym z mniejszościami. Z zadowoleniem przyjmuje nową ustawę organiczną określającą zadania samorządu lokalnego i usprawniającą współpracę międzyinstytucjonalną pomiędzy różnymi szczeblami władzy, podkreślając jednocześnie znaczenie jej skutecznego wdrożenia.

Bośnia i Hercegowina

67. Wyraża zadowolenie, że kraj ten powrócił na ścieżkę procesu integracji, biorąc pod uwagę, iż perspektywa europejska jest kluczowym bodźcem dla kraju, i zachęca do dalszego realizowania programu reform, gdyż wejście w życie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu pokazuje, że zobowiązania mogą przynieść wyniki.

68. W związku z powyższym wyraża zadowolenie, że Bośnia i Hercegowina złożyła wniosek o członkostwo w UE w dniu 15 lutego 2016 r., co jest zarówno zachętą dla kraju, jak i bodźcem dla procesu rozszerzenia. Podkreśla tym samym konieczność utrzymania tej tendencji w celu zapewnienia znaczącego postępu we wdrażaniu programu reform, który jest niezbędny, aby kroczyć dalej tą ścieżką.

69. Apeluje o dostosowanie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu w następstwie przystąpienia Chorwacji i o kroki zmierzające do zagwarantowania zgodności Konstytucji z orzeczeniami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

70. Apeluje o lepszą koordynację między poziomami sprawowania rządów w celu wyeliminowania przeszkód w funkcjonowaniu państwa, w skutecznym wdrażaniu programu reform, w mobilności, inwestowaniu i połączeniach w różnych obszarach polityki, a także w tworzeniu jednolitego obszaru gospodarczego. Wskazuje, że decentralizacja nie oznacza rozdrobnienia i że istnieje też potrzeba koordynacji strategii ramowych, gdyż reformy muszą postępować na wszystkich poziomach. Zachęca do opracowywania wspólnych celów, które są ze sobą zgodne, ale wykraczają poza indywidualne interesy.

71. W tym względzie sprawne działanie skutecznego mechanizmu koordynacji dotyczącego spraw unijnych umożliwi krajowi stawienie czoła przyszłym wyzwaniom na drodze do członkostwa w UE. Postęp umożliwi również Bośni i Hercegowinie pełne wykorzystanie dostępnych funduszy unijnych.

72. Uważa, że ustawodawstwo na poziomie części składowych państwa jest w dużej mierze zgodne z Europejską kartą samorządu lokalnego, lecz apeluje o bardziej efektywny podział obowiązków pomiędzy poszczególne części składowe, kantony i gminy.

Kosowo ¹

73. Z zadowoleniem przyjmuje podpisanie i ratyfikowanie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu oraz jego wejście w życie w dniu 1 kwietnia 2016 r., co mogłoby zwiastować nowy rozdział w relacjach Kosowa z UE. Zachęca Kosowo do kontynuowania wdrażania reform związanych z UE (np. przyjęcie pakietu przepisów dotyczących praw człowieka) i innych pozytywnych kroków (np. utworzenie izb specjalistów, proces normalizacji).

74. Podkreśla, że utrudnianie debaty politycznej poprzez użycie przemocy jest niedopuszczalne, i apeluje do wszystkich stron o powrót do dialogu i zwykłych procedur.

75. Z zadowoleniem przyjmuje wyniki uzyskane w dziedzinie liberalizacji reżimu wizowego, podkreśla znaczenie spełnienia wszystkich odpowiednich warunków i zachęca do dalszych postępów.

76. Podkreśla potrzebę kontynuacji starań dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego i religijnego, szczególnie na poziomie lokalnym.

77. Z zadowoleniem przyjmuje i popiera pozytywne wydarzenia w procesie normalizacji i dialogu Belgrad-Prisztina, przynoszące korzystne rezultaty obywatelom, a także zachęca do dalszych postępów w realizacji zobowiązań i we wprowadzaniu w życie porozumień, co sprzyja zacieśnieniu współpracy i zwiększeniu zaufania. Wzywa władze do aktywnego dążenia do normalizacji.

Bruksela, dnia 16 czerwca 2016 r.

	Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów
	Markku MARKKULA

1 Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1244 (1999) oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2017.17.60
• Rodzaj: Akt przygotowawczy
• Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Strategia rozszerzenia UE na lata 2015-2016.
• Data aktu: 18/01/2017
• Data ogłoszenia: 18/01/2017